De verraders

[p. 174]

Soestdijk

De OPEN BRIEF-rel is voornamelijk van een onschuldig interview met Joris van den Berg tot een nationaal schandaal uitgegroeid, omdat ik in dat eerste gesprek met de verslaggever van Vrij Nederland in één adem over de groep Rijkens, zowel als over de Bilderberg groep had gesproken. Professor Lijphart van de Berkeley University in Californie zei in zijn boek ‘The trauma of de-colonization’ later, dat ik uit onwetendheid, of althans onjuist, de Rijkens en Bilderberg groepen dooreen had gehaspeld.

Wat was de Bilderberg groep? De idee ertoe, een groep uitgelezen, internationaal invloedrijke personen bijeen te brengen was afkomstig van dr. J.H. Retinger, oorspronkelijk woonachtig in Crakow, Polen. Prins Bernhard heeft van hem gezegd, dat hij een moeilijk man was, met zeer bepaalde opvattingen, die een negatief antwoord onaanvaardbaar achtte, en die dikwijls zijn doel bereikte via zeer ongebruikelijke omwegen.

Het wilde zo zijn, dat Retinger bevriend was met Paul Rijkens, en Rijkens en de prins kenden elkaar al vanuit Londen, dus Rijkens bracht Retinger met de prins in contact. De eerste conferentie werd van 29 mei tot 1 april 1954 onder voorzitterschap van de prins in het hotel ‘De Bilderberg’ in de bosrijke omgeving van Arnhem gehouden. De Amerikaanse biograaf van de prins, Alden Hatch, omschrijft deze conferentie, ‘als de meest ongewone internationale bijeenkomst welke ooit heeft plaats gehad’. Het hotel was waterdicht afgezet en omringd met personeel van de veiligheidsdienst. Met trots herinnert Z.K.H. zich, dat geen enkele journalist kans had gezien het cordon sanitaire te doorbreken. Of het hotel zelfs tot op één kilometer afstand was genaderd. De ontmoeting werd volstrekt geheim gehouden. Zo kon openlijk en naar waarheid worden gesproken. Zij was bedoeld, zoals de prins zei, ‘om naar elkaar te luisteren en niet om het à priori met elkaar eens te zijn’.

Men beoogde de eenheid binnen de Atlantische gemeenschap te bevorderen door elkaar in deze invloedrijke kringen beter te leren kennen. Quaroni, Italiaanse ambassadeur bij de Quai d'Orsay, meende volgens Hatch, dat deze Bilderberg pourparlers ook plezierig waren, omdat men eindelijk een plaats en gelegenheid had gevonden waar men van gedachten kon wisselen zonder - als diplomaat - perse te behoeven te liegen.

[p. 175]

President John F. Kennedy telde onder zijn voornaamste raadgevers verscheidene Bilderberg alumni, als Dean Rusk de genoemde Walt W. Rostov, George McGhee, George Ball, McGeorge Bundy, en anderen. George McGhee, de latere Amerikaanse ambassadeur in Bonn, zegt in Bernhard's biografie bijvoorbeeld, dat hij er slaagde de Bilderbergianen er van te overtuigen meer belangstelling voor het Verre Oosten te hebben. In 1961 was ongetwijfeld de meest alarmerende kwestie in zuidoost Azie, nog niet Vietnam, maar juist Nieuw Guinea. Zou men nu werkelijk zo naief kunnen zijn, om te stellen, dat deze Bilderberg conclaves, omdat zij door de prins der Nederlanden werden voorgezeten, die zich volgens de letter van de wet dus niet met de staatkunde van het land mocht inlaten, wel over Azie spraken, maar het woord Nieuw Guinea uit égards voor de prins en voorzitter maar niet lieten vallen? Paul Rijkens de tweede man in Bilderberg verband, dreef sedert jaren een diplomatie op eigen gezag, naast die van de regering, om Nederland's laatste kolonie aan Soekarno overgeheveld te krijgen. Ook Rijkens was, als Retinger, een veelzijdig man. In de internationale politieke en financiële wereld was hij kind aan huis.

Aan de vooravond van de tweede wereldoorlog, zo vertelde hij ons in eigen mémoires, voerde hij in Berlijn besprekingen met Hitler en veldmaarschalk Göring. Als zovele anderen kneep hij tijdig naar Engeland uit en maakte zich natuurlijk bijzonder verdienstelijk voor de Nederlandse zaak vanuit het Britse schiereiland, waar de margarine minder op de bon was. Hij richtte vanuit Londen dus Vrij Nederland op, met kameraad Van Blankenstein. En hij zorgde ervoor even welkom te zijn op het paleis in Djakarta als op Soestdijk.

Bij de lunches op het paleis spraken prins en margarine-fabrikant uiteraard over alles en iedereen, behalve over Soekarno en de Papoea's. Het is echter de vraag of Paul Rijkens werkelijk de agenda's van beide superclubs, de Bilderberg en de Rijkens lobby om Nieuw Guinea, nooit met elkaar in verband heeft gebracht. De twee organisaties overbrugden elkaar immers in meer dan één opzicht. Bovendien bestonden er sterke aanwijzingen, dat prins Bernhard de inzichten van Rijkens wat betreft Nieuw Guinea volkomen onderschreef. Er mag dan via een cordon sanitaire van de veiligheidsdiensten steeds een Berlijnse muur om de conferentieoorden van de heren hebben gelegen, en

[p. 176]

ik geloof ook niet dat de lakeien van Soestdijk er de hand in hebben gehad, of uit de school hebben geklapt, maar het was mij bij het opstellen van het memorandum aan Walt Whitman Rostov - en dus aan president Kennedy - bekend, dat de Bilderberg groep en de Rijkens lobby op het punt Nieuw Guinea hand in hand wandelden. Om deze reden, en geen andere, meende ik in mijn eerste interview van 3 juni 1961 met Joris van den Berg, dit vagelijk te moeten laten doorschemeren. En juist ook hierom, sprak Rijkens onmiddellijk fel tegen, dat de Bilderberg hetzij direct, hetzij indirect bij zijn amateur-diplomatie zou zijn betrokken. Hij deed dit uit loyaliteit tegenover de prins en om de prins te sparen. Maar het was niet waar. En omdat het niet waar was, voelde ik mij nà het Rijkens dementi pas helemaal vrij om op 17 juni met mijn OPEN BRIEF te komen.

In Vrij Nederland van 24 juni publiceerde de goede Van Blankenstein een lange uiteenzetting, waarin hij terwille van zijn oude vriend Rijkens olie op de golven trachtte te doen vloeien. Mijn open brief was slechts een ‘ontsporing’. Hij was zelf echter te grondig ingelicht om mij werkelijk af te vallen, maar hij trachtte alsnog de affaire in goede banen te leiden en vooral, hij meende, dat ik wellicht van verdere publicaties zou kunnen worden afgehouden. Bovendien vroeg ik mij af of ook Van Blankenstein wel werkelijk was ingelicht over de gang van zaken na mijn memorandum aan het Witte Huis, laat staan over wie in het strikste geheim elkaar sedertdien in Washington, Wenen en andere plaatsen zouden spreken en ontmoeten.

Op 1 juli 1961 schreef ik een slotartikel in Vrij Nederland over de OPEN BRIEF affaire, antwoordde ook Van Blankenstein, en preciseerde ruimschoots en voldoende met naam en plaats en datum een aantal ontmoetingen tussen professor De Quay, minister Luns en de heren Van Konijnenburg en Scholtens om verdere ontkenningen van wie ook bij voorbaat de grond in te boren.

Er kwamen dan ook geen Rijkens communiqué's meer dat mijn geschrijf van A tot Z gelogen was. Wat Paul Rijkens hier ook later in het Nieuw Guinea hoofdstuk van zijn herinneringen over mij, mijn bedoelingen en motieven zou schrijven, zo, precies, is het gegaan.