De verraders

Washington

Bij hun aankomst uit Nederland haalde ik de heren Van Konijnenburg en Scholtens op de nationale luchthaven van Washington D.C. af. Ik bracht hen later in de middag naar de residentie van ambassadeur: Zain aan Tilden Street en wij hebben tot de vroege avonduren op het terras zitten praten. Ook Zain verzekerde hen, dat de situatie thans gewijzigd was, en dat ook hij er geen invloed meer op kon uitoefenen of Boengkarno hen zou ontvangen. Hij herhaalde de bezwaren, die men langzamerhand in Djakarta tegen bemoeingen van niet-gemachtigde personen was gaan voelen.

Toen Soekarno ons echter de volgende ochtend bij het verlaten van zijn hotel in de lobby opmerkte, riep hij ons bij zich en maakte hij meteen een afspraak met Van Konijnenburg, waarbij hij ondanks het druk bezette programma, een uur voor de twee afgezanten van Paul Rijkens uittrok. Ik woonde om dezelfde redenen, waarom ik de Witte Brug-gesprekken had vermeden, ook deze gedachtenwisseling niet bij. Zolang ik precies zou weten wat de quintessens van de besprekingen was geweest, was het mij ruimschoots voldoende.

Soekarno had, in flagrante tegenstelling tot vorige ontmoetingen, over zijn positie geen twijfel gelaten. Hij juichte de arbeid van de heren toe, maar hij onderstreepte dat verdere gesprekken

[p. 167]

nauwelijks enige waarde of zin zouden hebben wanneer de groep Rijkens er niet in zou zijn geslaagd van de regering De Quay een duidelijk omschreven mandaat te hebben ontvangen op basis waarvan men zou kunnen spreken. Hij ging zelfs zo ver, zoals Zain had voorspeld, te verklaren dat het jammer van een ieders tijd zou zijn, wanneer hij, president Soekarno, opnieuw door de heren benaderd zou worden, zonder dat het Nederlandse kabinet hen ertoe zou hebben gemachtigd. Dit was duidelijke, niet mis te verstane taal.

Van Konijnenburg en Scholtens keerden met spoed naar Den Haag terug. Een lange reeks clandestiene gesprekken met de hoogsten in den lande volgde. Met professor de Quay, de minister president, met minister Luns, met God en iedereen werd gesproken, De heren van de groep Rijkens spraken zich schor en hees.

Tussen deze têtes à têtes door reisden Konijn en Scholtens naar Wenen en naar Rome om Soekarno toch nog maar even tussentijds verslag uit te brengen. Een Indonesier is een beleefd en gastvrij man. Men weigert niet gauw iemand te ontvangen. Ik kwam echter via mijn Indonesische contacten te weten, dat terwijl Van Konijnenburg president Soekarno hijgend kwam vertellen, dat er in Den Haag hard werd gewerkt, hij tegelijkertijd bepaald een misleidende indruk gaf. Het Nederlandse kabinet zou volgens hem inderdaad op het punt staan de heren van de groep Rijkens de officiele afgezanten van H.M.'s regering te verklaren. De Indonesiers, die trouwens niet meer over eigen diplomaten in Den Haag beschikten sedert het verbreken van de diplomatieke betrekkingen in 1960, stonden zeer sceptisch tegenover Konijn's ongehoord, en helaas ongegrond, optimisme. Niets was verder bezijden de waarheid, dan dat het team De Quay Luns ook zelfs maar overwoog met de heren rond Rijkens in zee te gaan.