De verraders

[p. 150]

Kopenhagen

Behalve Emile van Konijnenburg, en diens echtgenote, was ook ir. Frits Philips naar Kopenhagen gekomen. Hij deed dit meer in de sfeer van morele herbewapening, dan dat hij tot de groep Rijkens behoorde. Maar hij was er. Nadat ik eerst zelf door adjudant lt.-kolonel Masjoer bij de president was gebracht en vervolgens Van Konijnenburg, kwam tenslotte Philips aan de beurt. Hij sprak slechts kort met de Indonesische president. Hij stond in no time weer buiten. Later vernam ik, dat Soekarno zich aan de houding van de heer Philips in hoge mate had geergerd, vooral nadat hij had verklaard Nieuw Guinea liever vandaag dan morgen aan Indonesie overgedragen te willen zien. Soekarno had uitgeroepen, zo vertelde mij de chef van diens houshouding, Pak Hardjo, ‘Waarom doet u er dan niets aan bij uw regering.....!’ De president zei mij later zelf, ‘Aan mensen als Philips heb je niets. Die durven hun nek niet uit te steken.’ Toen de heer Philips uit het appartement van president Soekarno kwam in het ‘Angleterre’ hotel, zei hij tegen Van Konijnenburg en mij, dat hij eigenlijk ook Soebandrio nog wel wilde spreken. Ik had mij reeds omgedraaid om dit voor hem te gaan regelen, toen hij mij terugriep en zei, ‘Laat ik het maar niet doen: ik ga liever zo geruisloos mogelijk weer weg’.

Als nu iemand in Nederland zich zou hebben kunnen veroorloven om een bezoek bij president Soekarno af te steken, dan was het toch wel de heer Philips. Zijn concern zou 35 percent van onze buitenlandse deviezen verdienen. Moest nu zelfs Philips het hazenpad kiezen, bang voor publiciteit, bang voor zijn reputatie, bang om voor zijn mening uit te komen, bang om zichzelf te zijn? Mijn minachting voor de heer Philips was op dat moment compleet.

Ik belde het bureau van de Associated Press in Kopenhagen en tipte hen, dat een groot-industrieel uit Nederland die ochtend een ontmoeting met Soekarno had gehad. Toen ik mij later op het vliegveld bevond om naar Nederland terug te vliegen, kreeg ik de gelukkige ingeving na te gaan of de A.P. haar werk had gedaan. Bleek dat men er niet achter had kunnen komen wie de man was geweest. Ik verstrekte daarop het nummer van de kamer in hetzelfde hotel als waar Soekarno verbleef, waarin Philips had gelogeerd. Maar ook het hotel liet niets los. De heer Philips had zich goed gedekt. Ook de airport, Kastrup, wilde niet

[p. 151]

bevestigen, of het persoonlijke toestel van de heer Philips er was geland of geparkeerd had gestaan.

In Amsterdam teruggekeerd alarmeerde ik de manager van het Associated Press bureau, Henk Kersting, die de heer Philips, eveneens inmiddels in Nederland teruggekeerd, in Eindhoven opbelde. Aanvankelijk ontkende Philips hardnekkig in Kopenhagen te zijn geweest. Maar toen Kersting zelfs zijn kamernummer en het hotel wist te noemen, ging de grote Philips door de mand.

Op 9 mei 1959 stond dan ook keurig op de voorpagina van de Volkskrant - de krant van Luns en Romme - dat ir. Frits Philips in Kopenhagen een gesprek had gehad met president Soekarno. Het artikeltje vervolgde, dat volgens het persbureau Associated Press Soekarno eveneens in particuliere audientie had ontvangen de journalist Willem L. Oltmans.

Voilà. Philips en Oltmans bij Soekarno. DE TELEGRAAF zei nu voor een keer niets!

De la Rochefoucauld heeft gezegd, dat men de faam van beroemde mannen eigenlijk zou moeten afmeten naar de methodes die zij aanwenden om beroemd te worden. Philips was en is ongetwijfeld in Nederland - en volkomen terecht - een beroemd man. Maar wat was hij een beunhaas in die vertraagde film over de Papoea's! Waarom was hij ijzig bang om het met de regering over de Nieuw Guinea politiek falikant oneens te zijn. Er is dikwijls in Nederland de uitspraak gevallen dat het ‘een onvaderlandse daad’ was bijvoorbeeld van baron van Ittersum om Soekarno in Belgrado een hand te gaan geven. Ik heb het van de heer Philips een uitgesproken onvaderlandse daad gevonden, dat hij in het hele Nieuw Guinea en Indonesie spel niet eerder tegen de onkunde in Den Haag publiekelijk heeft geprotesteerd. Dat hij, terwijl hij deze mening was toegedaan, niet openlijk Luns voor een botte bijl durfde uit te maken.

Dat hij alleen in het geniep Soekarno durfde in te fluisteren, dat hij het oneens was met de regering. Voorwaar, de heer Philips behoefde geen angst te hebben, dat dr. van Roijen zou weten te voorkomen dat hij zijn gloeilampen in de V.S. niet meer kwijt zou kunnen!