De verraders

[p. 129]

Hotel de Witte Brug

Op mijn uitnodiging waren aanwezig: Emile van Konijnenburg van de K.L.M.; Delprat, voorzitter van de Amsterdamse Kamer van Koophandel; Van der Mandele, voorzitter van de Rotterdamse Kamer van Koophandel. Dit waren de vertegenwoordigers van de handel, terwijl Delprat als exponent van de V.V.D. de heer Oud op de hoogte zou brengen. Van de politieke zijde waren gekomen, Idenburgh, als specialist van de P.v.d.A., met instemming van de heer Burger; Joekes, lid van de Raad van State, eveneens in overleg met zijn Tweede Kamerfractie, C.H.U.; en Meijer Ranneft, speciaal hiertoe aangewezen door professor Gerbrandy zelf, A.R. Onder druk van Romme liet de K.V.P. verstek gaan, alhoewel het kamerlid De Graaf zich de moeite getroostte zijn partij niet door afwezigheid te doen schitteren.

Ik had mij inderdaad op de gang geposteerd ingevolge mijn journalistieke principe desnoods bemiddelaar te zijn, maar zeker mij verre te houden van dit soort delicate onderhandelingen. Bovendien hoorde ik in dit illustere gezelschap - T.V. commentator Nico Scheepmaker zou gesproken hebben van ‘chique’ namen - niet thuis. Het is er echter levenslustig toegegaan.

Van bepaald luid uitgesproken zinnen, die vanuit mijn strategische positie zonder meer waren te verstaan, viel te concluderen, dat men elkaar niet alleen ongezouten de waarheid zei, maar dat het de hoogste tijd was geworden dat men op dit niveau tot een head-on confrontatie van standpunten kwam. Ik had in zes-voud een memorandum ingediend, waarin ik de voornaamste conclusies van mijn Indonesie-reis had samengevat. Ook verscheidene punten hieruit zijn ter discussie gesteld op die contact-vergadering. Vooral ook de kwestie spoedig door Indonesie te nemen démarches tegen de bedrijfsbelangen in het Verre Oosten.

Het heeft niet mogen baten. Men schold op elkaar. De standpunten lagen nog altijd te ver uiteen. Men sprak af die ochtend opnieuw bij elkaar te komen. Ik heb mij er niet meer mee bemoeid. Het initiatief zou echter doodlopen en men is ook niet opnieuw in deze vorm bijeen geweest. Contacten achter de schermen, zoals Dag Hammerskjold er de voorkeur aan gaf, de ‘stille diplomatie’ leverde al evenmin vruchtbare resultaten op. Wanneer een Nederlander zich een mening een mening heeft gevormd, probeer die dan maar eens te veranderen.

Ik wil hier uitdrukkelijk stellen, dat noch president Soekarno,

[p. 130]

noch enige andere Indonesische staatsman of autoriteit mij ooit verzocht heeft te helpen of te assisteren bij het doen ingang vinden van het Indonesische standpunt, hetzij bij regeringskringen in Den Haag, hetzij in de kringen van de Verenigde Naties in New York, waar ik tenslotte ook tien jaar werkzaam ben geweest. Men wist in Djakarta hoe ik erover dacht. Men kende mij blijkbaar voldoende om te weten, dat ik mijn mening ook zonder een verzoek van Indonesische zijde, niet onder stoelen of banken zou steken. Dit geldt de lezingen die ik jarenlang in de V.S. heb gegeven. Dit geldt de groep Rijkens, de pers, dit geldt voor een ieder met wie ik in mijn journalistieke werk in aanraking ben geweest, Dit geldt gewoon voor mij als mens.

De hoofdredacteur van Vrij Nederland, Smedts, heeft nadat wij jarenlang hadden samengewerkt toch nog eens geschreven, dat hij nooit precies had begrepen in wiens opdracht ik hem met mijn artikelen had benaderd. Nu kan ik mij indenken, dat wanneer men hoofdredacteur is van een weekblad, dat meer dan eens de hand moet ophouden bij de partijkas van de P.v.d.A. of het N.V.V. om de begroting sluitend te krijgen, men zich dan moeite moet getroosten om zich in een situatie in te leven van een journalist die er wel in is geslaagd zijn onafhankelijkheid te bewaren. Ik kon dan ook in Vrij Nederland in antwoord met de hand op het hart verklaren, dat ik van al mijn bemoeiingen, zelfs van de vele reizen in overleg en op verzoek van de groep Rijkens gemaakt, geen fiets had overgehouden. Integendeel. De belofte van de heren, om mij met ‘een paar wereldreizen per K.L.M.’ te belonen, wanneer eenmaal de Nieuw Guinea zaak achter ons zou liggen, werd nooit nagekomen. Ik zou bovendien in 1961 onder andere omstandigheden niet vrij geweest zijn de groep Rijkens in de publiciteit te brengen, hadden de heren financieel vat op mij gehad. Dus. Miljonair ben ik van de Nieuw Guinea affaire ook niet geworden. Men brengt de goede gemeenschap in deze tijd in een soort zenuwachtige verwarring en nerveuze verlegenheid wanneer men uit idealisme, uit eigen overtuiging, laat staan con amore, leeft of handelt. Dat kan immers niet.

Daar moet een luchtje aan zijn. En waar geen stank is zorgt men er wel voor dat zij er komt. Richt u tot DE TELEGRAAF en het komt in orde.