De verraders

[p. 81]

El Shandura (Egypte)

Maart - april 1957. Het was nog vroeg in de ochtend. Luitenant Machram, een vriend, kwam mij wekken. Hij was zelf pas opgestaan en droeg nog zijn sarong met een loshangend legerhemd erover heen. Hij bracht koffie soesoe, met melk. Ik moest opstaan, want wij zouden die dag met de commandant van het Garoeda I bataljon, overste Soeadi - later ambassadeur in Canberra en Addis Abeba - een inspectietocht langs de Indonesische posten van het U.N.O. leger door de woestijn gaan maken.

Ik was vanuit New York via Nederland naar het Nabije Oosten gekomen op de terugweg naar Djakarta. Op Schiphol stond bij de landingstrap van het lijntoestel naar Rome een bordje met ‘Biak’. Biak was wel de laatste plaats in de wereld waar ik die dagen terecht wenste te komen. Vanuit Cairo was ik de Indonesische militairen, met sommigen waarvan ik op Oudejaarsavond op het presidentiele paleis in Djakarta vriendschap had gesloten, gaan opzoeken. Hun hoofdkwartier bevond zich te El Shandura langs de westelijke oever van het Suez-kanaal. De sterkte van het contingent bedroeg 589 manschappen en officieren. De A en B compagnieën kwamen uit midden-Java. De C compagnie uit Oost-Java, gevormd uit de Brawidjaja divisie. Verder was er een compagnie zware wapens, mitrailleurs en mortieren, en een staf-compagnie. Afzonderlijk waren drie peletons toegevoegd: een genie-peleton, onder leiding van een andere vriend, luitenant Soemarto, uit Soerabaja: een communicatie peleton, dat mede voor transport zorgde: en een peleton van de technische dienst. Een groep militairen onder commando van majoor Soekarno zat in Port Said. Zij bewaakten het lossen en laden van schepen. Een andere groep zat met Indiers, Noren en Canadezen in Aboesoeweir, ten zuiden van Ismalia en het hoofdkwartier was in een oud Brits legerkamp te El Shandura gelegerd. Ik logeerde hier samen met collega Hetami uit Semarang. Alfred van Sprang was er enkele weken tevoren geweest.

Over een aantal posten in de Sinai zowel tot aan de grens met Israel als de golf van Aquaba waren Indonesiers gelegerd. Hun posten waren in een driehoek uitgezet. De afstanden bedroegen honderden kilometers. In de woestijn Ras-el-Nageb zaten Garoeda-mannen bij El Kuntila, El Nakl en El Themed. De

[p. 82]

ravitaillering werd dagelijks met vrachtauto's onderhouden. Bij vertrek die ochtend met twee jongens uit El Shandura kreeg ik een blauwe U.N.O. helm, een uniform en een witte stofdoek om neus en mond tegen het woestijnzand te beschermen. Eén Indonesische militair had mijn lengte en van hem had ik dan ook kleren geleend. Ik pastte zelfs in een paar van zijn laarzen. Op mijn zwarte baret zat een rood met goud bestikt Garoeda embleem.

Onze eerste etappe liep naar El Nakl, 150 kilometer door ruig woestijngebied. De Israeliers hadden honderden kilometers telefoonpalen letterlijk een voor een opgeblazen. Het dorp El Nakl zelf was met de grond gelijk geschoten. Volgens de Indonesiers zou de bevolking hierbij zijn omgekomen. Wij vonden op onze weg tientallen Egyptische massagraven. Soms waren de doden slechts met stenen overdekt geweest. Zware regens hadden de stoffelijke resten bloot gespoeld, die nu in de brandende zon lagen te blakeren. Roofvogels cirkelden in de lucht. Luguber.

Dozijnen wrakstukken van Egyptische vrachtwagens en zelfs straalvliegtuigen lagen in de woestijn verspreid. Wegen waren er nergens meer. De Israeliers hadden alles met bulldozers omgeploegd. De Belgische jeeps van de U.N.O. hadden het zwaar te verduren. Wij volgden de kamelen pistes om ons een weg te banen door het onherbergzame terrein.

De motoren konden de strapatzen nog wel hebben maar de carrosserieën begaven het.