De verraders

[p. 79]

Verenigde Naties (U.N.O. hoofdkwartier)

28 Februari 1957. De dag van stemming over de kwestie Nieuw Guinea. Indonesie behaalde een duidelijke meerderheid. Zij kreeg voor haar resolutie 40 stemmen, tegen 25 voor Nederland bij 13 onthoudingen. Om in het gelijk gesteld te worden had de regering in Djakarta een twee/derde meerderheid van stemmen nodig. Er gebeurde dus niets.

De Fransen noemen het debat, dat de voorafgaande dagen over de Papoea's was gehouden, de dialoog van twee doofstommen. Onze permanente vertegenwoordiger, Schürmann, had op een bepaald ogenblik president Soekarno zelfs in kakoe behasa Indonesia geciteerd. Hij deed dit, om aan te tonen, dat de Indonesiers maar wat kletsten, dat zij Nieuw Guinea als onafscheidelijk deel van de republiek beschouwden. Soekarno zelf zou namelijk hebben gesproken van één groot rijk van Atjeh tot Ambon. Nu weet iedere ingewijdene, dat Soekarno juist tot in den treure de slogan van Sabang tot Merauke in de hoofden van zijn volgelingen heeft gehamerd. Nee, zegt ambassadeur Schürmann, Soekarno sprak over van Atjeh tot Ambon. Men zou zich kunnen afvragen of diplomaten zich eigenlijk nooit voor hun eigen drogredenen generen. Vooral voor een internationaal gehoor als de Algemene Vergadering der Verenigde Naties, waarin toch heden ten dage mensen hun landvertegenwoordigen, die warempel niet op hun achterhoofd gevallen zijn.

Soedjarwo Tjondronegoro, oud Leidenaar, was Schürmann's tegenspeler. Soedjarwo is de man, die later in Den Haag zijn land zou komen vertegenwoordigen en wiens naam minister Luns nooit correct wist uit te spreken. Totdat Pak Djarwo eens tegen een verslaggever van DE TELEGRAAF heeft gezegd, zich af te vragen hoe Luns het zou vinden als hij hem met Kluns zou aanspreken. Daarop schijnt het beter te zijn gegaan. Voor zo'n karweitje is DE TELEGRAAF nu weer de uitgelezen krant.

Soedjarwo citeerde in de UNO debatten een lange reeks van Nederlandse bronnen uit kringen die oppositie voerden tegen het regeringsbeleid in Indonesie. Hij las dus ook een uitvoerige passage voor uit het gewraakte Adres aan de Staten Generaal. Hij sprak over Theo Droogh's brochure, ‘Met de deurknop in de hand’. Droogh publiceerde zijn cri de coeur na een uitvoerige

[p. 80]

rondreis door Indonesie. ‘Er is wanbegrip over alles, wat in het Indonesische volk omgaat en wat het beroert, wanbegrip over de politieke positie van Indonesie in het Verre Oosten, wanbegrip over de betekenis, die Nederland had kunnen hebben bij de groei van deze jonge staat, wanbegrip over de bestaansmogelijkheden, die een goede verstandhouding aan duizenden en duizenden van beider onderdanen zou kunnen geven’.

De initiatiefnemers van het Adres waren waarlijk niet de enige Nederlanders, die het failliet van de regeringspolitiek zagen aankomen. Droogh, aangehaald door Soedjarwo in de U.N.O., waarschuwde, dat de liquidatie van de Nederlandse aanwezigheid in Indonesie - wat daar van over was in 1957 - voor de deur stond: ‘De physieke strijd wordt in politicis gestreden, terwijl nog duizenden Nederlanders werken en leven in Indonesie. Hun verblijfsrecht daar is bedongen, is een uitvloeisel van de voorwaarden, waarop de souvereiniteit werd verleend. Het verblijf van Nederlanders met hun belangen daar is dan ook een der physieke strijdobjecten geworden. Verliest Nederland die physieke strijd - en het is het volop bezig dat te doen - dan is het met het verblijf op bedongen voorwaarden van Nederland in Indonesie gedaan

Ook bespeelde Soedjarwo bij de debatten in de U.N.O. handig een boekje van professor Teeuw uit Leiden. ‘Als volk zijn wij op de verkeerde weg’, waarschuwde Teeuw in die dagen. ‘Wij schieten tekort in zelfkritiek, in besef van onze huidige plaats in de wereld, in inzicht omtrent onze eigen rol in het verleden, en vooral in kennis omtrent de werkelijke achtergrond van de feiten die ons de laatste maanden zo hevig hebben beroerd. Onze verhouding tot Indonesie is de toetssteen van wat wij als volk in deze wereld van de tweede helft van de twintigste eeuw waard zijn. Het gemak waarmee wij ons vrij pleiten van enige schuld, de zelfverzekerdheid en overtuigdheid van eigen gelijk en recht verdient toch werkelijk eens nadere toetsing, vooral als wij om ons heen zien dat de wereld maar zeer betrekkelijk van ons gelijk overtuigd is, maar zeer weinig voor ons recht warm loopt’. De debatten duurden vier dagen en liepen, als gemeld, op niets uit.