Prozawerken in Maastrichtsch dialect

Veur hun profiet oet.

Menier Jansse, medam Pieters, juffrouw Klaossens, de familie Wöllems en Jaan en allemaan waore nao Aoke gegange um inkuip te doen. Et waos neet um te geluive, wie goojekoup tao alles waor. Veur innige bank-

[p. 212]

biljètsjes van tien gölde hadste doezende marke en veur innige doezend marke kochste e gans hoes vol. Zoe 'n einige gelegenheid mós me neet laote veurbijgoon. Gaans Mastreech kraog te koupkrenkde en ouch Flup Fluitert en Suska, z'n vrouw, kraoge de krenkde te pakke en zouwe, nao wied en breid te höbbe geïmformeerd en d'reuver geriddeneerd, van de gelegenheid goon profiteere. Zuug, nao Aoke goon waos niks, mer dee verdöbbelse pas. Nege gölde veur eine kier op en aof en dan veur twie persone, dat waor al achtien. Dan waor de wins al eweeg. En toch...... en toch...... et waos zoe sjan-goojekoup in Aoke. Es ze 't ins reskeerde zonder pas. En zoe gezag, zoe gedoon. Op ene veize mörrege trokke ze mèt hun twieje zonder pas t'ropoet. Ze kóste ziech toch in Mastreech neet langer laote struipe. Mèt vief vinger en e benajd hart kwaome ze langs enen umweeg van twie oore aon Kèrrekraoj euver de grens en wandelde eindelek door de aw keizerstad Aoke, et paradies van de goojekoup. Et fiezelde al wie ze vertrokke en noe begós et zoe stèllekes aon te regene, e regensje veur de gansen daag. Flup mèt z'n print onder d'n errem drentelde straot-oet, straot-in, duijde bij eeder magazijn hun neuze plat tege de roete um de prijze te vergelieke en stabde eindelek ene winkel in, boe heer ziech e paar ‘bottequins’ koch, umtot te sjeun, die heer aonhad, benkelek väöl water trokke. Ze waore goojekoup, dat moot gezag zien, al bleke ze later ouch get knap te zitte.

Medam sjavde ziech ene nuije perreplu aon. Dee kós jummers altied te pas komme.

Voldoon van hunnen iersten inkoup trokke ze wijer, mer et doorde neet lang, of Flup, dee bij de verandering van et weer al las van zien eekstrouve had, begós te moppere, tot em die verduvelde dinger daonig begóste te zjeneere en tot ene knóp, dee heer op zij van zenen dikken tien had, em eve begós te gleuje in die nuij ‘bottequins’. ‘Loup mer get door de poole’, raojde-n-em z'n vrouw aon, ‘dan trèk tat gleuje wel d'roet.’ En dapper platsjenteere door et water vollegde Flup tee raod op. Dao kraog zij 'n pèls in de gater, sjoen en neet deur. Ouch tie woort aongekoch. Jaommer, tot et zoe bleef regene, anders had zij ze kinne-n-aondoen, mer noe woort beslote, ze in 'n groete tuut te steke en d'n toch woort veurtgezat.

Vas tegenein onder d'n errem mèt te perreplu droog Flup onder d'n andere vrijen errem de aw sjeun in 'n gazèt en Suska de pèls in de tuut. Zoe laveerde ze van d'n eine pool nao d'n andere.

- ‘De hads ouch wel get anders kinne-n-opzètte es tat aajt struje huudsje’, mèrrekde medam op, ‘de löps veur merakel’.

- ‘Da's niks’, gaof heer veur antwoord, ‘achtrein koup iech miech wel ene gooje vèlte, zoe eine mèt zoen slappe luif, enen ‘occarino’, geluif iech, tot zoe'n dink hèt.’ En, of et zoe zien wouw, kwaome ze aon ene winkel, boe heuj oetgewinkeld stónte, nein alloh, aon spotprijze.

- ‘Zuug ins’, zag Flup, ‘dee griesgreune dao in et heukske kump us mer aon negetig sent. Dee moot iech höbbe.’ De griesgreune pazde en in 'n zjenereus bui leet heer d'n awwe struje mer dao, terwijl z'n vrouw et eigelek jaommer vont, want ze had em nog gerös kinne gebruke veur eikele van de zolder te hoole. Flup begós deftig oet te zien, mer ze ge-

[p. 213]

ziech kraog wie langer wie mie 'n penibel oetdrökking van weges te eekstrouve en de knóp aon zenen tien. Heer stèlde veur um get te goon ete, um ziech medein get te kinne-n-oetröste. Daonao zou de groeten inslaag plaots vinde.

In e rèstorasieke doop ziech te koppel tegood aon e söpke, 'n sjotel soppevleis mèt drei eerappele, e peursike zoermoos mèt e weurske en 'n meelpeer, boe ze d'n hik van kraoge, veur dessèr.

D'n dinee waor neet te deur en dat gaof Flup te mood um 'n fles wien debij te bestèlle. De wien smaakde hun en heer bestèlde nog 'n fles nao. Ze woort allebeij lollig en wie hun de loch weer pakde leepe ze te lache wie de gekke en ze wiste zellef neet, boeveur tot op t'n hook van de Merret opins te perreplu umsloog, tot te berlijne door et euvertrèk staoke. Vergeefs perbeerde ze de iezere rooje weer um de stek te ranzjeere en ondertösse woort Flup zenen ‘occarino’ kletsnaat. Heer waor al get kaal van huid en umtot heer bang waor, tot t'n hood em aofwejde, trok er em al vaster en vaster tot euver z'n oere.

- ‘Veer zölle mer gaw make, tot veer bij “d'n Tietz” komme’, stèlde heer veur, en ze spoojde ziech nao de groete bazaar. Ze wagde tösse de lui aon de deur, tot et hunnen toer waor um binne te komme, wie ondertösse e jungske mèt ene kinderwagel mèt 'n leere kap t'rop hun beleef aonspraok en vroog, of heer hun pekskes nao de staassie moch vare. Dat waor 'n idee. Et jungske zou aon de deur wachte en ze peerzde ziech et ‘Warenhaus’ binne.

‘Flup koch, zonder de nómmer te wete, op good gelök aof 'n dozijn kreeg en 'n haaf dozijn onderbreuk. Suska koch bloeze, klotte zeip, 'n does Aöker printe en ene nuije perreplu. Ze kochte-n-ouch allerlei klómmele, umtotse zoe goojekoup waore. De koupkrenkde maakde zich van hun meister. Ze kochte op et lèste mer raak. De gaanse kinderwagel waos vol pakke, doeze en tute, wie ze de bazaar verleete. Triomfantelek trokke ze nao de kant van de staassie. De wien wèrrekde nog nao: ze waore kontent van hun inkuip en ze kraoge-n-et wie langer wie mie op hun heupe. Neve hun aon sjörregde et jungske kletsnaat mèt te kindernagel en lagde mèt hun gekkestreek en mèt hun eige gefabriceerd Duits.

Op t'n hook van 'n straot zag Flup tege-n-ene maan, dee e verstop riejool perbeerde ope te stoete: ‘Sagen sie maal, herre rejolepoetser, moessen wier nog weis laufen oem aon die stassie tsoe gerachen?’ De maan loerde-n-ins op, bekeek hun van onder tot bove, tikde-n-ins op zene veurkop en góng door m;èt in et götgaat te peutere. Flup had gei sukses mèt z'n mop:

‘Iech getik en diech neet wies,
Zien v'r allebei van eine pries’,

lagde heer en koechelenteere zeilde ze wijer, tot Suska opins zag: ‘Jummig, veer moote toch ouch e kleinigheidsje mètbringe veur Tieneke van Truija’. Tieneke waor et keend van de wèrrekvrouw, die deen daag te was mós doen en op et hoes zou passe.

- ‘Zèk, kleine Prous’, zag ze tege de jong, ‘boe verkoupe ze heij örreges poeppe?’

- ‘Hier,’ zag te jong en trok veur hun op 'n gats in. Heer brach hun

[p. 214]

bij enen awwekleijerkuiper, boe póppe laoge-n-oetgewinkeld en Flup stabde mèt nao binne, um z'n aw sjeun mer weer aon te trèkke.

Medam koch e pupke, wat z'n ouge kós tou doen en ‘papa’ en ‘mama’ reep, es me d'rop duijde.

Wie ze boete kwaome loerde ze nao alle kante nao de ‘kleine Prous’ mèt et weegelke. Ze keke links, ze keke rechs, geine jong mie te zien.

- ‘Boe maag te koejong op aon zien?’, vroog Suska ongerös.

- ‘Dee heet em gesmeerd,’ sjriewde Flup, ‘wat iech tiech zèk, dee is te tösse-n-oet mèt te ganse bazaar!’

- ‘Loup, zeuk em,’ reep Suska, ‘loup em nao!’

Flup vloog op good gelök te gats aof, mer zaog geine jong, niemes es te riejoolepótser.

- ‘Sagen sie maal’, vroog er, ‘haben zie de kleine joenge niech gezeen? Dee joenge miet das kienderwaggeltje?, das waggeltje’, en um et tee maan mer good aon ze verstand te bringe, wat heer meinde, maakde heer mer gestiedig mèt z'n han de beweging van iemes, dee get veuroet duijt. Mer dee maan, dee meinde, tot heer em weer veur de gek kwaom hawe. zag hiel giftig: ‘Machen sie doch, dasz sie vortkommen, Valutaschwein!’ Flup spoojde ziech weer trök. Z'n vrouw waor aon d'n andere kant van et sträötsje goon kieke, had ouch niks gezeen en zoe troffe ze ziech weer op te stóp van d'n awwekleijerkuiper.

- ‘Zoene sjèllem, zoene spitsbóf, zoene vermallesjeerde smeerkanis, zoene smarotser!’, klonk et euver en-t-weer. D'n awwekleijerkuiper doog stèllekes te deur tou. Aon wee móste ze ziech riechte?

Of et zoe wouw kwaom enen deender aongestap. Et echpaar Fluitert klambde-n-em aon en zoe good en zoe slech es et góng brochte ze 'm aon ze verstand, tot et ‘jungelske miet der kienderwaggel’ em gesmeerd had, teminste spoorloos verdwene waor. D'n agent naom hun op sleiptouw en zoe kwaome ze aon ene buroo, boe ene sjèf mèt 'n dokkegeziech achter e soort winkelbaank zaot. Mèt belangstèlling hoort heer iers te eksplikaassie van et geval aon en noteerde et sienjalemint van de jong en de kinderwagel. Toen vroog heer opins: ‘wie is eure naom? geer höbt zeker wel eure “Passierschein” bij uuch?’

Flup, dee begreep, tot er mèt hun paspoort mós op te proppe komme, stotterde: ‘schein, schein, nein, nein, wier haben keine schein’.

- ‘Was? was?’, blavde de sjèf mèt z'n dokkegeziech, ‘sperre die Leute mal ein!’

Wie ze e paar oore later nao de lèsten trein leepe, waor van hun bagazje nog niks terech; wel waore ze nog zèshonderd mark liechter gewoorde aon 'n dobbel persesverbal.

Stief van de gif krope ze de koepee in. Alle reizigers ranzjeerde hun pakker in de nètte, mer Flup en Suska heele-n-eeder et paar ‘bottequins’ en et pupke op hunne sjoet: d'n umgewejde perreplu kós hun minder sjeele.

D'n trein zat ziech in beweging. Et woort benajd in et kompartemint. Flup meinde zenen hood get aof te zètte, dee heer in zien koleer al mer vaster op tee kop getrokke had, mer, wie heer em opluvde, góng de bol van zenen ‘occarino’ wel van zene kop aof, mer de rand bleef t'rum

[p. 215]

zitte. Et waor 'n vreem vertuining, zoene blinketige knikker mèt 'n luif t'rum.

De ‘borsalino’ (made in Germany) bleek neet van de bèste vèlt te zien gemaak. Et publiek in d'n trein leet ziech neet onbetuig. Flup foeterde tot et zoe'n aard had en riegde mennig hartelek woord aon et adres van z'n Duitse evenminse. Heer wónd ziech op en kraog ruizing mèt te ander reizigers, die ziech löstig maakde euver zienen ‘occarino’ en euver ziene kop. Suska trok partij en ze zjestikuleerde, tot noe ins te ‘bottequins’, daan weer et pupke op te grond veele en zoe kwaom me weer trök in z'n vajerstad.

Alles peerzde ziech, um mèt z'n koffers en valieze, pakker en kalbasse d'n trein oet te komme, mer Flup en Suska hadde neet väöl te drage. Et sjeelde gein haor, of ze hadde de perreplu nog in et nètsje laote liGGe.

Zoe kwaome ze toes, vol nuijsjierigheid aofgewach door Truija.

- ‘Niks bezunders gewees?’, vroog Flup effen eweeg, of niks gebäörd waor.

- ‘Neint, niks bezunders gewees’, antwoordde Truija, ‘niks es 'n waarsjouwing van de belasting. En höbder good gekoch?’, imformeerde ze wijer.

- ‘Aoch, dao waor neet väöl mie te kriege’, zag medam.

- ‘En zoe benkelek goojekoup waos et noe persijs ouch neet’, veugde Flup t'raon tou.

- ‘Mer iech höb toch nog get veur diech mètgebroch,’ góng medam door, ‘e sjoen pupke veur Tieneke.

Onder väöl daankbetuiginge doog te wèrrekvrouw et pekske-n-ope. Et waor 'n daonig sjoen pupke...... gewees. Et valle-n-in d'n trein had et zeker gei good gedoon, teminste de ouge waore d'roet en rammelde door de kartonge kop van de póp, mer ze reep toch nog altied ‘papa’ en ‘mama’ es me d'rop duijde. Alloh, et keend waos toch blij demèt en dat waos op stök van zake nog et innigste, wat kontent waor van de gooje, veurdeiligen inkoup van Flup en Suska, want wat hadde ze noe eigelek van hun vief doezend mark en alle de meujte? E paar sjeun, die em pidzde, veur de maan, ene kepotte perreplu veur de vrouw en veur Tieneke 'n keekpóp zonder ouge, um van d'n ‘occarino’ neet te spreke. ‘Et waor ins 'n aordig oetstepke gewees’, verklaorde ze later aon hun kinnesse.