Prozawerken in Maastrichtsch dialect

[p. 141]

De zèllevere apostele van Sintervaos.

- ‘En iech zèk uuch, Peer, tot et heij neet pluus is. Et ritselt en kwispelt te godsganseleken daag in dat aajt kavaalje. De versjriks tiech doed. Likste snachs wakker, dan huurste van alles en nog get. Noe boenkert et onder de grond, daan rolt get van de taak. Et klop heij, et klop tao...... Zitste stèl get te stökkere of te stoppe, dan geit opins van allein de deur wagewied ope. Geiste door de gaank, dan is et, of tiech iemes achternao kump. Nein, Peer, iech zèk et uuch, iech bin dèks bang allein op klaorleechten daag, iech wèl zwiege-n-in d'n duuster’.

Zoe zaot ziech enen aovend et aajt meerke Wuppe mèt e zwaak piepstumke aon häöre maan te beklaoge, wie ze mèt hun twiekes zaote te sjemere bij de roeje sjien van de braobantse kachel, in de hool, väöl te groete kamer van e vreuger kloestergebouw. Maan en vrouw spraoke ziech op zien awwerwèts mèt ‘geer’ aon, want et waor nog gein mode, tot zellefs te kinder ‘diech en doe’ tege hun awwers zachte. Peerke Wuppe gaof gein antwoord. Mèt 'n deepzinnig, geziech en zwoer rumpele in zene veurkop staarde heer gestiedig in et hertsje van de kachel en zaog te gleujetige griezele nao, die door de ruuster veele.

- ‘Iech gluif, m'n ziel, tot et heij spook’, góng meerke nao 'n lang stèlte door, ‘en et zou miech niks verwondere, es heij neet örreges ene pot geld verborrege zaot. Es iech in et kolehok onder d'n trap klötsjes klop, dan klink et tao hool. Jeh, zèk ins zellevers, is et neet singeleer, tot heij onder zee e groet hoes geine kelder is? Dao moot eine zien. Dèks genóg huur iech entans gerommel en gestommel onder de vloer. Muis kane-n-et neet zien......

- ‘Ratte’, onderbraok häör Peer.

- ‘Nein, die make zee e pistakel neet. Nein, et is dèks, ofse mèt zwoer dinger liGGe te ramente’.

Peer leet häör doorpraote en wie ze te lange lèste oetsjeijde, wie water, wat van de kook raak, verzonke ze eeder in z'n eige gedachte.

Ze waore same aajt gewoorde. Et wèrreke waor gedoon en tege 'n klein vergeujing en vrij woenes waos Peer nee zoeväöl es hoesbewaorder in e vreuger kloester, wat nee in Rieksdeens waor. Ze móste mer krempelek leve. Wel kós meerke nog alle daog tege èllef oore et onmisbaar dröpke in e krefke onder häöre sjollek hoole, mer 'n apaartsje hadde ze zelde mie. Meerke waor te bejaord um nog oet bakere te goon. Vreuger verdeende ze daomèt ene sjoene sent, behalleve de bijvelderkes. Dan pakde ze, es ze tössebij toes kwaom, oet te kalbas, die ze onder häören dobbele sjaal oethaolde, sókkerbesjute oet en sjeermoule, viedelkes vlaoj, tuutsjes mèt mouzekeutelkes en medesijnfleskes mèt annizèt, die ze gegeve had gekrege, allemaol kösteleke zake.

- ‘Jeh, jeh, potte mèt geld’, dach heer, ‘die zouwe-n-us good te pas komme. Es me zoene pot, of al waor et mer 'n kous, oethaolde, waor me veur ze leve laank geborrege’...... Meerke dach aon allerlei spookgesjiechte, die ze had hure vertèlle en boe ze vas aon geluivde. Inwendig zaotse te sjoevere bij häör eige superstiessies, mer de gedachte aon et vinde van ene sjoene boterpot vol sjijve leet häör neet mèt rös. Um dee oet

[p. 142]

te hoole zou ze häören, angs euverwinne... En wee wèt of in zoe'n aajt gebouw neet ene gooje buut verstompeld zaot.

Zoe suvde ze allebei d'n aovend in tösse wake-n-en druime. Me kós 'n spang hure valle.

‘Krik!’, klonk et opins in e meubel, en Meerke sjrok op.

- ‘Huurt ger, huurt ger et noe? Wat zèk iech uuch?’ fluusterde ze.

- ‘Aoch, dat is et kommood, dat kraak door de werremde’, mèrrekde Peer versteurd op, dee zjus al aon dröpkes dach, die heer ziech koupe kós, es er nog ins riek woort.

- ‘Iech höb hinnevleis tevaan gekrege, zoe höb iech miech weer versjrik’, piebde Meerke en ze sjravelde op te sjouw nao de zweegeledoes um gaw de kenkee aon te steke.

Wie et lempke brande begós ze et aovendete gereid te zètte en kort t'rop zaote ze same hun snijkes broed in hunne koffie te soppe.

- ‘Jeh, geer zèkt et al’, heropende Peerke al knawwelenteere et aofgebroke gesprek, ‘tot veer heij geine kelder onder höbbe kump miech ouch vreemp veur’.

- ‘Meh, zeker is tao eine, en dee höbbe ze tougemetseld en ze zólle wel gewete höbbe, boeveur. In de spin, onder d'n trap, dao moot t'n ingaank zien. Dao móste veer ins goon zeuke. God wèt, wat veer nog oethaolde, mesjien wel de twellef zèllevere apostele van Sintervaos’.

- ‘Die liGGe jummers langs te “greune weeg” en boe dee leep, dao heet niemes te weit van’, mèrrekde Peer op.

- ‘En boeveur kaan heij et kloester neet aon de greune weeg gelege hobbe?’, meinde Meerke.

Ze sobde-n-en mummelde door. D'n aovendskos waor gebruuk. Meerke had te lèste grummelkes bijein gesjaard en in häöre mond geduijd. Ze begós te taofel op te ruime, toen Peer opins vroog: ‘Jeh, wat tunks uuch? Zouwe veer ins in de spin goon zeuke, of veer de kelder vinde kinne?’ Meerke zat verras te leeg köpkes weer op taofel.

- ‘Zout geer dat dörreve?’, vroogse trök.

- ‘Dörreve? En boever neet? Iech wèl dao ins et meint van höbbe. Baat et neet, et sjaojt ouch neet’, besloot Peerke. Heer staok 'n luuch aon, boemèt heer wel ins te runde in et gebouw doop en haolde van de zolder enen dikken houten hamel en ene stevige beitel.

- ‘Gaot geer mèt, dan kom’, zag er. Bliekbaar had bij Meerke de nuijsjierigheid t'n angs euverwonne, want ze pakde et kenkeeke en vollegde häöre maan. Ze keke-n-iers nog ins, of te straotdeur good geslote waor en dao slóvde de twie sjatgraovers te lange gaank in, Peer veurop mèt te lanteerie en et gereidsjap, Meerke d'rachter mèt te kenkee en de sjöp oet te kolebak. Groete sjaduwe danzde hun achternao.

Aon et ind van de gaank heele ze stèl. Peerke doog onder d'n trap te deur ope van 'n dreikentige spin, begós e körrefke eikele, ene zak lómmele en kneuk, ene sjróbummer en get ander pótsklómmele d'roet te zètte tottat te vloer vrij kwaom en begós onhendig 'n plavuis los te wèrreke. Meerke zat häör lempke neve-n-em en vollegde z'n bezigheid mèt e kloppend hart. Ze maakde ziech e kruiske wie opins te sjróbbeurstel umveel of loerde onröstig in de körref eikele, es tie kridzjelde.

[p. 143]

Dao kwaom de ierste plavuis los...... toen de veer andere rontelum. Toen reikde-n-em Meerke de gruussjöp aon en heer begös te lossen drek neve ziech op enen houp te gooje. Opins goejde heer get op wie e kerremenaotekneukske.

- ‘Goojen hiemel! es mer gei gereemsel oet kump gespronge,’ fluusterde Meerke en maakde ziech mer weer e kruiske, mer Peerke begós weer in de vochtigen drek te dabbele. Dao stoedde heer op ene mellegerstein van e verwóllefsel.

- ‘Aha, dao höbbe veer de kelder!’, mompelde heer. Meerke bókde ziech um ins good te kieke, mer trok ziech gaw trök, wie ze mèrrekde, tot häör möts snèrrekde, umdatse te kort bove de kenkee waor gekomme. Mèt nuijen iefer begós Peerke mèt beitel en hamel op te melleger te böttele. De stökker van de vergange vochtige stein braoke gemeekelek aof. De kojl woort al deeper. Dao veel et lèste stök opins nao ondere en e zwart look vertuinde ziech. Geinen twiefel mie meugelek. Dao waor de kelder. Dee noe ins wis, wat t'rin waor! Peerke lag ziech plat op zene boek en staok zenen errem ins door et gaat, mer woort niks gewaar es leeg ruimte. De opening mós groeter zien. Opnuijts begós et menneke te houwe. De stökker veele noe et look aof en plóvde mèt doffe sleeg nao ondere. Et waor, ofse op leeg vater terech kwaome, teminste zoe klonk et. Dao waor dus get, mer wat...... wat?

- ‘Veer móste de luuch ins t'rin aoflaote’, meinde Peerke, ‘dan kós me mesjien ins get zien. Iech mós 'n tuijke höbbe. Gaot, haolt miech ins eint. Dao lik nog kebunsje in de taofellaoj.

- ‘Nein, allein gaon iech neet’, weerde ziech Meerke.

- ‘Geer zeet ene bangesjieter. Iech zal wel zellevers goon’, zag Peerke en stief van et vreutele en houwe kwaom er euverind, naom de luuch en, gevolleg door et wijfke, dat veur gei geld van de wereld tao allein bleef, slóvde ze weer de gaank door um väör 'n tuijke te hoole.

Wie ze weer trök bij et look waore, mèrrekde Meerke op: ‘Heh, wat ruuk et heij raar’. Ze snouvde nog ins good op: ‘me zou zèGGe annizèt’.

- ‘Et ruuk nao draank’, betuigde Peer, dee ouch ins snuffelde.

Häöstig bont heer de lanteerie aon de kaord en leet ze zakke. Mèt zene kop haos gans in et look uigde heer et zinkend leech nao.

- ‘Hóllep, hóllep!’, keekde-n-er opins.

- ‘Hèllige bidvrons! wat is et?’, kweekde Meerke.

- ‘Dao trèk miech get te touw oet m'n han’, bubbelde Peer.

- ‘Joezes-Marante!’, sjriewde Meerke en wouw devandoor goon, mer sleibde in et umdreje mèt häöre rok et kenkeeke um, zoedatse allebei opins in de steekduuster zaote.

- ‘Sakkermatin, wat moot tat tao, heh?’, bölderde toen 'n zwoer stum van oet te deebde. ‘Wèlt geer, potfer-heij-en-dao ins oetsjeije mèt miech te kraom heij aof te breke dao bove?!’

Mèt versjeen in plaots van eine van de twellef zèllevere apostele e sterrek verleech roed, koleerig geziech aon et look. - ‘Wat höbt geer in miene kelder te make? Heij is niks veur uuch te hoole, hudder!’

- ‘Aoch...... aoch...... zeet geer et, menier Labdelong?’ hakkelde Peer, dee nog oet zenen aosem waor van de sjrik.

[p. 144]

‘Aoch, Wuppe, bis tiech tat?’, klonk et weer oet te kelder. ‘Wat moot tat beduije? Gelökkig, tot iech nog 'n aom beer mós opsteke, anders had geer miech heij de ganse santebetik aofgebroke’.

- ‘Niks zèGGe, niks zèGGe’, fluusterde Meerke, die nog op häör bein stónt te razele.

- ‘'t Is niks, 't is niks, iech bin verkierd’, eksplikeerde Peerke, dee ziech herkraog, wie heer in de versjijning de baas oet te slijterij herkaant, boe Meerke alledaog mèt et krefke naotou góng en dee z'n achterhoes tege-n-et aait kloester had liGGe. ‘Iech zal et uuch mörrege wel verdutse.

Nump et miech neet koelek. Iech zeen, iech bin verkierd.’

- ‘Este daan mer zörregs, dat miech tat look mèt te gezwinde pas tou kump’, klonk et van ondere-n-op.

-‘Zeet mer gerös, alles kump in orde’, reep Peerke door d'n trechter trök. ‘Mörrege vreug höbt geer eur look weer tou. De goojen aovend, menier Labdelong...... Aoh jeh, zou iech ezzebleef te luuch mage trök höbbe?’

Door de opening versjeen de lanteerie. Meerke pakde häör kenkeeke en häör kolesjöp en in enen deepe zöch vervloog häor alle hoop op te zèllevere apostele of te boterpot vol gouwestökker.

- ‘Foj, foj, noets mie, noets mie, vanzeleve desdaogs noets mie!’, herhaolde ze al slóffenteere achter Peerke en zoe kwaome ze weer trök van hunnen ontdèkkingstoch in de spin. Tot laat in d'n aovend euverlachte ze same, wat veur enen oetlèk totse aon menier Labdelong zouwe geve, mer watse dee later höbbe wies gemaak is niemes oets te wete gekomme.