Prozawerken in Maastrichtsch dialect

XLI. Bloemen.

Vansgelieke geit et mèt te pot- en hoofblomme. Verhollands, verfrans, veringels, verlatijns weurde hun naome. ‘Bel du jour’ en ‘muguet’ höbbe hunne Franse naom gehawe, mer de pinksterblomme weurde al väöl verfrans tot ‘Marguérites’ en de palleme tot ‘pallemjees’. Et keend, wat ze mèt blomme geseerd op Pinksterdaag zingenteere rondleide, hèdde ouch te Pinksterblom en hèt op te dörrepe, boe dat iewe et gebruuk gebleve-n-is, nog zoe. Es et zoe door geit, kriege veer later nog ‘margarini’ veur boterblumkes en ‘fontania's’ veur pisblomme. Et junkerke, de stokfleere, de kepperkes, de moerblomme en de meiblomme höbbe nog hunnen tipiese Mastreechter naom gehawe, mer wintergreun is in klimop aon 't verandere, wie gróffiaote in anjers. Belzjemiene waore vreuger erreg in tèl, want e sjoen jonk meitske neumde me 'n belzjemien (en e lielek bejaord vruijke 'n aw konkernol). Wat allewijl hiel gelierd 'n ‘tradiscantia’ hèt, waos vreuger mer simpel eweeg 'n hengerke. Et waor zoe volop, tot me haos hoes veur hoes tösse de gesjeigelde garklijne e gipse blommekörrefke zaog aon drei roej kaorde hange mèt et effegreun, wit, gestriep of zèlleverbont waterplentsje d'rin.

Wat me ouch haos op eeder vinsterlatej zaag stoon, waor e mósjke tege de vleege. E muskusplentsje woort bijein gehawe door e soort perrepluke van wit gare mèt e stekske in de middel, boe van de punt te witte dräödsjes rontelum nao de rand van de pot gespanne waore.

Boekètte van strublumkes mèt beverkes zaog me haos op eeder kommood. Et eint en et ander maakde 'n hoeselek effek.

Verlatijns zien väöl plante en blomme. Ene fóksia hèdde iers e belkesbuimke, ene pelargonium waor ene Franse sjralejong. Primula's waore kèrrekesleutele en me vertèlde aon de kinder, tot St. Pieter ins te sleutel van d'n hiemel had laote valle en tot op tie plaots tie blumkes oetgekomme waore. Chrysanthemums stónte allein bekind es Sintekatrijnsblomme en gladiolusse es vuurpijle. Erica kós me neet anders es kort eweeg ‘hei’ of wel bessemekroet, wie de brem, boe al mèt besseme van gemaak woorte. Vogelwik, wat op te buim greujt, is veringelizeerd tot mistletoe. Me brik z'n tong d'reuver um et oet te spreke, mer toch moot et allewijl eederein mèt Keersemis in z'n hoes höbbe.

Onder de raar plante, die me in Nederland vind, steit te vleeg-orchidee bekind, die me heij en dao in Slavante-böske vind. De blom is zjus 'n trupke vleege mèt geel vleugele, die um de steel zweve.

Zwaam kump te lui neet mie väöl onder de ouge, mèr wie me de zweegelkes nog neet kós, had eeder ruiker e rölke in z'n tes um z'n piep aon

[p. 104]

te make. Heer lag e stökske op t'n toubak en sloog vuur d'rin oet zene vuurslaag.

Toubak zellefs woort heij boete de Breusselepoort verbouwd in de zoegenaomden toubakshoof.

Veur de voots zaog me et meiste die plante, die ziech gemeekelek door aofzètselkes leete trèkke.

Tot väöl soorte graas bestoon, zien veer wel, mer boete hondsgraas, de graof kweek, et beverkesgraas boete- en et striepgraas of Ingelsgraas in de häöf, kinne veer de mieste neet mie ondersjeije.

Noe zal eederein nog wel 'n ganse serie plante en blomme kinne bijeinsjare, wie stokroeze en goudblomme, leelies, afrikäönsjes en zonneblomme, asters, dalia's, gouwe rege, helejentróp, haonekem, reukertsjes, töllepe, snieballe en allerlei soort roeze, mer die hun naome versjele neet väöl mèt et Hollands en väöl veranderinge höbbe ze neet ondergange. De naome van allerlei nuij soorte, die eeder jaor bijkomme, zien meis latijnse en de euverige weurde wijer op te sjaole in et Hollands geduip. Mèt et stroekgewas geit et al wie mèt te blomme. Väöl nuij struuk mèt vreemde naome; me hèt ze zellefs arbuuste, deutzia's, aucuba's, wiegelia's en dergelieke. Mós me ins get soorte neume mèt hun aw Mastreechter naome, dan kós me beginne mèt heulenteere of fleer, pameikes, deun, wèlle wiegert, konkernolle, lawweleere, orrelejanders en get fruitstruuk, boe-onder de krekepruimkes en dan waor me oetgetrompöt.