Prozawerken in Maastrichtsch dialect

XXXVI. Gevogelte (vervolg).

Kint 'n hin neet good tege natigheid, 'n eend deste beter. Die veult ziech

[p. 93]

op et water zjus in häör illemint. Noe weurd wel gezag, dat te eende zoe geere op et water zien, um neet te laote kieke, datse zoe'n alievige platveuj höbbe, want gruuts zien ze genóg, teminste de weenderikke drage allemaol e krölke in hunne start. Bij hun is et te mode, um hunnen ‘accroche-coeur’ op 'n ander plaots te drage es bij de dames. Die drage liever e krölke veer hunne kop. Snatere doen ze genóg (de eende naturelek) en es e keend wel ins get väöl vertèlt, dan weurd et verzeuk, toch zene snater te hawe. Gejs höbbe dao ouch zoe'n hendsje-n-aon. Es te familie oet wandele geit, löp ze liever achter- es nevenein, veural de gejs van Heugem sjijne dat euver ziech gehad te höbbe, want, al hawe de lui dao haos gein gejs mie, toch weurd gezag, es e gezèlsjap achterein löp: ‘Ze loupe wie de gejs van Heugem’. Kump op et lèste de dikke mama aongesjacheld, dan weurd nog apaart aongemèrrek, totse kump aongesjacheld wie 'n vètte gaajs.

Woort heij mèt kèrremes t'n haon geslage, 'n gaajs moot et neet minder misgelle. Die had et plezeer, gebeiteld te weurde. Ze woort aon de kop tege 'n dikke plaank opgehange en dan goojde eeder deilnummer op zenen toer mèt ene klot loed, boe-in ene beitel waos gesoldeerd, nao d'n hals van die gaajs. Dee bónk loed had ouch zoeget te vörrem van ene vogel en woort te vogel geheite. Heer hóng aon 'n touw, die van bove aon e gestèl wie 'n galling waor vasgemaak. Dee d'n hals van de gaajs door goejde, totse aofveel, had te bies gewonne.

D'n haon sloon, katknöppele, gaajsbeitele, martelgaajs en de haoneklopperije zien aofgesjaf en, es allewijl gebeiteld weurd, dan kinste in plaots van de bies ene knap hout aon 'n touw zien. Dee de touw door goejt, krijg tan de gaajs.

'n Gaajs is e köstelek gebraod, boe de Mastreechteneers zoeväöl van hawe, totse in de zomer geregeld 'n oetstepke nao Visé make, um dao in dat sjèlderechtig pläötske langs te Maos 'n poorsie gaajs te goon ete, klaor gemaak ‘à l'instar de Visé’.

Tege 'n oele van e mins zèGGe ze heij zelde of noets: 'n dom gaajs, wel: 'n dom sjroet. Mer of tie bieste wel allemaol zoe stom zien, steit nog te bezien. Zeker is, tot te sjroete bij de ‘blouwe’ hure, want es ze mer roed zien, weurde ze al koleerig. Daorum weurd al gaw 'n juffrouw gewaarsjouwd, die e vuurroed kleid droog of enen hood of ene perresol: ‘pas mer op, tot tiech te sjroete neet tegekomme’, want tie zouwe häör aonvleege ouch. Ene sjroethaon veural heet tao 'n hendsje-n-aon. 'n Juffrouw, die wat al te knap van posteur is, weurd bij 'n mager sjroet vergeleke, veuraal es ze nog get ene mageren hals tebij heet. Ene zwaon heet wel ene väöl langeren hals, mer et sjijnt, tot me dee vogel euver et algemein väöls te sjoen vind um get lieleks temèt te vergelieke. Zoe geit et mèt 'n pouw ouch.

Bij et kiene weurd in plaots van 22 geroope: ‘twie zwäönsjes’ en 'n trots mins, wat ziech erreg opgetakeld heet tebij, hèt me sjampenteere 'n pouwin, al is et bij de pouwe zjus t'n haon, dee pronk. Veur de mieres liet me de bieste veur wat ze zien.

Väöl mie intres vind me veur de doeve.

[p. 94]

Es vreuger de reisdoeve waore-n-ingezat, gestempeld, versjik en oore wied opgelaote, dan woort te wach gehawe bij de slaag en op te straot op te trökkoms. Dèks genäög gebäörde-n-et tan, dat 'n douf wel neerveel in de naobersjap, mer et verdrejde, um in de slaag te komme, en dao hóng toen zoeväöl van aof. Dan woort zoelang geflöt en gelok, tot eindelek te dreng achter häör ziech sloote of te kap kós getrokke weurde. In ene wup waor ze dan opgevange, in e körrefke gezat en langs 'n touw van oet te zoldervinster aofgelaote nao de straot, boe de jonges, die mèt te doeve leepe, ze in ontfangs naome. Dan góng et ‘löpste neet, höllep tiech God neet’ op te luip nao de kaffee, boe de zjurie zitting heel. Ze lozde ziech onderweeg aof, wie de pospeerd, en dèks leepe ze op hun zokke mèt te körref in hunne mond, um mer nómmer ein te zien. Ze gaove zellefs niks t'rum, um dweers door de sjötterij te jatse. De douf häör stempele woorte naogezeen en, waos alles in orde bevonde, dan stobde ze häör, es ze pries had geheold, in ene prieskörref, dee hoeg opgemaak waor mèt papèrre blomme. D'n eigeneer góng dan mèt te pries strieke en minnig pötsje woort op te gezondheid van de douf gedronke. Tot zoe 'n douf ziech zier verierd voolt, kaan me begriepe, en zoe gebäörde-n-et ins, dat ein, die ziech boetegewoen ondersjeije had, in 'n ope kouts mèt veer peerd woort ingehaold. Häör gevolleg waor al gaw ‘onder de dooje’ en zij zellevers heet te ier, häör aongedoon, neet lang mie euverleef..

Geer mós mer ins e ‘stelletje’ doevemèllekers aon de geng hure. Jaan heet et euver ene pieper, dee de duvelshäörkes nog op heet en ‘gecroiseerd’ is van 'n blouwstrik mèt ene roeje sjöllever, dee iers gepaard waor mèt 'n zèlleverkleurige zijje, die mèt gooje wind in drei oore d'n tap van St. Denis gevloge had en wel 500 francs aon prijze gemaak. Pie informeert nao de valen hoore, dee zoe'n sjoen en lang boors had, gein zeeg, die ziech zeker vervloge had en achtergebleve waor.

Klaos heet et euver griezelkes en gepanasjeerde, euver 'n brikke-roej en 'n witstriep of ene liechten donkele, dee de sjier väöls te wied heet, mer toch z'n 25 kilometer in de oor deit.

Oore laank kinne ze d'reuver liGGe te klassjeneere in et lokaal, totse eindelek opstappe, um op straot, meistens nog eeder mèt ene körref in hun han en 'n douf t'rin, de diskussies veurt te zètte.

Eeder douf heet op te slaag häören eige naom en ene gooien doevemèlleker tèlt ers mèt gemaak tachetig achterein.

Andere hawe miejer van seerdoeve, die door de leefhöbbers van reizigers es erremzielige spiekers besjouwd weurde, good veur potdoeve. Mer zoe hèlt t'n eine van zien pouwstertsjes en kapusijnsjes en d'n andere van eeksterkes en miewkes. Weer enen andere van kropdoeve of tortelduifkes, al hange ze die mer in de gaank, um ziech vrij te hawe van de roes.