Prozawerken in Maastrichtsch dialect

XXIX. Volksbruiloft.

Al vreug in de mörrege. kós me et in de spieze kriege, dat get apaarts te doen waor in ein van de huiskes van et sträötsje. De lui, die in de vreuge mörrege nao et fabrik gónge, keke in et langsgoon ins nao bove. Dao hónge zuver gardijne veur de vinster. De trappe woorte zjus gesjróp en noe kump 'n vrouw mèt ene verslete bessem nog gaw get veur de deur kretse.

E paar deure wijer zit 'n slóns van e wief mèt ongekemde haore op ene stóp. Ze tingelt get mèt e windelkeend en loert eeder kier nuijsjierig nao de vrouw, die mèt väöl behej aon et pótse is. Ze had häör geere aongesproke, mer ze wis neet, of ze antwoord zou kriege, umdat ze e paar daog geleije zjus ruizing hadde gehad euver e soppekeertsje Mer hun gemood waos allebeij te vol um langer te kinne zwiege.

‘M'n leef Nes, de zouws tiech al vreug in de zweit wèrreke’, begint te ein. De ander, die toch neet dadelek wouw tougeve, zag: ‘Jao, dat zeen iech’, mer mèt stóng ze op en saajelde nao de ander tou. ‘En wie is et, zeedder veerdig?’ vroog ze.

‘Zwieg miech stèl’, zeet te ander. Ze zèt te bessem tege de stiel van de deur, veeg häör neus ins aof en zèt häör han in häör zij, um ins evekes te poeze. Noe is et ies gebroke en begint 'n drök gesprek. Zij, die et zoe drök heet, steit ondertösse, datse niks deit, mer te vertèlle, watse nog allemaol te doen heet en dan begint ze van naoje pis draod alles oet te laveje euver et aonstaond groet fies, want et zal vandaog broelof zien in et huiske en zij is ein van de aonstaonde sjoenmoojers, de moojer van de broed. En de broed zou zoe deftig weurde. En häöre sjoenzoon had e gaans veetsje beer laote komme. En zij had veur 'n ganse sjink gezörreg en veur de nudige stompe woors, zoe dik wie enen errem. En de broedegom had ziech ‘geglaseesde’ hejse gekoch. En Neele oet et Eekstersträötsje had goon vertèlle, dat et allemaol gepóf waor, mer die mós ziech mer oet te riezer hawe, anders kós ze ze oetgemete kriege, zoe'n sjintong. Die zellef 'n dochter mèt eint op te póf had mós mer van 'n ander zwiege......

Et gesprek woort opins onderbroke door ene manskop, dee bove oet te vinster woort gestoke: ‘Boe höbste m'n euverhummeke gelag, Janna?’ reep tee.

‘Joezes’, reep Janna, ‘dao is ziech tee al aon 't aondoen. Zuug mer ins in de laoj van de taofel. Wach get, iech kom op.’

In de gawwigheid krets ze nog eve mèt et stök bessem get drek te göt aof en klóts taan d'n trap op.

[p. 73]

Nej heet ze häöre rök gedrejd of oer versjeije huiskes komme de nudige vrouwlui, die al langer et gesprek in de pater heele. De ein dreug kwansijs ene koffiepot of ze water góng opsjödde, de ander heet enen ummer, 'n derde ene leegen teleur en al gaw vörremp ziech 'n indsje liegeraof e kubbelke um Nes, die verslaag gief van al wat ze heet komme te vernumme.

‘Verratste noe neet, wat e leid heet tie’, zeet tie mèt te koffiepot, ‘persijs of iech häör neet mèt häör dochter bij de pastoer höb zien oetkomme; dat kleid, boe die in trouwt, heet ze gegeve gekrege’.

‘Jao’, zeet tie mèt t'n ummer, ‘gistere heet ze nog vief-en-tachetig sent geliend bij vrouw Govi op et heukske, um häöre sjaal oet te lómmerd te hoole. Iech weit et oet häören eigenste mond’.

‘En die woors’, meint tie mèt t'n teleur, ‘gaank eweg, dat is allemaol peerds’.

‘Nein’, getuig 'n ander, die zjus bijgekomme-n-is, ‘dat is gei peerds. Ze heet ze miech zellevers laote preuve, wie ze ze is goon hoole.’

De andere zwiege, min of mie oet et loed geslage, umdat partij getrokke weurd veur die ze zien aon 't doorhoole, en noe et gesprek neet mie vlotte wèlt, verdwijnt te koffiepot, t'n ummer en d'n teleur weer in hun respektiveleke huiskes.

Nes geit allein weer op häöre stop zitte; ze sjoggelt et keend get op häör kneeje en wach wijer aof, wat geit gebäöre.

D'n eine nao d'n andere zien de broedegom mèt zien awwers, de getuige en einige familielede en kinnesse binnegestap en achtrein zal de stoet versjijne. Et is umtrint tien oore en et begint te motregene, mer dat lèt neet, dat te ganse naobersjap mèt en mèt pos vat veur de deur tot rond èllef oore.

‘Dao komme ze oet’, zeet Nes, die vlaak veur de deur steit en de getuige d'n trap aof zuut komme, deftig in et zwart mèt witte katoune deskes. Zij höbbe eeder ene perreplu, zjus wie de sjoenmoojers. De res is van plan um ziech mer te laote naatregene. Ze stoon allemaal umein te dreje en make ziech nog te lèste observaassies:

‘Moojer, hawt te perreplu nog get bove vajer, zenen hoed weurd naat’. ‘Kris, slaag t'n brook get urn, ze sleip tiech door de göt’.

‘Raap te nuij kleid get op, Anneke’, zeet ein van de naoberse vruntelek tege de broed, ‘kom heij, iech spang et tiech get op’. De broed liet ziech geere geweerde urn häöre sjoene witten onderrok te laote zien.

‘Heij is nog ene perreplu, pak geer uuch tee mer, vrouw’, zeet 'n ander naoberse tege de moojer van de broed.

‘En allemaol betaold’, neet tie tege Neele oet et Eekstersträötsje, die ze tösse de lui zaog stoon.

‘Laote ver noe mer goon’, meint te getuige mèt te möts, dee ongedöldig begint te weurde tösse al dat gegaaps.

Zoe gezag, zoe gedoon. De stoet kump in beweging en ze slibbere euver de nate pleveje et sträötsje oet, naogeloerd door de ganse naobersjap, boevaan Nes nog reup: ‘sjoen, heh?’

‘Et is get gats’, sjimp Neele en kiert häör de rösk.

Noe vervolleg ziech t'n toch nao et Stadhoes en de kèrrek. De vajer van

[p. 74]

de broedegom, dee ziech al vreug eint heet t'rop gezat, heet et door de alteraassie werrem gekrege en zèt zenen hoed wied achteroet. De getuige zweje mèt hun errem en höbbe allemaol 'n groete sigaar in hunne kop. De broed loert modes veur ziech, mer kiek toch ins van tied tot tied gaw op zij, of ze ouch bezeens heet. De broedegom loert zoe zoer van de deftigheid, of heer tösse zès deenders nao de buroo weurd gebrach.

Es ze trök komme weurd good geborreld en dan geit eeder nao z'n hoes te middag ete en get slaope, um tege vief oore weer prezent te zien, want tan begint te broelof, die tege negen oore in volle gaank is.

De broedegom zit in z'n hummesmouwe, de broed in häören onderrok mèt häöre witte zakdook t'reuver oetgespreid. De ein sjoenmoojer sjink in en sprik te ander mèt ‘geer’ aon, um te bewieze, wie good zij et same wel vinde zölle. Eine sjoenvajer, dee et smörreges al zoe werrem had, lik noe tösse al et gedruus in et bèd en is mèt gein meugelekheid wakker te kriege. D'n andere späölt op te monika. De jonger zuster van de broed, die ‘zoe sjoen kaan zinge’, zit in de ope vinster, zoedat eederein van op straot häör good hure en zien kaan, en noe ze zjus e leedsje heet ‘doorgehaold’, krijg häör meer e komplemint t'reuver: ‘dat vroumes heet 'n stroot!’

Mèt t'n ‘timbre’ van enen twieden tenor liet ze noe vollege:

Wat is het leve?
Een stap naar 't graf.
Wat hede bloeit
Valt morrige af.
En wat is het leheve......

De ganse broelof mèt te monika vèlt noe bij en um et rech sjoen te zinge doen ze dat zoe laanksaam meugelek, mer es et oet is volleg dadelek:

‘Laote veer nog ins drinke in et ginneraol’.

Noe zwijg Leen evekes um ins te drinke en ampassant 'n sjeermoul nao binne te wèrreke mèt e paar sjijve van de ‘woors’. De broedegom maak et z'n vrun aongenaom door hun dikke lappe van de sjink tou te gooje mèt te oetnudiging: ‘Alloh, jonges, vret taan!’

De naobersjap lik naturelek in de vinsters of deit op straat mèt. Veur ei kwaart deile ze in et plezeer, veur drei kwaart zien ze zjaloes, boedoor later nog ein vertèlde: ‘Ze höbbe ziech mèt te sjink naogesmete’.

En es et hun op straat get lang doort, datse niks mie hure van de lol, reup enen opgesjote jong van onder op tege Leen, die noe haos gans boete de vinster zit: ‘Alloh, Leen, hooi nog ins eint op’, boe-op Leen veur antwoord gief: ‘Loup nao de hèl, gek’, mer toch dadelek begint:

‘En dee in Jannewarie gebore is, steit op!’

De twellef maond weurde zingenteere achterein geneump en al de broelofsgaste stoon rech aon de taofel mèt hun glazer in hun han, es Leen aon de maond December gekomme is, behalleve eine, de getuige mèt te möts.

‘Alloh, Munie, staank tan op!’, reup Leen.

Mer Munie, dee stief in ze glaas blijf stare, antwoord: ‘nein, iech staon neet op’.

‘Staank op, anders meine ze, dastiech neet gebore bis’, drink Leen nog ins aon.

[p. 75]

- ‘Nein, zèk iech tiech, iech staon neet op’, herhaolt Munie.

- ‘Alloh, staank op, awwe bóbbeleer, geksjeert te broedegom, mer Munie sleit mèt 'n voes op taofel en hèlt vol: ‘Nein, iech staon neet op’.

- ‘Staank op!’, reup Leen noe, ‘potdiemese lammeling. Doeg et noe veur de jong; mer de broedegom sus te opkommende drif van Leen: ‘Maak noe gein allegaassie, laote ver liever ins e sträötsje umloupe. Et veurstèl vind algemeine bijval, want et is ‘gaodsdeerelek benajd op et zimmer’, vinde ze.

Et gans gezèlsjap, behalleve Munie, dee em um heet, trèk noe de ope loch in. Ze numme ziech onder d'n errem en noe geit et te stad door mèt te monika veurop, naturelek weer zingenteere:

Dan hebben zij twee lahaarzen aan,
Van achtere met twee sporen draan.

En mèt dobbele forto en bliekbaar voldoening zinge ze de lèste regels:

En is dit al, wat gij hier ziet,
En het is een zwijneboel en anders niet.

Door de nachwakers aongemaond um te zwiege kiere ze trök nao, et sträötsje, boe de res van de broelof in de ope loch onder de lanteerie gehawe weurd. Dao weurd nog gezonge, gedronke, ziech gekeekeld en geklop, tot et vaat leeg is, de sjink en stímpe ‘woors’ op, de keele heis en de ouge vol slaap zien en bij et kreeke van d'n daag zeuk eeder eindelek te welverdeende rös.