Prozawerken in Maastrichtsch dialect
(1926)–Alfons Olterdissen–
Auteursrecht onbekend
[pagina 20]
| |
strusoierkes tedoor en e reifelke papier veur start. De jong leep door de hits en et wejerke heel ziech bove. Zoe gebós et sezoen van de wejers en kort taonao zeilde allerlei modelle door de loch. Zoene wejer waos nog e kunsstók in ze soort, want waos heer te zwoer, dan kraogst'em neet op en waos heer te lieg, dan vloog heer kapot. Um eine te make haoldeste oet et böske aon et Fort Wöllem ene stevige stek veur de stäönder en twie slappe gutsjkes veur de baoge opzij. Mèt kebunsje woorte de baoge rond gebonde en de res van et fatsoen aofgemaak: ene korte punt bove en ene lange van ondere. Dan voort en gereemsel mèt e sjoen kleurke affiesje-papier en oetgeknibde rozette beplak en daonao de blans t'raon gemaak. Veur et lèste woort te start geknuip. In ene kaffee woort gevraog, of ze veur twie sent neet 'n aajt speul kaart hadde en de nudige daovan gevawwe en in 'n inkel of dobbel tuijke geströp. Veur e klei wejerke woort e kluiwke gare oet te stopkörref van d'n meer geklawd, mer veur ene groete waos al ene boel kebunsje nudig en ouch 'n meule um et op te rolle. Et oplaote waos zoe gewiechtig, dat te groete lui d'raon te pas kwaome; es tan te wejer hiel hoeg in de bovenwind stónt, dan woorte breeve opgesjik in de vörrem van ron papèrkes mèt e look in de middel, die ziech langs te touw nao bove wèrrekde. Kump noe nog ene jong mèt e wejerke de straot op, dan hink er al gaw in de telefoon-dräöj. Boete de stad, dat geit nog, mer is väöls te umslachtig. Van vleege en gare gesproke, wat waos 'n greunvink op 'n krök neet 'n algemein ammuzemint. Veur de jonges naturelek, want de greunvink zellef waos neet veur häör plezeer oet. Die mos mèt e leere breukske aon mer rondvleege um es ze meuj waos op te krök trök te komme. De krök zellef waos mèt roeje baoj of blouwe flanel euvertrokke, dat te vogel ze good zien kós en eeder kier, dat heer d'rop trök kwaom, kraog heer e paar keurelsjes kemp- of vloerzaod oet te mond van zenen eigeneer. Et toppunt van de dressuur waos es te greunvink ‘vrij’ vloog zonder gare en es ze ziech tan per ongelök op 'n pomp of 'n vinsterlatej zat, woort zoelang geflöt, totse weer d'rop kwaom vleege, watse ouch wel ins vergaot. Dat späölke is lang verbooje, zjus wie et kókkerelle, et pinkere en et litse veur sent. In de plaots van tennisse, voetballe en hockey späölde ze flitsboer, sjuur kom oet, vos, euverluiperke, boer zèt tene kej op en bok, bok, wieväöl heures zien dat. Eeder jong had zenen eigen dop en dan goojde d'n eine jong zienen dop op tee van d'n andere. Kraog heer dee kapot ‘gehak’, dan waos te staole peel veur häöm en d'n andere zaot mèt te kapotte klóts te hawwe. 'n Apaart soort dop waos ene brommer. Dee waos hooi en woort mèt ene sleutel opgezat. Um em apaart good te laote bromme woorte peerdskeutele d'rin geduijd. Get anders moch et neet zien, anders bromde-n-er neet. Ene veize kier, dat ene kuper mèt z'n knechs op straot te reipe um de droeve sloop en um et spienvörke e nuij vaat aoneinklobde op te maot van dreije, zag eine van de naober jonges, dee häöm op z'n han stónt | |
[pagina 21]
| |
te kieke: ‘meister, gef miech zoe'n reip’, en um häöm kwiet te weurde kraog heer dan al ins ein. Koelek waos evels te jong mèt z'n reip te straot op en aof gejats, of tao dooge ziech nuij leefhöbbers op. Veur ene sent had me al 'n aw, veur twie sent 'n nuij. Ie et 'n oor wijer waos, reibde al 'n hiel struif door de stad en...... dan waos et sezoen van et reipe begós en zaogste de ganse stad vol jonges, al reipenteere. Enen andere kier, mèt te groete póts, vont 'n meer of 'n maog of e zuster ene vergete kókkerel in 'n laoj en meugelek ouch weer um em kwiet te weurde zachte ze tege ene jong: ‘deh, höbste ene kókkerel, sjeer diech t'n heere aof en maak us noe neet langer laam’. Van verveling trok te jong d'ropoet, zeukde ziech e stekske en e tuijke of zaog aon 'n kladzjoer te komme, en leet al gauw de kókkerel, et waos touvallig ene ‘vleeger’, euver de Merret vleege, Jummig! dao veel opins aon de kammeräötsjes in, datse ouch nog ene kókkerel achterhous hadde liGGe en binne de oor waos et sezoen van de kókkerelle begós. Mèt balie, huive en kanneklitse woort geere gespäöld en gefoeteld. Rontelum de buim op et Vriethof, op et Kloester of Slevrouweplein waos te grond gans oetgemuiteld van de koule. Es eine kelleger gespäöld waos, kraog heer 'n sjeethuif um op 'n ander ze gelök opnuijts te bepreuve. Die sjeethuif waos tan ouch te kleinste klits oet et speul. Dee gein huive riek waos en gein sent had um ers te koupe, slókde-n-ers get, es heer de kans veerdig zaog. Dee neet rejaol späölde, mer laog te lemmere um ein te rake, woort tat mèt et nudige spektakel aon ze verstand gebrach. Had eine geere get sjoen huive veur 'n handvol kanneklitse, dan woort getoesj, en dat teginnige, dee later rouwkop zou kriege, neet mie zene vreugeren eigendom kós trökvraoge, woort bij d'n toesj aon beidskante plechtig op te grond gespeijd en gezag: ‘Twie kanne water, twie kanne blood, et is m'n eige speulegood’. Dan waos niks mie d'raon te verandere. Swinters waos et hiel Vriethof éin slebrik en dan zatte ze ziech hakke of kwaome op hun huukskes of ‘sjeunlepperke’ tege de buim opgevloge, want eeder slebrik leep altied, wiskundig zeker, tegen ene bouw op. Es t'n duuster gevalle waos, kwaome de groete mètdoen, zjus wie somers in de rijaloetwagel. Rijaloetwagel woort heij wie euveral gedans en d'n dans dreug nog te naom van et leedsje, boemèt heer altied begós weurd. Veur de varjaassie woort ouch wel ins ene spierelinge getrokke, dee ouch hèdde nao et ierste leedsje: ‘Spierelinge kroepe door de mèsse’, wat altied gevolleg woort door: Eelesegnon
Selewie-Selewieselewon,
Eelesegnon, selewieselewon,
Voor je rikkemandie falederie,
Voor je rikkemanda faledera.
Eelesegnon selewieselewieselewon,
Eelesegnon selewie qui rit.
Wat 'n hiel verbastering waor van 'n aajt Frans leedsje, boe-in de ‘Lever de Louis XIV’ bezonge woort: Et le signant
Sire-Louis, sire-Louis se levant,
| |
[pagina 22]
| |
Et le signant
Sire-Louis saluant.
Je recommandie: valet de riz,
Je recommanda: valet de raz.
Et le signant etc.
Sire-Louis qui rit.
Nao d'n eelesegnon vollegde ziech alle meugeleke straotleedsjes op, ouch tie op te kerlejong van et Stadhoes stónte. N.B. ‘Mijn hart is voor geen ander’ en: In den Bosch ligt een dragonder,
Een dragonder met z'n meid.
En die meid kreeg op...... enz.
De meitskes reurde ziech minder bij hun späölkes: Die ammezeerde ziech mèt: merelleke, merelleke, wie geit et mèt uuch, mèt: kastieleke, mèt: wie zit daar in dien hoogen torie, mèt: iech windel me gare, iech windel me klouwe, iech weit wel, wee iech et in zene nek zal douwe, of mèt: mesjuffelke. Ze zaote op te stóppe te diGGele en zachte haaf zingenteere debij op: Van ierste sjierke tot vijfde sjierke, dan look, pans, vörke stoke, ketelke opzètte, was wasse, striek strieke, en dee bij et neergooje de diGGele opein kraog te valle, had ‘bóggelebaj’ en waos aof. De gooj soort waos van loed, mer me kós ouch speule mèt knooke diGGele of middelstökskes van stokvèsgraote. E späölke, wat jonges en meitskes onderein geere späölde, waos: ‘Vogelemeister, Sjiet in d'n treister’. Eeder keend kraog te naom van ene vogel gegeve door Vogelemeister, en dan kwaom Sjiet in d'n treister, dee zoelang op enen aofstand zoegenaomp had moote ‘stinke’, bij em koupe. - ‘Dag Vogelemeister’, zag tee altied, en d'n andere dan: ‘Dag Sjiet in d'n treister’. - ‘Höbt geer ouch e snuifke veur miech?’ Vogelemeister doog tan twie vingers van z'n geslote hand op en zag: ‘ezzebleef’. - ‘Höbt geer ouch ene sjoene vogel veur miech te koup?’ - ‘Jaowel, zeukt mer einen oet’. Dan begós Sjiet in den treister te raoje, tot heer d'n aongenómme naom trof, dee eine van de kinder droog. Die zoegenaomde hin, mösj, kókkelevie of distelvink góng dan devandoor, mèt te wins van Vogelemeister: ‘vogel, vleeg oet en kom weer in mien hoes’. Onderwijle mos Sjiet in d'n treister iers betaole. Dan begós te jach en naovenant te veugel gevange woorte of behawe trök kaome in de kouw, woorte ze verdeild in ingele of duvele. De finaal waos 'n kloppartij tösse Vogelemeister en Sjiet in d'n treister, boe-aon ingele en duvele mètdooge. Euver et algemein woort bij eeder späölke mie gekwaak en gekeek es te lui leef waos en dèkser es ins zaog me 'n klats water oet te vinster nao ondere komme of 'n vrouw mèt häöre bessem versjijne, um de zjenderreme en de gawdeeve, de veugel plus te ingele en de duvele op te vlöch te drieve. Knoeje aon de stadspompe en voel water oet te poole en de göt mèt e spritske spuite op te witte gepinde mötse van de aw vruijkes (wat al eve good góng oet 'n ielevel mèt e leukske), dat waos ene streek, dee de jonges geere oethaolde. Dan kwaom ziech zoe'n aajt beklaoge: ‘Noe | |
[pagina 23]
| |
neet toch inser aon, m'n leef medam, wie d'n eure miech begaojd heet; m'n zuver möts is gans gesjendeleerd,’ En dan zag te medam: ‘Huurt inser, vrouwke, iech zal cm d'reuver spreke es er toes kump, hudder.’ Es tan later de misdiediger mèt ze koed gewete kwaom ingesloeperd, kraog heer ze oetgepóts: ‘Noe zuug toch ins aon, wie miech zoegèt weer oetzuut. Moote de lui euver diech komme klaoge, strebander? De weurs enen ierste bregang. Mer iech zal diech tie balengerse streek wel aofliere. D'n sjeun oet en nao bove, smeerbuis.’ En dan trok te smeerbuis in kwestie mónkenteere d'n trap op en dach: ‘dat zèt iech tie aw konkernol betaold.’ Mer d'n daag taonao staok heer e laank struspier in 'n kletter en leet tao d'n deftige baoj van et Stadhoes mèt door de straote trèkke en saoves drejde heer de lanteerie oet in Sint-Katrienegengske en góng dan mèt z'n kornuite zitte bromme, tot geine mins mie dedoor dorref. |
|