Een aendachtig leerling van den Heere Jezus, door Hem zelf geleert, zonder hulp van menschen

Kapittel XL.

EN op dat ik uwe leeringe te dieper ingedrukt kryge dezen aengaende (en al wat gy my voorts leeren zult) zoo neemt en hout

[p. 201]

doch myn ziel en geest, en herte gestadig, maer byzonder dan, als gy my leert, by u alleen, by u alleen, dat ik dan doch byzonderlyk niemant zie als u, niemant hoore als u, niemant achte als u, niemant ontzie als u, niemant zoeke te behagen als u, niemant vreeze als u, met niemant iets op hebbe als met u, maer uwe woorden, o alleen wyze God, in alle stille afgetoogentheit der ziele aenhooren mach, en ingedrukt krygen door uwen Geest.

O die indrukkinge in 't hert, van uwe leeringen van zelfs verloocheninge, van nederigheit, van zachtmoedigheit, daer zie ik na en daer verlang ik na, en die hoop, en verwacht ik van u, o fonteine van alle heil, genade, en zegeningen, zoo zy het Heere.

Hoort myn ziele, uwe Heere die is zoo goet, en zoo weldadig, en zoo ontfermende, hy is al veel meer genegen om u in dezen te hulpe te komen, als gy zyt om zyn hulpe te begeren, och waer mach het dan toch haperen, dat myn hert in deze verloocheninge niet meer en vordert? dat des zelfs verdurventheit noch zoo sterk, noch zoo levendig, en noch zoo werkzaem is?

Och myn onbedenkelyk getrouwe Heere, die my heden en gisteren zoo zyt voorgekomen met zegeninge van eenigzins opgewekte begeerte, en wakkerheit van myn loom en lusteloos lighaem, voorkomt my doch ook in myne ziele, die zelfs verloocheninge te leeren betrachten door uw' Geest, en in haer de weg hier naer toe, en de daden hier van, zoo te leeren, en zoo in te drukken, dat zy 't al leerende doch doen mach, o dat doen van 't geleerde! dat overzetten in de vorme van uw' leere! och gunt en geeft en gebiet doch dat

[p. 202]

door uw' al overwinnende genade, en door uwe getrouwe en onveranderlyke liefde.

Hoort, myne ziele, 't gedenkt u noch wel dat gy leerdet, dat gy uwes Heeren leeringen niet verstaen en kondet als in een stille ziele: wel zoo is 't in dezen nu ook, gy kunt uwes Heeren kracht om dit te doen, om deze verloocheninge des herten te oeffenen, niet ontfangen als in een stille ziele, in een zachten Geest. Het moet immers van een buigzame nature zyn dat eenig indruk van het beelt Christi verkrygen kan, en gy weet dat het Gods gewoonte is zig in de stilte te openbaren: zet u dan na een stille en zachtmoedige geest die kostelyk is voor God, en zegt ik zet 'er my na.

Och gy zyt 'er noch zoo verre van daen, en indien uwe Heere u met zyn allenthalve genade niet voorkomt en byblyft om uwe nature te overwinnen, ik en zie in dezen voor u geen hoope.

Daerom laet uwe oogen geduriglyk op hem zyn als de oogen der knechten op haere Heeren en de oogen der maegden op haere vrouwen: laet ook uwe hoope op hem zyn, en uwe zuchtingen gedurig na hem henen uitgaen, zoo wel om deze stille en zachte geest, als om die verloocheninge van 't hert, en dan in die stilte zoo zet u na lydzaemheit: zet u daer na, op dat gy ongelyken verdragen moogt, en innig stil blyven.

Want dan komt de verloocheninge te pas als gy uwe zin niet alleen, maer ook uw' recht missen moet: als men u die eere, die liefde, die dienst, die u na de weerelt toekomt, onthout, of ontneemt, ziet dan is het tyt van verloocheninge des herten te oeffenen.

[p. 203]

Want het uitwendig stil zyn en is niet die verloocheninge des herten, en ook en is dat zonder die innige mortificatie niet als wat schyn-deugt, uit het herte moet het komen alles dat waerlyk goet heten en goet zyn zal: zuchtet dan geduriglyk om een stille geest en om die lydzaemheit der heiligen, die verdraegzaemheit der hoope, die geduldigheit in de verdrukkinge, die lankmoedigheit, zachtmoedigheit en goedertierentheit uwes Heeren Iesu in u te genieten.

Ziet doch uw' Heere Iesus Christus moet in u leven, of gy en kont u niet innig verloochenen, en wederom Christus uw' Heere en kan in u niet leven ten zy dat gy u innig verloochent, wat is dit een engte, myne ziele, en wat een zmalle weg, hoe zult gyze vinden?

Och myn lieve Iesu, uit u, en door u, en tot u zyn alle dingen, ook dan die dingen, die uwe kinderen gemeen hebben met die welke u niet en kennen, noch die uwe liefde niet deelachtig zyn om haer te zaligen of te heiligen: en zoude dan ook niet myne ziele, die gy immers lief hebt met een eeuwige liefde, en die u uit die fonteine wederom bemint, niet uit u, door u, en tot u deze verloocheninge des herten genieten? immers en kan ik in dezen niets doen zonder u, ja niet ter weerelt.

Maer volbrengt gy doch uwe kracht in myne zwakheit, myne nature is hier gantsch onbequaem toe, en d'occazien zyn gedurig daer, en myn verstant en weet dikmael niet waer verloocheninge geschieden moet, en waer het stille zyn past, of waer ik spreken moet, konnende zou qualyk onderscheiden wat het tegen gaen der zonde is zonder de bewegingen van eigen passie ontrent andere.

[p. 204]

Leert haer dit doch, op dat zy 't verloochenen des herten doch wel leere doen door uwen Geest en kracht: och wat mach dat sterven van de verdurventheit des herten zyn? wat mach dat zuiver verloochenen van zyn eigen zin en begeerlykheden zyn, en hoe mach dat toegaen als het zuiver geschiet? als het door uwe kracht, uit uwe goetheit, en tot uwe verheerlykinge geschiet? och leert my dit doch door uwen Geest weten en doen, o Heere.

Indien gy door den Geest de werkingen des lighaems doot, zoo zult gy leven, zegt de alderheiligste waerheit. Och myne lieve, doch zoo geestelooze ziele, drukt u deze waerheit doch wat diep in, ja myn dierbare en liefhebbende Heere, drukt gy het doch myne ziele diep in, en hout doch deze waerheit gestadig voor myne oogen.

Och myne ziele die is noch zoo geesteloos! indienze op haer gebrek, of genot van uwen Geest in haer wat steroogende gevraegt wierde, of zy de Geest ontfangen hadde, zy zoude immers nu van haer ondervindinge sprekende wel zeggen mogen, ik en weet by na niet of 'er een Heilige Geest in my is, hoewelze u, o Heere, ook noch hertelyk dankt voor het beginzeltje uwes Geests, dat gy haer noch verleent, al zouze 't dan maer besluiten uit haere hert-grondige begeerten na uw Geest.

Maer och, myn alderliefhebbenste Heere, mocht ik doch meerder inwooninge van uwen Geest binnen in my genieten! mocht ik doch meerder verlichtinge, meerder beweginge, meerder bewerkingen van uwen Geest genieten! och dat ik uw' Geest doch eens al heel anders ontfangen mocht als tot noch toe!

[p. 205]

Maer ook dit zeg ik noch zoo geesteloos, zoo dof, en zoo doodig, laet ik u dan nu maer myne klachte ontdekken, o myn Heere, myn klachte over 't gebrek van uw' Geest, och myn alderliefste en allerliefhebbenste Heere, hoe zal ik het doch maken! hoe zal ik het doch aengaen! wat zal ik doch beginnen of doen, zoo uwe goede mildadigheit my niet voorkomt, en my meerder Geest geeft! immers doen enkel natuerlyke menschen veel meer in vele dingen door de nature, als ik, helaas! door uw' Geest kan doen.

Och erbarm u doch over my, o myn getrouwe en medelydende Hoogepriester, die gy machtig zyt om my van deze geestelooze gestalte der ziele te verlossen, hier van daen komt my al myn quaet van ongemortificeertheit, och myn Heere, wat zult gy my geven, wat zult gy my geven zoo niet uw' Geest, o die Geest, die dierbare Geest die de weerelt niet en kan ontfangen, die gy uwe gunstgenoten belooft hebt, en geeft, die gy, o myn Heere, zenden zoudet: dat onderpant van myne erffenisse, die trou-verzegelinge: dat juweel, dat alleen uwe bruit onderscheit van de speelgenooten: die Geest die de uwe alles leeren zoude, en haer in alle waerheit leiden: die Geest die alleen myn hert veranderen en geestelyk maken kan: o die Geest der kennisse ende der vreeze des Heeren: die Geest der uitbrandinge, die Geest des oordeels, die Geest der genade ende des gebeds: die Geest der wedergeboorte ende der heiligmakinge: die Geest des Geloofs: die Geest der liefde: die Geest des yvers: die Geest der blydschap; die levendigmakende Geest, och hoe verre ontbreekt my die noch.

[p. 206]

Och myn alderliefste Heere Iesus, die gy immers myne ziele lief hebt, want uwe liefde is onveranderlyken altoos duirende, woudet gy doch myn voorsprake zyn by uwen Vader, op dat ik doch uwes Geestes meerder deelachtig werde, och waer ik zoo gelukkig, dat ik uwen Geest doch meerder ontfangen mocht! immers is het in uwe macht, o aldergetrouwste, aldergoetste, aldervriendelykste, alderweldadigste, alderliefhebbenste Heere my die te geven: my die te zenden: en gy kent my doch by name, gy zyt immers ook om mynent wille ten hemel gevaren, en zit immers ook om mynent wille aen uwes Vaders rechterhant, om my van daer uwen Geest te zenden, och dat het u behaegde nu zulks te doen.

Wat zal ik u voorhouden om u te bewegen, o myn Heere, om uwe ingewanden te roeren, dat gy het (mach ik zoo spreken) als niet laten kout, en behaegde het u, ook niet uitstellen woudet om my uwen Geest te geven, immers noch al heel anders te geven, als ik hem noch oit in myn leven gehat hebbe: och myn Heere: ik hebbe dikmael geoordeelt, en gezien, dat my veel van 't geen ik hebben moest om met een volkomener hert voor u te wandelen als een die door uw Geest geleit wiert in de waerheit, ontbrak: en ik zach zoo veelderlei gebrek dat het my wel zeer moedeloos maekte, en myn oordeel verwerde.

Nu hebt gy 't my nader, naekter, en klaerder doen zien, dat het uwe Geest is, die my by uitnementheit ontbreekt, en gy overtuigt en beweegt my door dit gezigte om uw' Geest meerder te begeren.