Ik ben zwanger van denkbeelden

2 maart.

's Morgens. Ik heb het gister weer niet verder kunnen brengen dan tot mosterd. Je zult zeggen ik schrijf niet veel op een avond, - maar eilieve, denk dat ik bij elk streepje heen en weergelopen heb.

't Is zondagmorgen nu, en wat meer is mijn verjaardag. Ofschoon wij anders die dagen wel eens ongemerkt laten voorbijgaan, - ditmaal had ik van de week een bijzonder vrolijk idee die te vieren. Ik zoude, was de afspraak, koffie krijgen bij mijn ontbijt. (Dat is anders verboden kost voor mij.) Eef - je begrijpt dat mijn vrouw Everdine heet en dat ik haar Eef noem - zou vervolgens mijn haar knippen. Daarop de gehele dag bij elkaar blijven en liefst alleen. Gisteren heb ik laten rondzeggen dat mijn vrouw nog te zwak is om veel mensen te zien. Anders komt heel Menado, en ieder meent op zo'n dag het recht te hebben je te vervelen met zijn gewauwel of hoe spel je 't.

De koffie was er - ik kan er haast niet van schrijven, zo beeft mijn hand - het haar is gek --

Zet er nipt bij. ‘Ada toewan toewan datang’/‘Er komen heren aan’ kwam mijn jongen zeggen, en jawel. Daar kwam één wagen met zessen en twee bendies (tilbury's) in 't geheel 11 personen waarbij twee dames, 't Was heel mooi om ze de laan te zien oprijden, - maar ik had ze graag de visite present gedaan, - en 't discours ook. Ik ben heel geestig geweest, en heb betoogd - enfin een paar paradoxen.

De resident, de fideelste mens die je zien kunt, wist hoe ik over te veel ‘geur’ op zo'n dag denk. ‘Geur’ is een Molukkisme = pret, plezier, leven. Het woord is vrij goed gevonden - en daarom vertelde hij al heel gauw dat mijn vrouw te zwak was

[p. 29]

aant.

om lang te blijven, en ziedaar ze trokken op. En het was weer mooi te zien hoe ze wegreden, - mooier dan 't komen nog, o, veel mooier.

Zodat er nu weer tussen nu en 't laatste streepje in liggen: wat madera, wat koekjes, wat gelukwensen, - en een paar gekheden van mij. Ik heb een verhandeling gehouden over 't krediet.

Help me dat onthouden als ik bij u kom. Dat moet ge uitgeven.

Die ene mevrouw vertelde --

Maar ik zou niet verder komen als ik elke mevrouw die wat verteld had een blaadje gaf in mijn brief. Je zoudt ervoor schrikken als ik visite kreeg.

Ik houd me dus in. Maar reken nu eens uit: een visite van -- zeg gemiddeld 2 uur geeft een half blaadje klein schrift; - wat geeft 13 jaar = zóveel uur = zóveel visites.

Neem er de nachten bij - o, die vooral, want die tellen dubbel soms.

Vrage: hoeveel delen gewoon formaat mijn werken bedragen zullen, - uitgegeven bij a.c.k. te h. de moedige uitgever. - ‘Moedig’ cursief!

En nu doe ik een soort van eed dat ik, zodra ik mij weer tot schrijven zet, schrijven zal wat ik wil, en niet wat mijn pen wil. -

's Avonds. Alweer visite, - maar ik heb ze gezegd dat ik hoofdpijn - krijgen zou als ik te lang sprak of luisterde, en ze gingen, - maar toch mijn stemming is weg, en ik zie vooruit dat ik in spijt van mijn eed weer af zal hangen (zal afh.) van mijn pen.

Heb je dat ook wel dat ge geen baas zijt over uw geschrijf? 't Is een fout zeker, een zwakheid. Je weet zo niet waar je belandt, - en toch, er is een soort van genoegen in je zo geheel en al weg te geven aan de indruk van 't ogenblik, 't is een gevoel als iets wiegelends zonder stuur, - iets opiumachtigs; iets als 't ‘uitlopen’ van

[p. 30]

aant.

een schommel. Herinnert ge u dat gevoel? Neen of ja - maar als gij jongens hebt, laat ze nooit schommelen. 't Is niet goed, dat weet ik.

Ik keek daar naar mijn vrouw die een paar nummers ‘Illustrations’ in de hand heeft. Ik zie het portret van Mr. le Comte de Chambord. Welnu, binnen drie jaren zijn de Bourbons in Frankrijk, - en 10 jaar daarna zijn ze er weer uit. Onthoud dit eens. En dit nog: Willem 111 zal nìet als koning sterven. God beware ons, wat heeft die man een commun gezicht in ‘Onze tijd’. Ik wil hopen dat het aan de gravure ligt. Als men in '50 met zulke koningsgezichten, en zulke gravures tevreden is, kan ik waarachtig ook mijn versjes wel laten drukken van '40.

Ik merk daar dat mijn ikheid een grote rol speelt in mijn schrijven. Ik, ik, telkens ik. Maar 't spreekt vanzelf dat ik weten wil hoe 't u gaat, dat ik over ik schrijvende u zie, belangstellende in dat ik. Gij moet weten wie en hoe ik ben om te weten wat ge om de hals valt als ik kom, - om uw vrouw te kunnen vertellen wie de Heer is ‘die vanmiddag zal komen eten’.

Maar mijn vrouw komt mee, en die recommandeer ik u statelijk en ernstelijk zou onze Alkmaarse taalverknoeister zeggen. - Ik houd niet van Juffr. Toussaint. Hare Allerheiligheid vergeve het mij dat ik haar stijl voor geaffecteerd houde, - haar intriges (i.e. de I. harer romans) voor flauw en ongeknoopt, - haar taal - nu, ga je gang eens - Maria de Medicis sprekende in 't Oudhollands! Dat is geen couleur locale, - dat is lakverf. Er is veel schoons in haar werk, en niemand zou liever dan ik haar ridder willen zijn, - als men haar eenmaal zal beginnen aan - en af te Vallen, maar zolang men haar vergoodt, kan ik niets van haar velen.

Misschien is 't jalousie de métier op zicht.

Mijn vrouw is waarlijk een engel van liefde, zachtheid &c. Zij is de enige vriend die ik in Indië heb. Zij is de Mathilde in de roman van mijn leven. Ook heb ik nooit een vers op haar gemaakt.

[p. 31]

De Graaf van Chambord, afgebeeld in het weekblad L'Illustration (1850) (Koninklijke Bibliotheek, Den Haag)

[p. 32]

Koning Willem 111, afgebeeld in het tijdschrift Onze tijd (1849) (Koninklijke Bibliotheek, Den Haag)

[p. 33]

aant.

't Is heel wel mogelijk als uw vrouw mij 't verder verblijf te uwent opzegt --

Verbeeld u ik riep een man van de straat in huis en aan tafel --

Of ik zat in de keuken met de meid te praten en hield ze van 't werk af ---

Of ik stookte de kachel op met een Statenbijbel ---

Of mijn gekibbel met u verveelde haar ---

Want kibbelen zouden we - daarover zal ik een verhaaltje schrijven voor de vuist, 't hoeft alweer niet uitgegeven:

Damon en Pythias 11e Deel.

(de Lezer wordt verondersteld het 1e deel gelezen te hebben)

----- van 't schavot bras dessus, bras dessous met Denijs naar huis.

Diner ten hove.

O, wat duurden hun die toosten lang aan 't dessert, en met welke drift schoven ze hun stoelen weg toen de laatste dronk - de gezondheid natuurlijk van de Dames te Syracuseweggeslikt was.

(Mooi is 't niet, maar 't is Alkmaarse couleur locale.)

Want zij hadden behoefte elkander te omhelzen, - alleen met elkaar, - vèr van de truffels en de opgedrongen vriendschap van Dionysius.

‘Mijnheer Pythias’ - riep de knecht een deur openende. 't Was een logeerkamer. Damon wou mee binnengaan. Hij smachtte naar de omhelzing.

‘Pardon, Mijnheer, uw kamer is ginds. - 't Is maar een één-mansbed hier.’

‘Ben je mal, kerel, weet je niet dat wij, Damon & Pythias, wij de helden van de schavothistorie van zoëven, één zijn in leven en in sterven, - dat we --’

[p. 34]

aant.

‘'t Is mogelijk, menheer, maar het bed--’

Het doet er niet toe wat de vent verder zei of dacht. Damon schikte zich in zijn lot, - en wenkte Pythias een ‘straks’ toe.

Ieder maakte zich ‘lekker’ in zijn kamer. In nachtpantalon en kabaai kwamen ze gelijk uitlopen, en daar had je de omhelzing in de gang. ---

‘Dierbare Damon!’

‘Dierbare Pythias!’

‘Dierbaarste Damon!’

‘Dierbaarste Pythias!’

‘Wat ware ik zonder u!’

‘Heilige vriendschap!’

‘O, Goden!’

‘Goden, O!’

‘O, ik wist dat gij komen zoudt, - maar ik hoopte dat gij niet zoudt komen!’

‘Ik was er eer geweest, - maar de wind ---’

‘Toen ik tien uur hoorde slaan, (coul. loc.) dacht ik....’

‘Tien uur? Pardon, toen was ik er al.’

‘Toch niet. Toen ik tien uur hoorde slaan --’

‘Lieve vriend, wat praat je - ik was er allang toen 't 10 sloeg. De koning begon juist te schreien -- herinner u maar.’

‘'t Is niet waar. De klok sloeg juist toen ik mij gereed maakte om te knielen.’

‘Wel verd...., hoe heb ik het met je! En ik...’

‘Mijn horloge is gelijk!’

‘En 't mijne dan?’

En ze haalden hun horloges.

‘'t Is nu drie minuten over twaalf. --’

‘Neen, twee!’

‘Neen, drie! Neen, twee, neen drie, neen twee, neen drie, neen twee!’

‘'t Mijne is van Breguet!’

‘Dit is een patent-lever, een time keeper!’

[p. 35]

aant.

‘'t Loopt over tien stenen, kijk maar.’

‘En dit dan! Echappement à cylindre. De stuurman heeft er de zon op geschoten.’

‘Ben je daarom zo laat gekomen!’

‘Je bent vervloekt verwaand op je horloge.’

‘Neen, maar ik kan je bluf niet velen met het uwe.’

‘Ik zal me weer zo voor je reppen ---!’

‘Ik heb uw gerep niet nodig. Je kunt gerust wegblijven.’

‘Mijnheer, ik heb de eer u te salueren!’

‘Mijnheer, uw Dienaar!’

En ze gingen.

Einde van het IIe Deel.

Dus, kibbelen zouden we. Welnu ik heb idee dat als uw vrouw mij wegjaagt, ze mijn Everdine nog wel wat zou willen houden ‘omdat die niet zo vervloekt verwaand op haar horloge is’. Wat is dat citeren uit eigen werk toch plezierig.