Ik ben zwanger van denkbeelden

1 maart.

Weer visite. Ik heb er deze keer hoofdpijn van, omdat er maar één kwam. Drie, vier houden elkaar bezig, maar één komt geheel voor mijn rekening. Als mijn vrouw wèl is, helpt ze mij, maar ze is nog zo zwak! Praten kan ik niet, - ik zwijg of spreek, en dat laatste is meermalen vermoeiend, want ik grijp dan wel eens dieper of hoger dan ‘praten’ gedoogt. 't Is me dan een gevoel of ik iemand moet op- of voorttrekken, en ze verzeggen het maar een handje mee uit te steken.

Onlangs viel 't gesprek op verdriet, tegenheid, zwarigheden enz. in 't leven. Ik vertaalde dadelijk smart, en greep een idee aan dat mij voorbij vloog:

‘O, smart kan zoet zijn!’

De smartman wou niet met mij omhoog. ‘Dat kan ik niet vinden’ zei hij.

Toen ik aan 't betogen, - dat kunje nagaan. - ‘Ik voelde en tastte en greep in 't rond,

En zocht ---’ naar bewijzen, naar gevoelsbewijzen.

Dat's een citatie uit een versje van mij. Dat kunt ge ook krijgen - zonder bier. Na August ben ik er totaal dóór. Ce n'est que le premier pas &c. --

[p. 25]

aant.

Bovendien heb ik alweer een idee gekregen. Eén pr dag ce n'est pas trop. (Die Tissot (onze f 11000 man) heeft mij gefranciseerd, schijnt het.) Welnu, het is dat ik goed doe veel voor u uit te schrijven. Alles om u goed het te laten zien, en tevens om te weten of gij ‘de moedige Uitgever’ (zo heb ik u horen/zien noemen) moeds genoeg hebben zult mijn Uitgever te zijn. -

Schrik niet. - Je hoeft niets uit deze brief te laten drukken. - Hoe hoog ik uw moed schat, dáártoe echter - &c. --

Neen, - mijn uitgever als ik ginds zal zijn, - als ik schrijven zal over Belasting, Schoolwezen, Pauperisme, Christendom, Kolonisatie, Bestuur, Koningen.

Ik heb over dat alles folianten klaar -- op 't schrijven na.

En mijn Confessions, - à l'instar van Rousseau.

En mijn nieuw kaartspel -- Hombre Nemours. --

En mijn - veel meer heb ik niet. Maar 't is genoeg voorlopig.

Nu dat versje dat niet gedrukt hoeft.

De titel ontbreekt. 't Moet zowat een legende zijn, vertellende hoe zeker eiland nabij Natal door zonde vergaan is; een soort van paradijshistorie.

Gij vraagt waarom toch de Oceaan
Die gans Sumatre omspoelt
Schoon elders minzaam en gedwee,
Onstuimig slechts op Natals ree
Gedurig schuimt en woelt?

Gij vraagt, - en de arme vissersknaap
Heeft nauw uw vraag verstaan,
Of wenkend met het donker oog
Wijst hij u aan de onmeetbre boog
Het verre Westen aan.

[p. 26]

 

aant.

 

Hij wendt de blik van 't donker oog

 

En wijst naar 't Noorden heen;

 

En toont u daar gij rondsom ziet

 

Slechts water, water in't verschiet

 

En zee en zee alleen.

 

 

 

Geen enkel eiland rijst er op

 

Ten schutsweer van de ree

 

Geen golf breekt hier op steen of klip lfbr!

 

Geen rots die hier het steigrend schip

 

Beveiligt voor de zee.

 

 

 

En dáárom schuurt hier de Oceaan

 

Zo wild het oeverzand ----

 

Van hier naar ginds en ginder heen

 

Is alles zee en zee alleen

 

Tot Madagaskars strand.

 

 

 

En dáárom is het dat de kiel

 

Door 't noodlot hier gevoerd

 

Het toeven op de rede schuwt

 

Gelijk men van het ondier gruwt

 

Dat op zijn offers loert.

Wáár, - oorlogsschepen mogen er niet ankeren of doen het althans niet.

Want menig offer werd gebracht
Ten zoen voor de Oceaan
En menig kreet, in 't nat gesmoord-
Door vrouw, noch vriend, noch maag gehoord-
Werd slechts door God verstaan.

(Nota. Ik heb er zelf schipbreuk geleden.)

[p. 27]

aant.

En menig hand voor 't laatst gestrekt
Rees opwaarts uit het meer
En zocht of ze ergens steunsel vond
En voelde en greep en plaste in 't rond
En zonk voor eeuwig neer, weer wat je wilt.

rees opw. & zonk neer. 't Is van '42, '43. Maar toch ik ben het niet eens met het purisme over pleonasmen. Jehovah Zebaoth!

Ik ben de citatie voorbij, zie ik, en merk dat de rest heel soeperig wordt, zó:

la la la là; - la la la la
la la, - la la; la laa!
Zing het eens.

Je kunt 't vervolg wel laden. ‘Maar eenmaal, eeuwen is 't geleen’ &c. - Zowat de stijl onzer dichters van 1816 à '24, '26, min de prioriteit. Toen was het goed genoeg voor een Muzenalmanak.

Vervolg van de smartzaak. Ik greep en tastte dan naar bewijzen. Wat ik zei, weet ik niet meer, - maar dit herinner ik mij dat ik tenslotte de man niet langer houden kon; - ik zakte, zakte met hem tot:

‘Heb je wel eens tandpijn gehad?’--- Ik hoopte van harte dat hij 't mocht gehad hebben, - veel, sterk, ondraaglijk. Mooi was het niet van mij maar zie, ik had die tandpijn nodig om iets te bewijzen; 't ware mij een voetbankje geweest, en dan had ik de man wel weer hoger gekregen, en de tandpijn dáárgelaten.

‘O, --- dat - is - geheel - iets - anders - tandpijn - is--’

En hij wou me toen gaan vertellen wat tandpijn was! - Toen liet ik de man liggen; dat is die vermoeienis waarvan ik sprak.

Verbeeld u Christus: ‘Het Koninkrijk der Hemelen is gelijk het mosterdzaad.’

[p. 28]

aant.

En daarop een antwoord: ‘Neen - dat - is - niet - juist - mosterdzaad - is’ &c. met een botanisch-culinaire verhandeling over de mosterd!

't Is niet uit te houden.