Ideën III

643.

Indien wy, als hoogsten eisch van 't mensch-zyn, vorderen dat er gestreefd worde naar waarheid, dan staan waarschynlyk weinig leeken boven den gebrekkigsten artist. 't Paardje, mannetje, boompje, dat het kind van 6, 8 jaar op de lei griffelt, gelykt meer op paard, man of boom, dan de zedelykheid van onze maatschappy op 't ideaal-goede. Doch er is sterker oorzaak nog tot schaamte. Wat er ook moog ontbreken aan de schets van dat kind: het wilde wáár zyn. Wilde de wereld goed zyn?

Vanwaar dat toejuichen van edele gevoelens... op de planken? Dat verheffen van edele daden... in de Historie? Getuigt niet ook dàt applaus tegen de maatschappy, die dùs

[p. 77]

oordeelt en ànders handelt? En staat ze alzoo niet ook hierin beneden den artist, die zich toch niet schuldig maakt aan het teekenen van vyfvoetige paarden, zoolang hem de Natuur slechts vier pooten aan zoo'n dier te zien geeft? Hy moge zich vergist hebben in aanschouwing, uitdrukking, opvatting, hy is - op zeer weinig uitzonderingen na - verantwoord door 'n beroep op 't gebrekkige dat àllen menschelyken arbeid kenmerkt. Hy wilde niet liegen, al zy 't dan dat er 'n wyde kloof gaapt tusschen de werkelykheid en zyn vertolking.