617.
Zonder me nu juist by tragedie te bepalen, vraag ik hoe de ziel van
den tooneelkunstenaar alle voortestellen aandoeningen zou kunnen
leveren, indien deze inderdaad, èn gedurende de studie, èn
by de produktie, moesten worden geleden? In elk drama ondergaat de
hoofdpersoon van het stuk, 'n meer dan dagelyksch kontingent indrukken. Zonder
dìt immers, zoud-i niet de hoofdpersoon van 'n drama wezen. Dergelyke
rollen nu speelt-i drie, viermalen 's weeks, soms elken avend, ja nu-en-dan
meer dan éénmaal op 'n avend. Ieder kan dus berekenen dat zoowel
fysische als zedelyke kracht zou te-kort schieten, indien er in
werkelykheid moest geleverd worden, wat reeds als nabootsing 'n zoo
zware taak is.
Dit nabootsen slechts is dan ook de roeping van den artist. Hy moet
weten, en kunnen weergeven: hoe men ondergaat, lydt, aangedaan wordt,
niet: zèlf lyden, aangedaan worden en ondergaan. Om tot dit weten
te geraken is, behalve natuurlyke aanleg, diepe studie noodig. Aandoeningen die
hy niet kan bestudeeren op levende exemplaren, moet-i by analogie
trachten te raden, of liever te berekenen. Daartoe wordt in zeer hooge maat,
menschkunde vereischt. En nog ontelbare gegevens meer vordert de kunst van
nabootsing, die - hier komen we terug op 't den artist onmisbaar gevoel
- op zichzelf 'n passie, 'n ondergaan, 'n lyden is. Deze
aandoeningen, te-zaam gegrepen uit 'n geheel kunstenaarsleven, wegen ruim op
tegen de in-een gedrongen aventuren van 'n stervende tooneelheldin. Gesteld,
dat in scribe's stuk: ‘Adrienne
Lecouvreur’ de vrouw van dezen naam met juistheid
geschetst wordt - waarin ik twyfel, want scribe was 'n ‘schryver’ en wel van de
meest ambachtelyke soort - dan is in de rol 't werkelyk leven van de
persoon gedistilleerd tot vyf akten adrianine. Mlle
lecouvreur zelf nu - de mensch: adrienne - had
onmogelyk jaren lang kunnen dragen, denken, voelen - alles weer te-zamen:
lyden, pati - wat reeds tamelyk drukkend is in de paar uren die de
opvoering van 't stuk vordert. En zou men dit dan eischen van de
tooneelspeelster die daarin de hoofdrol vervult? 't Ware ongerymd! Even
ongerymd als de meening dat 'n kind by anticipatie al de spys zou kunnen
verzwelgen, die er noodig wezen zal om hem zestig, zeventig jaar in 't leven te
houden.
Auteursrechtvrij