Volledige werken. Deel 22. Brieven en dokumenten uit de jaren 1882-1883

[p. 538]

[5 februari 1883
Brief van E. Bernhold aan Multatuli]

5 februari 1883

Brief van E. Bernhold aan Multatuli. Dubbel velletje postpapier met rouwrand, geheel beschreven. De envelop, eveneens met rouwrand is geadresseerd aan Herrn Douwes Dekker, Hochwohlgeboren Nieder Ingelheim. (Dossier Bernhold, bijlage 37a, M.M.)

Erlangen, 5. Februar 1883

Vergeben Sie, dass ich Trauerrand-Papier genommen, allein ich habe in jüngster Zeit 4 Verwandten Trauerfälle zu verzeichnen.

Sehr geehrter Herr Douwes Dekker!

Die traurige Katastrophe, das plötzliche so überraschende Absterben der Frau von Gugel, hat unsere Korrespondenz wieder in's Leben gerufen - ich danke Ihnen herzlich für Ihre Zuschrift, sowie für das liebe Bild, um dessen Ueberlassung ich nur für so lange bitte, bis ich einen Abdruck habe fertigen lassen.-

Was nun die etwaige Erbschaft anbelangt, so werden diese Hoffnungen sehr klein sein - Der Rentier Baron Gugel, ein an Jahren bereits vorgeschrittener Mann, heirathete die schöne aber arme Adelhaid Bermann und bei seinem Tode fand man ein Testament, dass das Gesammtvermögen den 3 Kindern vermacht sei, die Nutzniessung jedoch der überlebenden Wittwe zeitlebens gehöre. Diess auch der Grund, warum die noch so junge lebenslustige Wittwe nicht mehr heirathen konnte oder wollte, weil sie die Renten verloren hätte. - Da die Kinder noch minorenn'. d.h. ein Sohn ist majorenn', einer nocht nicht grossjährig und ein zwölfjähriges Mädchen - so wird die Vermögenstheilung ohnehin gerichtlich auseinandergesetzt, mithin ist periculum in mora nicht vorhanden. Ich möchte nun vorläufig nur Erkundigung einziehen, ob die Dahingeschiedene nicht vielleicht selbst durch Testament die Angelegenheit geregelt hat, da sie nicht ohne Vorahnung so früh gestorben ist, denn sie schrieb mir öfters, meine Vergebung bittend vom frühen Tode. Aus Rücksicht für die armen verwaisten Kinder möchte ich die Sache so difficil als möglich behandelt wissen und werde mich daher direkt an die Curatel-Behörde um Auskunft wenden. Es wäre schrecklich, wenn die Kinder zwecklos von dem Fehltritte ihrer Mutter Kenntniss erhielten, einigen hundert Mark wegen, mehr wird es kaum sein,

[p. 539]

das Andenken an ihre Mutter befleckt wüssten. Es liegt mir natürlich Walther's Wohl in erster Linie am Herzen, aber mit möglichster Schonung der übrigen Kinder - ich werde die Angelegenheit selbst vertreten und wenn ich nähere Kenntniss habe, Ihnen Mittheilung machen. Die Curatel-Behörde in Wiesbaden hat ja ohnehin Vormerkung von dem Dasein Walther's - ich ersuche Sie mithin, meinen weiteren Nachrichten in dieser Richtung entgegen zusehen. - Mit tiefer Rührung betrachte ich das liebe Gesichtchen Walther's - dass seine Mutter vor mir von der Welt scheidet, glaubte ich nie - ich bin dem Schicksal innig dankbar, dass der Kleine ein Heim hat, liebevolle Aeltern und warme Herzen gefunden hat und - namentlich, dass der Kleine Ihnen beiden Freude macht. - Für heute muss ich schliessen, mir weitere Nachrichten vorbehaltend. Empfehlen Sie mich Ihrer gütigen Frau Gemahlin, küssen Sie Walther. Mit herzlichen Grüssen

Ihr ergebenster Bernhold

Oberstlieutenant.

Vertaling:

Erlangen, 5 februari 1883

Neemt U mij niet kwalijk dat ik papier met rouwrand gebruik, maar ik heb de laatste tijd te maken gehad met sterfgevallen van 4 familieleden.

Zeer geachte Heer Douwes Dekker,

Het treurige ongeval, het plotselinge en onverwachte overlijden van mevrouw von Gugel, heeft onze briefwisseling nieuw leven ingeblazen - ik dank U hartelijk voor uw schrijven en ook voor de lieve foto, die ik U verzoek zolang te mogen houden tot ik een afdruk heb laten maken.-

Wat nu de eventuele erfenis betreft, de hoop daarop kan maar gering zijn. De kapitaalkrachtige Baron Gugel, destijds al een man op leeftijd, trouwde Adelhaid Bermann die mooi maar arm was en toen hij stierf kwam een testament boven water waarin zijn gehele vermogen aan de drie kinderen werd vermaakt, maar het vruchtgebruik werd toegewezen aan zijn weduwe voor de duur van haar leven. Vandaar ook de reden dat zij als jonge en levenslustige weduwe niet meer hertrouwen kon of wilde omdat ze dan haar inkomsten verspeeld had. Omdat de kinderen nog minderjarig waren, d.w.z. één zoon is meerderjarig, één nog niet meerderjarig en een twaalfjarig meisje - wordt de verdeling van de boedel in ieder geval door het gerecht geregeld, en dus valt er geen periculum in mora te vrezen. Ik zou nu alleen inlichtingen willen inwinnen of de ontslapene de kwestie misschien zelf bij testament geregeld heeft, aangezien zij niet onverhoeds zo jong

[p. 540]

gestorven is, want zij schreef mij meer dan eens en vroeg mij haar niet na te dragen dat zij zo vroegtijdig heenging. Uit konsideratie voor de arme weeskinderen zou ik de zaak graag zo omzichtig mogelijk behandeld zien en daarom zal ik me rechtstreeks tot de Raad van Voogdij richten om inlichtingen te krijgen.

Het zou verschrikkelijk zijn als de kinderen onnodig kennis kregen van hun moeders misstap, en om een paar honderd mark - en meer zal het waarschijnlijk niet zijn - de nagedachtenis aan hun moeder bevlekt zagen. Natuurlijk gaat mij het welzijn van Walter in de eerste plaats ter harte, maar indien enigszins mogelijk moeten wij de andere kinderen ontzien - ik zal de kwestie dan ook zelf ter hand nemen en het U doen weten als ik nadere bijzonderheden weet. Het Bureau van Curatoren in Wiesbaden is uiteraard geheel op de hoogte van het bestaan van Walter - ik verzoek U dan ook mijn verdere berichten in deze af te wachten. Met diepe ontroering bekijk ik het lieve gezichtje van Walter - dat zijn moeder vóór mij deze wereld vaarwel zou zeggen, had ik nooit gedacht - ik ben het lot innig dankbaar dat de kleine jongen een thuis heeft, liefdevolle ouders en warm kloppende harten gevonden heeft en vooral ook dat het kind U beiden vreugde geeft. Voor heden moet ik eindigen, onder voorbehoud van nadere berichten. Doet U mijn hartelijke groeten aan Uw welwillende echtgenote en omhelst U Walter namens mij. Met vriendelijke groet.

Uw U zeer toegenegen Bernhold

Luitenant-Kolonel