Lees je wijs! Hoe bevorderen we leesplezier bij kinderen?

(2008)–Els Moor– rechtenstatus

Creatieve verwerkingsvormen bij Surinaamse kinder- en jeugdliteratuur



[pagina 75]
De kinderen van Sadoema Beginnende Lezers Voor lezers vanaf 9 jaar Schrijver: Gerrit Barron Titel: De kinderen van Sadoema (2003) Illustraties: Gerold Slijngard Uitgegeven: Afaka International N.V. In Coronie doen veel verhalen over bakru's de ronde. Dat zijn geesten die in het donker achter je aan rennen en je willen pakken. Grijpen ze je vast, dan lachen ze heel luid en griezelig. Dat zeggen de mensen daar. Als Dolf op een avond een boodschap moet brengen naar zijn tante Dinka, dan is hij heel bang als hij een paar vreemde figuren ziet, gebocheld en met uitstekende tanden. Maar deze ‘bakru's’ spreken hem aan, zeggen hem dat hij niet bang hoeft te zijn. Ze zijn heel gewone mensen, hebben een moeder, net als hij. Dan is hij gerustgesteld.
[pagina 76]
Hij begrijpt dat het hier gaat om twee jongens, een tweeling, die verborgen gehouden zijn door hun moeder, vrouw Sadoema, en zwaar verwaarloosd. Dolf vertelt zijn belevenis aan zijn moeder, die de twee gehandicapte jongens wil helpen. Dan gebeuren er een heleboel dingen: grote opschudding in Coronie als de bakru's gesignaleerd worden, schoolmeester Dirk Tillivan en moeder Sadoema die verliefd op elkaar worden, de ouders van Dolf die zich ontfermen over de opgejaagde tweeling en ten slotte het happy end als meester en moeder Sadoema gaan samenwonen en de jongens naar school gaan, als gewone kinderen. En Dolf? Het leukste en liefste meisje, dat hij niet durfde aanspreken uit verlegenheid, laat hem openlijk merken dat ze van hem houdt! Gerrit Barron heeft dit verhaal mooi geschreven. Je beleeft als lezer het leven van de bewoners van Coronie met al hun bijzondere dingen. Hij laat zien dat mensen heel verschillend over verschijnselen zoals bakru's kunnen denken en dat kinderen met een lichamelijke (of verstandelijke) beperking kinderen zijn net zoals alle anderen en ook hun mogelijkheden hebben om zich te ontwikkelen. In dit boek brengt Barron zijn boodschap met veel minder nadruk dan in zijn andere boeken en dat, plus de vele taalgrapjes, maakt ‘De kinderen van Sadoema’, ondanks het ernstige onderwerp, tot een leuk boek.
Werkvorm met: De kinderen van Sadoema Wat? Een klassengesprek.
Waarom? Het inzicht bijbrengen dat kinderen met een beperking ook ‘gewone’ kinderen zijn die niet verstopt hoeven te worden of slecht behandeld. Ook aanzetten tot solidariteit, hulp en waar mogelijk contact met zulke kinderen.
Hoe? Het beste is het als de kinderen met de leerkracht samen een kring vormen. Dat is de meest democratische klasopstelling. Niemand zit meer naar voren of naar achteren dan anderen en de leerkracht valt niet op. De leerkracht of een van de leerlingen kan beginnen met vertellen hoe de kinderen van vrouw Sadoema leefden voordat Dolf hen vond. Dan kan de leerkracht leerlingen vragen of zij ook zulke gevallen kennen. Ken je kinderen met een beperking en worden ze gewoon behandeld, met liefde en respect, of worden ze verborgen gehouden? Er kan dan gediscussieerd worden over het waarom van het gedrag van zulke ouders (ze schamen zich, ze zien het kind als een straf van God) en wat ze daarvan vinden. Het mooiste zou zijn als met de klas besloten zou worden om, net als Dolf, iets voor zulke kinderen te doen. En als het mogelijk is, proberen contact te leggen met een school voor kinderen met een beperking, of die te bezoeken.

[pagina 77]
Een bezoek van de klas aan een school voor kinderen met een beperking Zo'n bezoek moet dan een duidelijke doelstelling krijgen. Communicatie is bijvoorbeeld een ijzersterke doelstelling. Voor zesdeklassers is dit een leerrijke uitdaging. Om het bezoek te laten slagen, kunnen ze een programmaatje in elkaar zetten dat bestaat uit liedjes met muzikale begeleiding die zo eenvoudig zijn dat de kinderen mee gaan zingen en bewegen, vertellen en toneelspelen, spelletjes (stoelendans is heel geschikt!) en ten slotte een lekkere traktatie uitdelen. Door zulke activiteiten zal er zeker een leuk contact ontstaan tussen de beide groepen en ze zullen als vrienden uiteengaan. Op school kan de activiteit de volgende dag besproken worden. Het is belangrijk als de kinderen ontdekken dat ze van elkaar geleerd hebben. Zo'n bezoek vereist een intensieve voorbereiding, maar het is een belangrijke ervaring waarin kinderen afrekenen met vooroordelen en merken dat ze in staat zijn samen met kinderen die ‘anders’ zijn te genieten van creatieve activiteiten. Het zal dan ook veel voldoening geven te beseffen dat zij dat contact zelf gelegd hebben!
Een voorbeeld uit de praktijk Kinderen van de O.S. Schotelweg te Lelydorp brachten in 2007 een bezoek aan het heilpedagogisch instituut Matoekoe, voor kinderen en jongeren met een verstandelijke beperking, aan de Van Hattemweg te Lelydorp. Ze stuurden enkele dagen later verslagjes en tekeningen van hun bezoek naar Matoekoe. Serafina: ‘Ik was naar Matoekoe gegaan en het erf is heel schoon, er zijn nette kinderen daar. We waren in de toneelzaal en de kinderen gingen voor ons optreden en het was leuk. En ook mooi, heel mooi, hoor. En ik ging ook iets doen voor ze. Dat is rappen. Niet alleen ik, Shania en Devin ook. Zij gingen ook rappen voor ze en het was ons gelukt. De kinderen van Matoekoe gingen voor ons klappen. Want ze vonden het prachtig. Ik wil weer naar daar. Want het is leuk!’ Het verslag en de tekening laten zien wat een belangrijke ervaring dit bezoek voor de kinderen was. Op de tekening brengt Adelien ook de werkplaatsen op Matoekoe in beeld.