Lees je wijs! Hoe bevorderen we leesplezier bij kinderen?

Creatieve verwerkingsvormen bij Surinaamse kinder- en jeugdliteratuur

[p. 4]

Dit boek is opgedragen aan:
Linda Asin
(1944-2006)
Omdat je altijd zo creatief en inventief was...

Met dank aan allen die meelazen, corrigeerden en/of andere hulp boden:
Jan Bongers
Thea Doelwijt
Lila Gobardhan-Rambocus
Joke van Leeuwen
Hilde Neus
Bert Paasman
Eva Tol-Verkuyl

[p. 8]

Voorwoord

Na negen kinderboekenfestivals in Paramaribo en in totaal elf maal een kinderboekenfestival in de distrikten Marowijne (3x), Nickerie (2x), Para, Coronie, Saramacca, Commewijne, Brokopondo en Sipaliwini georganiseerd te hebben, is de Stichting Projekten Christelijk Onderwijs Suriname ervan overtuigd dat de uitgifte van een boek met creatieve werkvormen, die kunnen worden gebruikt bij het verwerken van Surinaamse kinderliteratuur, een noodzakelijke aanwinst is voor het onderwijsveld in het bijzonder en voor de totale gemeenschap in het algemeen.

‘Lees je wijs!’ is een gids om lezers de weg te wijzen in letterland, te beginnen bij de eigen jeugdliteratuur. Het boek bestaat uit twee delen, te weten een deel met algemene informatie over lezen, over leesvaardigheden, over de Surinaamse kinderliteratuur en over creatieve werkvormen die gebruikt kunnen worden bij leesbevorderingsactiviteiten. Het tweede deel is praktisch: meer dan zestig Surinaamse kinderboeken worden besproken wat de inhoud betreft, waarbij een werkvorm wordt aangegeven die kan worden toegepast om een doelstelling te realiseren.

De hoofdoelstelling van dit boekwerk is leesbevordering op een manier die sterk samenhangt met kindvriendelijk onderwijs. De kindvriendelijke doelstellingen en werkvormen kunnen ook bij alle andere vakken toegepast worden. Hoe dieper het onderwijs binnendringt in de wereld van het kind, hoe beter het is. Samenwerken is een belangrijk aspect binnen kindvriendelijk onderwijs. Samen leren, samenwerkend leren.

Overige doelstellingen van het boek zijn:
•	Bekendheid geven aan Surinaamse kinderliteratuur van binnen en buiten Suriname;
•	Opvoeders een overzichtelijke opsomming geven van Surinaamse schrijvers, Surinaamse kinderboeken en creatieve werkvormen;
•	Leerkrachten, bibliotheekwerkers, ouders en andere opvoeders van kinderen een handreiking bieden om met kinderen creatief bezig te zijn met kinderboeken.

Waarom zijn Surinaamse kinderboeken zo belangrijk?
•	Ze bieden kinderen een belevingswereld die voor hen herkenbaar is, een wereld waarin zij namen van figuren, plaatsen, flora en fauna, historische gebeurtenissen, culturele feesten (her)kennen;

[p. 9]

•	De manier waarop de boeken geschreven en geïllustreerd zijn, de humor, de zegswijzen, het taalgebruik, de spreekwoorden, uitdrukkingen, odo's zijn de kinderen vertrouwd;
•	Kinderen worden gefascineerd door de fantasie, de verbeelding in de boeken, die toch voortkomt uit hun eigen wereld;
•	Hun interesse wordt gewekt voor de eigen geschiedenis, de diverse culturen, de feesten, het tropisch regenwoud, onze natuurlijke rijkdommen, en hun blik wordt daardoor verbreed;
•	Het lezen van eigen verhalen stimuleert de bewustwording en meningsvorming van onze kinderen;
•	Het nadenken en samen praten over de eigen samenleving bevordert een kritische houding.

Vooral voor kinderen die de schooltaal, het Nederlands, niet als thuistaal hebben en voor kinderen die deze taal nog gebrekkig beheersen, is het fijn om boeken, vaak dunne boekjes met veel illustraties, te lezen in een taal die in het eigen land gesproken wordt.

Bij dit boekwerk zijn dvd's uitgegeven, bevattende creatieve werkvormen bij de verwerking van Surinaamse kinderboeken, ingedeeld naar niveaugroepen, te weten één voor de onderbouw, één voor de middenbouw en één voor de bovenbouw. De dvd's geven gebruikers voorbeelden en suggesties met betrekking tot het gebruik van creatieve werkvormen met verschillende doelen. De voorbeelden kunnen zo in de klas gebruikt worden of met variaties worden toegepast.

Het boek is voor meerdere doelgroepen bestemd, met name voor volwassenen die met kinderen omgaan en het lezen bij hen willen bevorderen:
•	Ouders;
•	Begeleiders in crèches, speelzalen en buurtcentra;
•	Medewerkers van bibliotheken, met name van jeugdafdelingen en opleidingen voor bibliotheekmedewerkers;
•	Leerkrachten van de kleuterschool tot en met de eerste muloklassen;
•	Studenten van kweekscholen en andere instellingen die opleiden om met kinderen te werken.

Bij de samenstelling van dit boek is de noodzaak van het herdrukken van belangrijke Surinaamse kinderboeken duidelijk gebleken. De Stichting Projekten Christelijk Onderwijs Suriname heeft een speciaal fonds ingesteld van waaruit middelen beschikbaar worden

[p. 10]

gesteld om waardevolle Surinaamse kinderboeken te kunnen heruitgeven.

‘Lees je wijs!’ is dus vooral een ‘doeboek’, een gids door het land van de Surinaamse kinderliteratuur. Wie de smaak van creativiteit en inventiviteit eenmaal geproefd heeft, wil meestal meer. En dat is mogelijk als we met z'n allen meer werkvormen gaan bedenken of aanpassen aan eigen situaties. De ontwikkeling van kinderen wordt hiermee verrijkt!

Wij bevelen dit boek van harte bij alle opvoeders aan en hopen dat dit boek zal bijdragen tot vergroting van het leesplezier bij zowel grote als kleine Surinamers.

Paramaribo, mei 2009

Stichting Projekten Christelijk Onderwijs Suriname