Van Achilleus tot Zeus. Thema's uit de klassieke mythologie in literatuur, muziek, beeldende kunst en theater

Proitos & Akrisios,

tweelingbroers, zonen van de koning van Argolis, Abas, en Aglaia. Apollodoros vertelt dat ze elkaar van kindsbeen haatten en elkaar al in de buik van hun moeder bevochten. Pausanias deelt mee dat ze een veldslag leverden om de heerschappij over Argolis. Akrisios kreeg de overhand en Proitos nam de wijk naar het hof van de Kleinaziatische koning Iobates, waar hij diens dochter Stheneboia (bij Homeros Anteia) huwde.

Met de hulp van Iobates leverde Proitos opnieuw slag met Akrisios, waarna de broers het koninkrijk van hun vader verdeelden:

[p. 253]

Proitos regeerde over Tiryns, Akrisios over Argos.

Later wordt Stheneboia verliefd op een gast ten paleize van Proitos, »Bellerophon. Als hij niet op haar avances ingaat, beschuldigt zij hem er bij Proitos van, dat hij haar heeft trachten te verleiden. Proitos zendt Bellerophon naar het hof van zijn schoonvader Iobates, met de bedoeling dat deze Bellerophon zal doden. De door zijn gastheer opgelegde levensgevaarlijke taken vervult Bellerophon echter met succes. Uiteindelijk zal Bellerophon zich op Stheneboia wreken.

Akrisios is de vader van »Danaë, en daarmee de grootvader van »Perseus. Deze Perseus zal uiteindelijk zijn grootvader doden, per ongeluk maar wel conform de in een orakelspreuk gedane voorspelling.

Bij Ovidius is te lezen dat op zeker moment Perseus zijn grootvader Akrisios bijstaat als deze wordt belaagd door Proitos. Perseus rekent af met Proitos door hem met het hoofd van de »Medousa te doen verstenen.

Proitos kreeg drie dochters, de Proitiden. Over hen wordt gemeld, onder meer door Bakchylides, Herodotos en Apollodoros, dat ze werden geslagen door waanzin, waarin ze zichzelf voor koeien hielden, hetzij omdat ze zich voor mooier hadden gehouden dan de godin Hera, hetzij omdat ze zich hadden verzet tegen invoering van een Dionysos-verering in Argos. Ook verslonden zij hun eigen kroost.

Het verhaal heeft in de kunst en literatuur van oudheid en nieuwe tijd nauwelijks afzonderlijke aandacht genoten, het is evenwel onlosmakelijk verbonden met de geschiedenis van Bellerophon, Danaë en Perseus. Slechts een deel van The Earthly Paradise 1868-70 van Morris is aan dit thema gewijd.