De geheimtalen

Bron 38. Bargoens van Lochem (1921) [D III]

De Geheimtalen i: hoofdstuk iv, d iii; hoofdstuk v, d iii.

Het woordmateriaal is geleverd door een ± 50-jarige gevogeltekoopman in augustus 1921. De man heeft ook twee jaar in Groesbeek gewoond. Een zwerver was hij niet meer; wel stamde hij ervan af.

achelen, eten (vgl. bikken)

bajis, gevangenis (vgl. prinsemerij en lok)

bedissen, krijgen, betalen

beisje, dubbeltje (zie hoendje; vgl. meutje en kassemenneke)

beschitem, cent (zie schrapper)

bikken, eten (vgl. achelen)

bink, persoon daar is de bink, met de bijgedachte ‘hij is er over, is er te veel’

blederik, geit, schaap

boet, zak

bolleboos, burgemeester

bonzen, aardappels (vgl. patatten)

bouten, cacare

buizen, drinken

dulmes, hoofd

etters, vader

fiedelbaas, pingelaar; iemand die zuigt in de handel (vgl. fiedelen)

fiedelen, vioolspelen; ook ‘zuigen in de handel, pingelen’: 't is een fiedelbaas

flosteren, mingere

galeies, mond- en klauwzeer

gazzer, spek

gedallest, arm (vgl. gesjochten)

gesjochten, arm (vgl. gedallest)

goie, vrouw (vgl. lekaive)

gokken, kaartspelen

grannig, duur

grieksen, luizen (vgl. kinnem)

grommeken, kind, kinderen

halgen, lopen (vgl. tippelen)

haspel, molen

herriekit, café

heuvel, hond (vgl. joekel, keilef)

hoef, brood

hoendje, kwartje; oorspr. ‘drie stuiver’ (vgl. beisje, meutje, kassemenneke)

hoetse, boer (vgl. kaffer)

hornikkel, koe

[p. 528]

ise, man

jajem, jenever (vgl. nörrie)

jatten, handen (vgl. veem)

jinkelen, smokkelen (vgl. kitzelen)

joekel, hond (vgl. heuvel, keilef)

kachelientjes, kippen; in Zutphen gehoord (vgl. tweebeentjes)

kaffer, boer (vgl. hoetse)

kajim, Jood (vgl. smikkel)

kassemenneke, dubbeltje (vgl. beisje, meutje, hoendje)

keilef, hond (vgl. joekel, heuvel)

kelfsken, borrel

kemsel, hemd

ken, ja, bevestiging

kinnem, luis (vgl. grieksen)

kitzelen, smokkelen

kladderen, schrijven

kleunen, dichtdoen

kluft, het voorkomen, het aspect van iemand kwante kluft ‘goed voorkomen’ (vgl. kwant)

kluut, land

knaak, rijksdaalder (vgl. rad)

kout, mes

kreeuw, vlees

kwant, goed, mooi kwante kluft ‘goed voorkomen’ (vgl. kluft)

lau, slecht (zie roojen)

lekaive, vrouw (zie goie)

lengers, worst

lik, gevangenis (vgl. lok, bajis en prinsemerij)

link, vals, gemeen (vgl. linke schim)

linke schim, valse naam (vgl. link en schim)

lok, gevangenis (vgl. bajis en prinsemerij)

luimen, slapen (vgl. pennen en pofen)

luimes, bed (vgl. mitwe)

luimkit, volkslogement

mauwerik, kat

memme, moeder

meutje, dubbeltje (vgl. beisje, hoendje en kassemenneke)

mitwe (!), bed (vgl. luimes)

mollen, doodmaken

mozes, kalf

murf, mond 't murf houden ‘zwijgen’ (zie schof-ie)

nefke, lichtekooi (vgl. temeie)

neuzen, stinken

nörrie, jenever (vgl. jajem)

passen, kopen (vgl. verpassen)

patatten, aardappels (vgl. bonzen)

pennen, slapen (vgl. luimen en pofen)

planjen, huilen

plump, water

poen, geld

pofen, slapen (vgl. luimen en pennen)

porcus, varken

prinsemerij, gevangenis (vgl. bajis en 't lok)

rad, rijksdaalder (vgl. knaak)

rispel, haar

rispelherk, kam (zie rispel)

roojen, kijken lau roojen ‘slecht zien’

ruigel, handel

schim, naam (vgl. linke schim)

schof-ie, wees stil (zie murf)

schrapper, cent (zie beschitem)

sien, commies (zie wout)

sjank, kerk (vgl. tiffele)

sjanken, drinken (!)

sjok, bordeel (zie temeie-bajis)

sjokkelmajem, koffie

smikkel, Jood (vgl. kajim)

smol, bloed smollen ‘bloeden’

smonk, vet

sorrore, heer; ook ‘patroon’

[p. 529]

soucher, koopman

spannen, kijken (vgl. turen)

sprankel, zout

strijken, bedelen (vgl. talven)

swimmerik, haring

talven, bedelen (vgl. strijken)

temeie, lichtekooi (vgl. nefke)

temeie-bajes, bordeel (vgl. sjok)

tiffel, kerk

tiffele, kerk (vgl. sjank)

tikkerd, horloge

tippelen, lopen (vgl. halgen)

trapperd, paard

turen, kijken (vgl. spannen)

tuurlings, ogen

tweebeentjes, kippen (vgl. kachelientjes)

veem, hand (vgl. jatten)

verpassen, kopen (vgl. passen)

verraan, weggaan

vloer, gulden

wout, veldwachter, commies (vgl. sien)

zonof, penis.