|
| |
| |
| |
Bron 37. Bargoens van Haaksbergen (1922) [D II]
De Geheimtalen i: hoofdstuk iv, d ii;
hoofdstuk v, d ii.
Het in deze lijst vermelde materiaal stamt uit Oost-Overijssel en de oostelijke Achterhoek.
Het werd in 1922 genoteerd uit de mond van een ± 40-jarige zwerver, V.d.W. Hij stamt uit een
geslacht van zwervers; zijn grootmoeder was een Zigeunerin - vandaar de sterke Zigeuner-inslag.
| achelen, eten (vgl. bikken) |
| achtertochus, ham |
| |
| babbelbink, onderwijzer (werd me als een verouderd woord opgegeven) |
| baden meles, zwanger (vgl. pattes; zie bare, meles en grannige meles) |
| Bais-Roven, het Joods in onderscheiding van het Bargoens |
| bakkeroo, schaap |
| baloo, varken (vgl. gazzer) |
banten, bonen
grannige banten ‘grote bonen’ (vgl. meepsche panten; meups
en grannig; vgl. zwartjesbampen) |
bare, grote
een bare snuffelink ‘een grote neus’ |
| barmonjekit, stadhuis (vgl. kit) |
| bedissen, betalen, krijgen (vgl. bescholmen) |
| benachel, pet |
| bescholmen, betalen (vgl. bedissen) |
| beseibelen, bedriegen |
| betsje, eend (vgl. majemtrapper) |
| bewiegmen, verdienen |
| bikkement (znw.), eten |
| bikken (ww.), eten |
| bikken, eten (vgl. achelen en bikkement) |
| bink, man; ook aanspreekvorm |
| blotsen, klompen |
| boegiek, boezjiek, bos |
boete, huis, keet, deur
flik de boete dicht (zie flikken) |
| bok, honger |
| bonzen, aardappels (vgl. kepoochen) |
| borgemaie, burgemeester (vgl. borgemak) |
| borgemak, burgemeester |
| botvin, tafel (botvinne) |
| bouten, cacare, stinken (zie serachelen) |
| boutkit, wc (vgl. bouten en kit) |
| brizeln, afsnijden, in de zin de gorgel brizeln ‘de
nek afsnijden’ |
| buizen, drinken (vgl. sjasken) |
| |
| dabberen, spreken |
deis je, houd je mond (vgl. halsken en schof je)
deis je, de wout ‘houd je mond, politie’ |
| denderen, dansen |
| denderkit, danshuis |
| dof, kerk (vgl. tiffel en sjoele) |
drom, weg
over de drom ‘over de weg’ |
| |
| fakkelen, schrijven (vgl. schripselen) |
| flatern, wassen |
flens, melk
kieuwige flens ‘zoete melk’ |
flikken, doen, maken
flik de boete dicht ‘doe de deur dicht’ (zie boete) |
| |
| gammel (gammor), ezel |
| gaperink, lepel |
| gapper, dief (vgl. jatter) |
| gatjesveesken, fornuis |
| gazzer, varken (vgl. baloo) |
gazzeremoon, protestant
gazzeremoon gaaie ‘protestants volk’ (vgl. hansjes) |
| |
| |
gesjankt, getrouwd
gesjankt mokkel ‘getrouwde vrouw’ |
| gennef, winkel |
| gief, rogge, haver; in 't algemeen ‘zaad’ |
| glimmertjes, ogen (vgl. tuurlings) |
| glonze, fles (vgl. glonzel ‘glas’) |
| glonzel, raam |
| glonzel, glas |
| gokken, liegen |
| gondel, lichtekooi (vgl. temeie en tes
mem) |
| gondelbajes, bordeel (zie gondelkit) |
| gondelkit, bordeel (zie gondelbajes) |
| goone, zak |
| goozer, vader (vgl. knul) |
| goozer, jongen, broer |
gorgel, de hals (vgl. lengerink)
de gorgel brizeln ‘de nek afsnijden’ |
| gossels, ganzen |
| grannig, groot |
| grannige meles, zwanger (vgl. pattes, baden meles) |
| Grannig Mokum, Almelo of Enschede (vgl. grannig en
mokum) |
| grenz, schuur |
| griekse, luis (vgl. joun en kinnemtiejijs) |
| grom, kind |
| gromtiejijs, wieg (vgl. rispeltiejijs en kinnemtiejijs) |
| |
halsken, houden, in de zin halske de murf
‘houd
je mond’ (vgl. deis je, schof je) |
hansjes, protestant (vgl. gazzeremoon)
hansjes gaaie [‘protestants volk’] |
harbe, veel
harbe saaien, rispel ‘lang haar’ |
| heitje, kwartje |
| hoendje, dubbeltje |
| hoetse, boer (vgl. kaffer) |
hornickel, koe
meups hornickel ‘kalf’ (vgl. meups) |
| |
| jaakveesken, kachel, lucifer |
janzorof, drank (sterke)
janzorof is mekorof an me loorof - rijmpje zonder zin van enkele woorden;
eerste regel bet. ‘jenever is slecht’) |
| jat, hand, vinger |
| jatter, dief |
| jekke, jas |
| jenkelen, smokkelen |
| joekel, hond (vgl. keilef) |
| joun, luizen |
| |
kaatjes, rooms
kaatjes gaaie ‘rooms volk’ |
| kachelientjes, kippen (vgl. tannegoor) |
| kachnientje, hen, kip (vgl. kachelientje) |
| kaffer, boer (vgl. hoetse) |
| kajum, Jood |
| kalloone, gek (vgl. mesjokke en maf) |
| karrejuks, karnemelk |
kassajim, geweer
goozer met kassajim ‘jager’ |
| keilef, hond (vgl. joekel) |
| kemsel, hemd (vgl. vlok) |
kepoeris, dood
ik knijs je kepoeris |
| kepoochen, aardappels (vgl. bonzen) |
| kieuwige, zoet, in de uitdr. kieuwige flens ‘zoete
melk’ |
| kinjen, kopen |
| kinnemtiejijs, kam |
| kit, huis, meest als half achtervoegsel in boutkit,
gondelkit |
kleunen, stok
kleunen makajemen ‘stokslaag geven’ |
knaar, boterham (vgl. maro)
mang je een knaar ‘schooi je een boterham’ |
knakkert, hout (knakert)
zullen we naar de boegiek gaan en knakert brizeln ‘naar 't bos gaan en hout
breken’ |
| knappertjes, beschuiten |
knoksen, slaan
makajem knoksen ‘slaag geven’ (vgl. makajemen) |
| knul, vader (vgl. goozer) |
| |
| |
| kolospeezer, kleermaker, ook kolespeezer |
kortjan, hooi; ook alle grassoorten
kortjan schoeppen ‘hooi stelen’ (vgl. schoeppen) |
| kout, mes (vgl. snooikout) |
| |
| lau, niet, weinig (vgl. saai, teps) |
| lechem, brood (zie maro en Witte
Willem) |
| leinjer, soldaat |
| lengering, worst |
| lengerink, hals (vgl. gorgel) |
| lousje, ei |
| luimen, slapen |
| luimkit (vgl. kit) |
| |
| maf gek (vgl. mesjokke en kalloone) |
| maffen, slapen |
majem, water
majem opstubbelen ‘met water natmaken’ (zie opstubbelen);
majemen ‘regenen’ |
| majemtrapper, eend (vgl. betsje) |
| makajemen, geven, slaan (vgl. kleunen) |
| mangen, vragen (vgl. talven) |
| manger, bedelaar (vgl. talvenaar); ook ‘marskramer’
(vgl. snorder) |
| maro, brood (roggebrood) (vgl. Witte Willem en lechem); ook ‘boterham’ geef me wat maro ‘geef me een
boterham’ |
| marospeezer, bakker |
| mas, vlees |
| mats, vis (of schwemmerink) |
| matzen, mingere |
| medine, land, bouwland |
| meepsche banten, kleine bonen (vgl. meups en banten) |
meles, buik
baden meles ‘zwanger’ (lett. ‘grote buik’) |
| meline, mulder, molen |
mengen (ww.), matten, maken
stammerie mengen ‘stoelenmatten’; hij heeft mie den stammerie
kapoeres gemengd ‘hij heeft me de stoel kapot gemaakt’ |
| mesjokke, gek (vgl. maf en kalloone) |
| meups, klein (vgl. meepsch; meepsche banten ‘kleine
bonen’) |
meutje, stuiver
halfmeutje ‘ ‘2½cent’ |
| mies murf, slechte tanden (vgl. murf) |
miete, bed
mietevattelink, beddengoed (vgl. miete en vattelink) |
| mokem, stad (mokum) (vgl. Grannig
Mokem) |
mokkel, vrouw
gesjankt mokkel ‘getrouwde vrouw’; ook ‘moeder’ |
| molle mangen of talven, spek schooien |
| moscherem, verklikker |
murf mond
halske de murf ‘houd je mond’ |
| |
| neis, geit |
noels, pot
bikkementnoels ‘eetpot’ |
nörrietje, borrel
geef't mokkeltje een nörrietje ‘geef de vrouw een borrel’ |
| opstubbelen: majem -, natmaken (zie majem) |
| osni, horloge; ook ossenie |
| osnismenger, horlogemaker |
| |
| pattes, zwanger (vgl. baden meles, grannige meles) |
peezen, werken
hij peest lau ‘hij werkt niet veel’ |
peezer, maker, in de samenstellingen
treierspeezer ‘schoenmaker’; kolospeezer ‘kleermaker’ |
| peezer, werkman |
| peupelen, koken |
| pierder, muzikant |
pierement, orgel, muziekinstrument
roojem die met zijn pierement |
pieren, spelen; ook pieren ‘muziek’
|
| |
| |
|
ga pieren met de goozer ‘ga met je broertje spelen’ |
| plant, broek |
| poesch, stro (vgl. rispel) |
| priemer, pastoor |
| priemken, bidden |
| prikkerink, vork |
| priksel, naaister |
| |
rat, daalder
treifel rat ‘Pruisische daalder’ (vgl. treifel) |
rispel, haar, stro
harbe rispel ‘lang haar’ (vgl. poesch) |
| rispeltiejijs, kam (vgl. kinnemtiejijs) |
| rolleman, kar |
roojen, kijken (roojemen)
roojem die met zijn pierement (vgl. spannen) |
| rijksknadk, rijksdaalder |
| |
saai, haar; ook saaien (vgl. teps
en lau)
harbe saaien ‘lang haar’ |
| sabbelen, werken (zie peezen) |
| schacht, kool, zuurkool |
| scheuvelink, hoed |
| scheveel, bord |
| schmiks, boter (vgl. smiksvinneke) |
schoeppen, stelen
kortjan schoeppen |
schof je, houd je mond (vgl. deis je en halske)
schof je, de wout ‘houd je mond, politie’ |
| schonksen, verven |
schore, waar
kinnem schore ‘lompen’ (vgl. kinnem) |
| schrapper, cent |
| schripselen, schrijven (vgl. fakkelen) |
| schumerink, zeep |
| selie, olie |
| serachelen, stinken (vgl. bouten) |
| serroof dokter |
| sikkebajes, herberg (vgl. sikkekit) |
| sikkekit, herberg (vgl. sikkebajes) |
| sjanken, trouwen |
| sjasken, drinken (vgl. buizen) |
sjikse, meid
peezesjikse ‘dienstmeid’ |
| sjoele, kerk (vgl. tiffel en dof) |
| sjwemmerink, vis |
| smeichelen, lachen |
| smerrie, tabak |
| smiksvinneke, bochel; lett. vertaald ‘vetbultje’ |
| smonks, teer |
| snellen, schieten |
| snooikout, scheermes (vgl. kout) |
| snorder; marskramer (vgl. manger) |
snuffelink, neus
rooi de goozer een baren snuffelink hebben ‘kijk die vent eens een grote
neus hebben’ |
| soacher, koopman |
| sossem, paard |
| sougeren, handelen |
spannen, zien (vgl. roojen)
spannen met de tuurlings ‘met je ogen zien’ |
| sprank, zout |
| stammerie, stoel |
| steernikkel, kat |
| stieken, geven |
| stielie bajes, gevangenis (vgl. bajes) |
| streifels, kousen |
| |
| talven, vragen |
| talvenaar, bedelaar (vgl. manger) |
| tannegoor, kippen (vgl. kachelientjes) |
| temeie, lichtekooi (vgl. tes mem en gondel) |
teps, hoofd
lau saai op de teps ‘kale kop’ (vgl. lau, saai) |
| tes mem, lichtekooi (vgl. temeie en gondel) |
| tiffel, kerk (vgl. dof en sjoele) |
| tochus, aars |
tof, goed
hij peest tof ‘hij werkt goed’ |
| |
| |
| treders, schoenen, voeten |
| treierspeezer, schoenmaker |
| treifel, niet goed, in de zin geef een treifel rat
(zie rat) |
| tuurlings, ogen (vgl. glimmertjes) |
| |
vattelink, goed, in de samenstelling
mietevattelink ‘beddengoed’ |
| vergokken, verspelen |
| vlok, hemd (vgl. kemsel) |
| |
| wilderink, haas |
| Witte Willem, wittebrood (vgl. maro en lechem) |
| |
| zoof gulden |
zwartje, koffie
zwartjesbampen, koffiebonen (vgl. zwartje en bampen |
|
|
Auteursrechtelijk beschermd