Logo DBNL
Sedelycke lust-warande (1678)

Sedelycke lust-warande

(1678)–Jacob Moons–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

XIII. Sinne-beelt

Vertoonende den handel tusschen den Esel, en den Wolf, en hier uyt leerende, datmen sich niet en moet bemoeyen met saken die ons niet en raken, en datmen sich niet en moet vermeten iet uyt te voeren, daer men gheen kennis van en heeft, om daer geen schaede, oft schande van te haelen.



illustratie

Thesis: Fili, ne in muhis sint actus tui. Eccli. cap. 11. vers. 10.

Antithesis: Porrò vnum est necessarium. Luce. cap 10. vers. 42.

 
Soon treckt u niet veel saecken aen,
 
Een wel ghedaen is veel ghedaen.
 
DEn Esel vry van last, liep swieren inde wegen +
 
Daer by diep inden voet een nagel heeft ghecregen:
 
Het bloet sypt uyt den voet, soo dat hy kreupel gaet;
 
Hierom in dit ghevaer, hy roept om hulp, en raet.
 
Den Wolf hoort syn gekerm, en hem syn dienst comt bieden,
 
Op hope dat hem sal een recompens gheschieden,
 
Ick sal u, seght den Wolf, den naghel trecken uyt,
 
Als ghy voor testament my maken wilt u huyt;
 
Ick ben besiet my wel, den puyck der Medecynen,
 
Ick kan stracx sonder pyn u pynen doen verdwynen;
 
Toont jonst aen myne konst; ghy kondt genesen zijn;
 
Geeft my daer naer u huyt, k'geef u nu Medecijn.
 
Den Esel seght hier op: ick sal't u wel betaelen
 
Cont ghy my uyt den voet den scherpen naeghel haelen;
 
Want soo ick kreupel blyf; myn meester sal my slaen;
 
Ick sal verstooten syn, en van ghebreck vergaen:
 
Mijn Heer Hypocrates, ick bid' u wilt my helpen;
 
Treckt my den nagel uyt, en siet het bloet te stelpen:
 
Myn Heer Hypocrates, sa, thoont eens metter daet,
 
Dat ghy tot mynen troost het stuck heel wel verstaet,
 
Den Wolf, als hy dit hoort, is aen den voet ghekomen,
 
En met syn tanden heeft den naghel uyt ghenomen;
 
Maer hem terwyl hy trock, den Esel gaf een slagh;
 
Waer van hy voor syn loon, als doodt ter aerden lagh.
 
Den Wolf maeckt groot gehuyl, en roept, soo moest ik varen
 
Die in de Medecyn niet wel en was ervaren;
 
Ick was maer eenen kock, die konst verstont ick wel;
 
Myn grootsigheydt heeft my ghebrocht in dit gequel.
 
Had' ick voor geen Doctoor, maer kock my uyt gegeven;
 
Ick nu niet in myn jeught, verliesen sou het leven;
 
Nu heb ick tot myn spyt gedaen een vuyle proef, +
 
Die doet dat hy niet kan, is eenen botten sloef.

Quam quisque norit artem, in hac se exerceat.

 
Hy is een vroet, en deftigh man,
 
Die niet en doet, als dat hy kan.

Leert hier, Cosmophile wereltsche ziel, niet gelijck den Wolf den al-beschick, niet den tantefeer, niet den moey-al spelen: want als ghy u te veel wilt onder-winnen, ghy sult u ghelijck den Wolf met schade, en schande bedroghen vinden: ergo ghy en moet niet te veel om u ooren slaen, oft het sal u qualijck vergaen. Siet men niet daegelijcx, dat veele persoonen quaelijck varen, en tot decadentie geraken, om dat sy hun te veel wetenschappen, en coopmanschappen hebben ondernomen, principael, als hun verstant daer toe te kleyn is, en hun middelen soo verre niet en strecken? want men seght voor een gemeyn spreeck-woordt, twaelf ambachten sijn derthien ongelucken, dit spreeck-woort geeft te kennen, dat ghy u selven meer quaet, als goet doet, meer schaede, als profijt; en meer schande haelt, als eer, is't dat gy te veel beslagh op uwen hals haelt en te veel om u ooren slaet: want die veel ambachten leert, doet zelden een wel. Gy meynt dat ghy wel doet, als ghy veel doet, maer ghy en cont vele saken t'saemen niet wel doen, het is beter, dat gy u aen een konst, aen een trafiecq, aen een officie hout, en daer in uyt steckt,

als dat gy vele konsten, vele trafiecquen, en vele officien om u ooren slaet, soo dat ghy niet een daer van wel cont doen: want dan wort gy begeckt, om dat ghy den tantafeer, den al-beschick, en den moey-al speelt, luttel en wel gedaen is veel gedaen, maer hoe veel en sijnder nu niet, die de party van desen Wolf spelen, die soo stout, en soo vermeten sijn, dat sy hun laeten duncken in alles t'huys te sijn, en van alles verstant, en wetenschap te hebben; sy laeten hun voorstaen, dat sy alles weten, al en hebben sy niet veel vergeten, sy willen springen verder als hunnen stock lanck is, sy willen twee hasen gelijck jaegen, sy willen schijnen van alle mercten wederom gekomen te sijn, sy trecken hun meer saken aen, als sy konnen uyt-voeren, oft verstaen. + Den Wijsen-man leert u contrarie; Fili ne in multis sint actus tui; Sone bemoeyt u niet met vele saken: want ghy en sult daer sonder schade oft schande niet af geraecken, principael, is't dat ghy daer van luttel, oft geen wetenschap en hebt, gelijck aen desen Wolf gebeurt is; hierom ick segh:

 
Multis rebus te immisces?
 
Multum perdes, parum disces.
 
Als ghy veel saecken u bemoeyt,
 
V winst verdwynt, u schaede groeyt.

Hier uyt volght, dat de Procureurs, de Advocaten, en de Medicijn-meesters niet te veel siec-

ken t'samen mogen aen-nemen. Eenen Procureur en is niet machtigh alles te vervoorderen, eenen Advocaet en is niet cloeck ghenoegh om alle Processen van stuck tot stuck wel, en ghetrouwelijck+ te oversien, en die rechtveerdiglijck uyt te voeren; eenen Medicijn-meester en kan niet wel alle de siecken van een groote stadt visiteren, en op de been helpen, volgens dit oudt Latijns spreeck-woordt:

Pluribus intentus minor est ad singula sensus.

 
Neemt ghy veel saecken seffens aen?
 
Op yeder ghy min acht kont slaen.

Hier uyt moet dan volghen, dat vele rechtveerdige Processen verloren, en vele arme siecken + versuymt worden. Hierom gelijck A lapide vermaent, de geestelijcke, en werelijcke Oversten en mogen niet sonder groote redenen vele Officien aen eenen ondersaet alleen toe betrouwen, maer sy moeten die splijten, en verdeylen: want een swaer ampt, oft officie heeft eenen geheelen mensch van doen, en het geeft hem wercx ghenoegh, om dat wel te doen, ergo willen sy een goede regeringh, en geen disorden hebben, sy en mogen aen eenen persoon niet te veel ampten seffens op-legghen: want het is een ghemeyn spreeck-woort, men magh niet te veel eyers onder een Hin leggen; daer-en-boven sy moeten wel toe-sien, oft diën persoon tot dat ampt bequaem is, en den dagh daer door kan sien; ander-

sints de saeck sal vuyl, oft qualijck uyt vallen, hy sal brodden, en om dat hy brodt, hy sal uyt gelacchen worden, maer gy noch meer, om dat gy dat ampt aen dien brodder hebt gegeven sonder te letten, oft hy daer toe bequaem was ofte niet; hierom het is een oudt spreeck-woordt:

 
Hier dient een wys Man op te letten,
 
Men magh geen dwaes op eyers setten.

Ick magh hun oock voor dwaese houden, die hun selven voor groote, en ervaren meesters uyt geven, en houden, die meer willen doen, dan sy konnen doen, die naer alle officien willen staen, die een iegelijck willen leeren, al en sijn sy noch qualijck discipels, die oude mannen willen regeeren, al komen sy eerst uyt den dop, die van alles willen kennis hebben, al en hebben sy niet veel gesien, oft ghehoort; maer aen soodaenighe gasten dienen de Officien, ghelijck den spieghel aen den blinden, ghelijck een schoon kleedt aen de Sim, en gelijck een gout-gewicht aen eenen bedelaer. Hoe sullen sy den dagh door een swaer en moeyelijck officie sien, die soo cranck van ghesicht sijn, dat sy een Koe voor eenen Meulen en eenen Vos voor eenen Haes sien: Op dese groot-maeckers past seer wel dit out Latijnsch spreeck-woordt: Oportet remum ducere, qui didicit;

 
Die geen konst heeft van te roeyen,
 
Magh sigh met geen Riemen moeyen.
 
Niemandt sich vermeet,
 
Daer hy niet van weet.

Maer men vindt nu over al moey-allen, die hun tot alles bequaem achten, die hun laten voor staen, en uyt geven dat sy in alle konsten, in alle officien, en in alles t'huys sijn; hierom soecken sy hun selven met gheweldt in alle ampten, en officien in te dringen; sy en sijn met een officie niet te vreden, maer sy loopen gelijck beslijckte honden om al meer, en meer ghepromoveert te worden; wat is dit anders doen, als de party van desen trotschen Wolf spelen, die en was niet te vreden met kock te sijn, maer hy wilde ook eenen Doctoor in de Medicijnen sijn, dat en was sijn ampt niet; hierom is hem dat ampt niet wel geluckt; hy heeft daer schaede, en schande van gehaelt: want hy is van den Esel met een doodelijcke wondt geloont, en betaelt geweest, Ick magh dan wel segghen, op dat ghy van soodanige wondt u sout wachten, met niet naer vele ampten en konsten boven u macht, en verstandt te trachten:

 
Nescis artem? & exerces?
 
Tibi poena erit merces.
 
Doet ghy een konst, die ghy niet weet?
 
Ghy kryghen sult voor loon groot leet.

Sijt gy dan maer eenen Coopman, en verstaet ghy u den koop handel heel wel? sijt oock daer mede te vreden, gy en moet u de Theologie niet

bemoeyen, gy en moet in alle u conversatien niet disputeren van geheyme, en boven naturelijcke saken vande predestinatie, van de contritie, en soo voorts; gy en moet u niet beroemen, en uyt geven dat ghy de H. Schriftuer soo wel verstaet, als den vernufsten Theologant, is't dat ghy ten lesten niet en wilt gebotmuylt worden van wijse Mannen tot u schande: want de geleertheydt schiet u niet over, hout die al by u, gy en moet die aen een ander niet te koop dragen, is't dat gy niet en wilt u eer uyt dragen; hierom ick segh:

 
Pauca scis? & multa doces?
 
Cum pudore tibi noces.
 
Weet ghy niet veel, en spreckt ghy breet?
 
Ghy doet met schand' u selven leet.

Elck moet sich met sijn affairen bemoeyen, en niet voor hooger, voor wijser, en voor cloecker uyt geven, als hy is; eenen boer en moet den koopman niet controleuren in sijnen koophandel, en eenen koopman en moet eenen boer niet corrigeren in sijn landtbouwerij: elck in't sijn, gelijck den Poëet Ovidius seght:

 
Navita de ventis, de bobus narret arator,
 
Enumeret miles vulnera, pastor oues.
 
Den Schipper magh van windt, den Boer van Ossen spreken
 
De Maart van vlas, en lindt, het kint van kinder treken,
 
Den Crygs-man van gevecht, den Herder van het Vee,
 
Den Raets-man van het recht, den Coopman van de ree.

Maer is't dat eenen Boer den Schipper wilt

bot strijcken in den windt te kiesen, hy sal uyt gelacchen worden: van ghelijcken oock eenen schipper sal gebotmuylt worden, is't dat hy eenen boer wilt leeren, hoe hy met sijn Ossen het landt moet ploegen; en dan sal op elck dit latyns spreeckwoort passen: Ne sutor vltra crepidam; Niemandt moeye hem voorder, als sijn konst streckt; den Schoenmaecker magh den kleermaecker niet beschaemt maken. Dit heeft den konstigen, en uytnemenden Apelles eenen Schoenmaker door den baert gevreven, om dat hy in de Schilderij niet alleen sijn oordeel van Schoenen, maer oock van kleederen, en andere figueren wilde geven. Wel mach iemant gheen oordeel gheven van een konst, oft werck, dat hy niet en verstaet, soo magh hy noch veel min een konst, oft werck ter handt trecken daer hy geen kennis, oft oordeel van en heeft; hierom het is een out spreeckwoordt; Ne suprà pedem calceus; kent staet, houdt maet; ghy en moet niet gelijck sijn aen diên kock van den Hertog van Milanen, die sich liet voorstaen, en uyt gaf, dat hy bequaem, en bestant was om een landt te gouverneren, om dat hy sijn keucken wel kost gouverneren: hy komt dan by den Hertogh een groot Officie versoecken, om dat hy hem, nu soo langen tijdt, en soo wel naer den mondt had gekockt; den Hertogh oordeelende dat hy alleen bequaem was om eenen goeden kock te sijn, heeft hem geseyt dat hy behoorde het officie

van kock te blijven bedienen, terwijl daer niet een ampt vacant was, behalven het ampt vanden bouffon: den kock dit hoorende heeft daer op geseydt wet eenen goeden greep; ick ben met dat ampt te vreden: want dan sal ick op de naeste maet staen om gepromoveert te worden tot een hooger officie, aengesien u Hoogheyt alleen promoveert alle bouffons, en guyten, die u weten naer de mondt te fluyten. Al thoont desen kock, dat den Hertogh qualijck doet met bouffons, en guyten te avanceren, hy toont oock, dat hy niet een hair beter doet, om dat hy met siinen staet niet en is te vreden, en als eenen bouffon tot een groot ampt wilt gheavanceert worden; maer den Hertogh wilde hier mede te kennen gheven, dat hy eenen sot is, die met sijnen staet niet te vreden is, en dat hy bequaem is om eenen bouffon te sijn, die onbequaem is om hoogher verheven, en gepromoveert te sijn: dit soo sijnde ick magh daer by wel segghen:

 
Si te doctum profiteris,
 
De stultorum grege eris.
 
Als ghy u uyt geeft voor gheleert,
 
Men u als sot met sotten eert.

Hier uyt moet ghy nu besluyten, ergo ick en mach mijn zeyl niet te hoogh trecken, ick en mach my niet te hoogh uyt geven, ick en magh my selven niet in eenighe officien in dringhen; daer en boven, hier uyt volght, dat ghy vele we-

tenschappen, vele konsten, en trafiecken niet en moet seffens leeren, maer een voor een naer u capaciteyt, en als ghy die een voor een gheleert hebt, ghy en moet die evenwel niet seffens oeffenen, oft ter handt trecken, wilt ghy niet gherekont worden onder de gecken: want dan salmen u houden voor eenen Jean fait tout, voor eenen slechten hals: Ex omnibus aliquid, ex toto nihil, men sal segghen:

 
Hy van alles weet een deel,
 
Maer van alles niet gheheel.

Hierom Franciscus Suarez diên treffelijcken Theologant van de Societeyt Jesu heeft sijn selven + begheven niet meer, als tot een wetenschap seffens, en soo is hy ten lesten van d'een wetenschap tot d'ander ghelijck door vaste trappen tot den top van een uytnemende gheleertheydt geclommen: desen raedt gaf hy oock aen andere persoonen. Soo heeft oock gedaen Pater Jacobus Laynes den eersten Generael vande Societeyt Iesu, naer den H. Ignatius: want hy en had niet meer als eenen boeck in sijn kamer, en diën van het beghin tot het eynde met aendachtigheydt uyt gelesen hebbende, nam hy dan weder om eenen anderen inde hant op de selve manier. Den H. Thomas van Aquinen den overvlieger vande Theologanten gevraeght sijnde door wat middel iemant tot groote geleertheyt conde geraecken, heeft geantwoort, vnum tantum lecti-

tando librum, met alleen eenen Boeck seffens te lesen. Dit kan oock verstaen worden van de deughden, en fouten; Fili ne in multis sint actus tui; sone en bemoeyt u seffens niet met vele saken, als oft den Wijsenman wilde seggen: Sone, wilt ghy de fouten verdrijven, verdrijft een voor een; verdrijft de principaelste fout eerst voor al, waer uyt u ander fouten gelijck tacken uyt eenen quaeden struyck sal wegh sijn ghenomen, dan en sullen daer uyt geen quade tacken meer voorts komen; cont ghy maer die principaelste fout verdrijven, u ander fouten sullen dan van selfs genoegh achter blijven; soo oock wilt ghy tot deughden geraecken, ghy moet die een voor een sien te krijghen, gelijck David seght, ibunt + de virtute in virtutem, maer ghy moet voor eerst een deught sien te krijgen, die u het nootsaeckelijckste, en het profijtelijckste is: want als ghy die een deught sult gekregen hebben, dan sult ghy oock de andere gemackelijck krijgen; die sullen u eerste, en principaelste deught ghelijck gewillighe Dochters haer goede Moeder volghen, en by blijven; dit is de leeringhe van mannen, die in het geestelijck leven wel ervaren sijn; hierom ick mach daer by wel seggen:

 
Non multa simul facias,
 
Ut melius proficias.
 
En treckt u niet veel saken aen,
 
Is't dat ghy beter voorts wilt gaen.

Soo niet: ghy sult met den Wolf qualijc varen. Wat doet eenen persoon, die al te veel wilt doen, principael, als hy daer toe geen cracht, oft macht heeft, hy en doet niet, oft doet hy iet, het en luckt niet, het is een bedorven, en belacchelijc werck, volghens dit spreeckwoordt:

 
Vanus sine viribus ardor.
 
Jever sonder kracht,
 
Ydel wordt gheacht.

Dit was oock het gevoelen van Thales, ghelijck Laêrtius verhaelt, desen placht te seggen; + Vnum eligite praeclarum, vnum quiddam devitate praeclarum: kiest een deught, daer u het meest is aen gelegen, schouwt een fout, die u het schadelijckste. Hoort hier van sijn reden; Praestat enim vno labore famam, & existimationem parare, quam minus accurate implicari multiuarijs rebus; want het is beter door eenen arbeydt een saeck met eer, en profijt uyt te voeren, als sijn hooft met vele saecken sonder behoorlijcke aendachtigheydt te beroeren, te verwerren, en versuft te maken: als oft hy wilde segghen:

 
Ne incurras multas plagas,
 
Vnam rem, non multas agas.
 
Wilt ghy niet kryghen leet, en spyt,
 
Van veel beslagh u selven myt.

Ghy en hebt het niet wel voor, als ghy veel + affairen voor hebt: dit is het gevoelen oock van

den H. Augustinus; Quam sit observandum, quod Scriptura dicit; fili ne in multis sint actus tui, patet in Moyse, qui totius populi querelas, & lites cognoscere volens audijt à Jethro, non bonam rem facis, stulto labore consumeris: hoe seer in acht, en achter-dencken moet genomen worden het gene de H. Schriftuer seght, Sone en bemoeyt u niet met vele saecken, blyckt in Moyses die willende de Monarchie over al het volck hebben en het volck alleen hooren, en bestieren in hun clachten, en verschillen sonder imants mede hulp te ghebruycken, heeft van Iethro moeten hooren; ghy en doet u saeck niet wel, en ghy sult met sotten arbeyt u selven matteren, en vermoorden Moyses de waerheydt gehoort hebbende heeft eenighe rechters ghestelt aen wie het volck hun kleynste saecken souden ingeven, en de grootste saecken souden ingeven, en de grootste saecken heeft hy selfs willen oordeelen, om dat Godt hem het opper hooft van het volck had ghestelt. Leert hier Cosmophile Wereldtsche siel niet alles willen alleen doen, sonder imants raet, oft daet te willen gebruycken: ghy meynt, dat ghy veel en dat wel doet, als gy veel alleen doet; maer dan doet gy het minst; wilt ghy veel, en wel ghedaen hebben; laet een ander oock wat doen: laet een ander u behulpsaem wesen in den last van u ampt te draeghen, als gy alleen daer qualijck den dagh door cont sien: want vier oogen sien meer als twee, gy en moet gelijck Godt niet willen sijn, die den Mo-

narch van hemel, en aerde is, die alles alleen can doen, en bestieren, die volmaeckheydt komt Godt alleen toe: Want sijn macht, en wijsheydt is onbepaelt, hy en can niet versuft staen, gelijck ghy, en hy en can niet beswijcken, ghelijck ghy al heeft hy alles alleen te doen, en alleen te bestieren; hierom als ghy te veel affairen hebt ghy geestelijcke, oft werelijcke Oversten, ontlast u selven wat; verdeylt hier, en daer u affairen aen bequaeme persoonen, dan sult ghy oock u conscientie ontlasten; Ick segh dan:

 
Si rem vnam benè agis,
 
Non premêris multis plagis.
 
Doet maer een saeck, en doet die wel,
 
Ghy sult niet hebben veel ghequel.

Dit wist seer wel Joannes Fischerus dat groot licht van Enghelant, desen Bisschop was te vreden met sijn kleyn Bischdom, om dat hy oock van sijn kleyn Bischdom groote rekeningh sou moeten gheven aen den oppersten Rechter in het strengh oordeel; hierom als hem den goddeloosen Coninck Henricus den achtsten een grootter, en rijcker Bischdom presenteerde op conditie, dat hy het vervloeckt houwelijck met Anna Bolena soude voor wettelijck houden, heeft die presentatie vrij-postigh af-gheslaghen, niet alleen om dat hy den Coninck niet en wilde stijven in een saeck, die teghen Godt, en sijn gebodt was, maer oock om dat hy sijn conscien-

tie genoegh beswaert vondt met een kleyn Bisdom te bestieren; oversulckx hy en wilde sijn conscientie niet meerder beswaeren, en geenen last meer op hem nemen, met een grootter, en rijcker Bischdom aen te nemen: maer die weygheringh heeft hem sijnen besten hals ghekost. Het waer te wenschen, dat hedendaeghs de menschen oock soo voorsichtigh waren, als desen treffelijcken Bisschop; maer men roept nu anders niet, als affer, affer; brengt al aen, brengt al aen, wy sijn Mannen die alle saken verstaen, die alle officien konnen bedienen, die alle konsten weten, die alle lasten konnen dragen: maer als sy soo vermetelijck van hun selven spreken, men mach hun vrij voor dwaese, oft ten minsten voor onvoorsichtighe houden: want sy sijn dan gelijck eertijts eenen sot is geweest, die met eenen Mantel niet te vreden sijnde, soo veel Mantels had' om het lijf ghehanghen, dat hy niet en konde gaen, oft staen, maer al hyghende van het swaer ghewicht in't slijck is ghevallen. Hierom heeft een wijs Man van desen tijdt seer wel tot ons propoost geseydt: Nulli matri plus filiorum quam lactis: nulli Prudenti plus negotiorum, quam virium esse debet; een Vrouw en mach niet meer Voester kinderen aen nemen, als sy kan te suyghen gheven; een voorsichtigh Man en mach niet meer affairen om sijn ooren nemen, als hy kan uyt-voeren, en uyt staen: als oft hy wilde segghen, ghelijck een Vrouw moet letten, hoe

veel sogh sy heeft, soo moet oock een voorsichtigh man letten, hoe veel macht, en cappaciteyt hy heeft: want ghelijck een Vrouw hebbende luttel sogh, en veel kinderen daer mede willende op brengen, haer selven om brengt, soo oock, die meer last op sijn schouders wilt legghen, als hy macht heeft, moet ten lesten beswijcken, en verstelt staen kijcken; hierom ick segh recht uyt:

 
Putas te ad cuncta aptum?
 
Te putamus mente captum.
 
Als ghy u houdt in alles t'huys,
 
Wy houden u voor eenen gruys.

Hier mede en wil ick niet segghen, datmen maer een konst alleen mach weten, datmen maer van een coopmanschap alleen mach wetenschap hebben, datmen maer een ambacht alleen magh leeren: want naer een oudt spreeck woordt: het is goedt twee pesen te hebben tot sijnen boogh; en men seght oock, men moet twee stocken hebben om te springen. Hier mede wort te kennen gegeven, dat ghy moet vele konsten, vele coopmanschappen, vele ambachten leeren, niet seffens maer een voor een; en als gy die wel hebt gheleert, dan moet ghy maer een seffens in het werck legghen; en als d'een niet en luckt, dan moet ghy u met d'ander behelpen: soo oock, men moet twee pesen hebben tot sijnen Boogh, en twee stocken om te springhen; niet om dat ghy met twee pesen seffens soudt schieten, en

met twee stocken samen soudt springhen: want dan soudt ghy niet recht schieten, en ghy soudt u selven te bersten springen; maer als een pees gebroken is, als een stock verloren is, dan cont gy u selven noch behelpen, en ghy en moet dan niet staen kycken: want gy hebt noch een pees en noch eenen stock op voordeel. Dese leering geeft onsen Saelighmaker oock te kennen aen de sorghvuldige Martha, als hy seght: Martha Martha sollicita es, & turbaris erga plurima, porro vnum est necessarium; Martha, Martha ghy sijt met vele saecken bekommert; maer een is noodtsakelijck; als oft hy wilde segghen, Maria heeft het beter voor, als ghy: want sy en wilt maer eenen wegh in, sy soeckt my alleen, en daerom heeft sy oock het beste deel verkoren: soo oock vele menschen sijn gelijck aen Martha, sy meynen wel te doen, als sy veel doen, als sy de saeligheydt van een ander vervoorderen, al hoe wel sy hun eyghen saeligheydt versuymen: maer ghy moet soo voor een ander besorgt sijn, dat ghy u selven niet en vergeet. Hier mede en wil ick oock niet segghen, dat ghy Religieus u selven met vele saken niet en moet bekommeren tot Godts eer, en tot wel-varen van uwen even-naesten soo naer ziel, als naer lichaem; als u Godt verstandt, en sterckte ghenoegh heeft gegeven om uwen even-naesten te helpen, ghy en moet het licht van u geleertheyt niet verborgen onder den kandelaer, ghy moet u selven bege-

ven, en bequaem maken tot dienst vande menschen met Catechiseren, met Predicken, me Bicht te hooren, met siecken te besoecken, me arme te troosten, met verschillende partyen eendrachtigh te maecken, en soo voorts; soo heeft den H. Paulus Apostel ghedaen; soo heeft den grooten Apostel van Antwerpen ghedaen onsen H. Vader Norbertus; soo heeft oock den grooten Apostel van Indien gedaen den H. Franciscus Xaverius, die Mannen hebben met eenen grooten iever hun selven met veele, en moeyelijcke saken bekommert, en ghemoeyt; maer sy en hadden even wel maer een opsicht, te weten, Godt te dienen in sijn litmaeten, en alle hunne wercken hoe swaer, en hoe verscheyden die ooc waren, quamen evenwel voorts maer uyt eenen wortel, te weten, uyt de liefde Godts; daer-en-boven sy en namen niet onvoorsichtighlijck, en vermetelijck veele wercken aen, sy wisten wel dat Godt in hun, en met hun alles conde uytwercken; ghelijck Paulus van sijn selven ghetuyght, + Omnia possum in eo, qui me confortat: ick en kan uyt myn selven niet, uyt mijn selven ben ick nerghens toe bequaem, maer Godt maect my tot alles bequaem: soo oock wie ghy sijt, ghy en moet u selven uyt u selven nergens toe bequaem houden, maer ghy moet met u ghebeden van Godt versoecken, dat hy tot alles wilt bequaem maecken, en dat ghy noyt te vermeten sijt, om u met alle saken te bemoeyen, waer uyt

ghy gheen eer, maer schande, en gheen profijt, maer schaede kondt haelen, en waer in gy bottelijck condt faelen, en missen: Ick blyf dan by myn besluyt:

 
Si quam nescis, agis artem,
 
Tuam malè agis partem.
 
Als ghy iet doet, en niet verstaet,
 
Ghy qualyck doet, en u groot quaet.

Vorige Volgende