Logo DBNL
Sedelycke lust-warande (1678)

Sedelycke lust-warande

(1678)–Jacob Moons–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

VI. Sinne-beeldt.

Vertoonende den handel tusschen den Gierigaert en de Fortune, en hier uyt leerende, dat-men niet den rijcken gierigaert moet spelen, om dat het goedt geen gierigheyt stopt.



illustratie

Thesis: Avarus non implebitur pecunia. Eccle. cap. 5. vers. 9.

Antithesis: Sint mores sine avaritia, contenti praesentibus. Ad Hebr. 13. cap. 9.

 
Den Gierigaert slaeft laet, en vroegh,
 
Al wat hy kryght, t'is noyt ghenoegh.
 
Maer sijt te vreden met u goet, +
 
Sluyt gierigheyt uyt u ghemoet.
 
DEn rijcken Gierigaert versien van vaste panden
 
Van meubelen in't huys, van schepen aende stranden
 
Van hoeven op het lant, van huysen inde stadt,
 
Van renten hier en daer, en meer verborgen schat,
 
Die loopt, die soect, die sweet, die wenscht noch alle daghen,
 
Dat hem Fortuna sou, veel meerder jonste draghen;
 
Maer siet terwyl hy loopt ter Beurs om meer gewin,
 
Soo komt hem te gemoet Fortuna tot syn sin.
 
Maer sy hem hart bekyft met vast gegronde reden;
 
Ick sien, seght sy, dat ghy noch niet en syt te vreden;
 
Ghy hebt meer, als ghy moet; ghy hebt, àl dat u lust,
 
Nochtans ghy syt misnoeght, en gy en hebt geen rust;
 
Dat iemant had u goet, sou Godt, en my bedancken,
 
En gy ondanckbaer mensch gaet clagen noch, en jancken:
 
Seght waerom gy soo slaeft, en soo sorghvuldigh leeft;
 
,,Wat wult hy hebben meer, die nu genoeghsaem heeft?
 
t'Goet, seght hy, smaect soo wel, het kan my niet versaden;
 
Geeft my soo veel ghy cont, t'sal my niet overladen.
 
t'Goet meerder lust verwect, t'goet maect het hert verblyt
 
En als het goet groeyt aen, groeyt oock den appetyt,
 
Fortuna roept hem toe; hoe can u 't goet verblyden?
 
Daer ghy in overvloet, wilt dorst, en honger lyden?
 
In ryckdom syt ghy arm, ghy leeft, ô slechten bloet!
 
Daer ghy hebt goets genoegh, behoeftigh sonder goet.
 
Al syt ghy ryck, u arm de gierigheyt kan laeten,
 
Want ghy maer siet u goet, wat kan het sien u baeten?
 
En gy, al hebt ghy veel, soect noch al meer, en meer;
 
T'is teecken dat ghy syt een arme slaef, geen Heer.
 
Het goet heerscht over u, het goet kan u gebieden,
 
Nu over zee door storm, nu over t'lant te vlieden;
 
Het goet dat ghy bewaert, brengt u in grooten noodt,
 
Dat u bewaren moest, dat brengt u in de doodt.
 
Wat baet u al het goet, als ghy't niet wilt genieten?
 
Als ghy dat dolft in d'aerd, oft in den pot gaet gieten;
 
Al's noyt te voorschyn komt, maer diep versteken blyft;
 
Al hebt gy groot verstant, gy een sots werck bedryft.
 
Soo lanck u goet in d'aerd bewaert is, en begraven,
 
En gy niet op en houdt, van noch om t' goet te slaven;
 
Ick acht u arm, en sot: want ghy besit geen goet,
 
Maer d'aerd' besit u goet, dat u geen goet en doet.
 
Al quam ick al het goedt van Salomon u schieten,
 
Al quam den rycken stroom van Tagus tot u vlieden;
 
Al hadt ghy in de wey veel vette Ossen gaen.
 
V kisten vol van ghelt, u solders vol van graen,
 
V huysen ryck verciert, u kelders vol van wynen,
 
Soo ghy begeerigh blyft, het sal u luttel schynen;
 
Den Gierigaert blyft arm, al kryght hy al het goedt,
 
Ryckdom maect hem niet ryck, hy hout een arm gemoet

Zedelycke Leeringh.

 
Si pecunia non crescit,
 
Avaritia quiescit;
 
Sed avarus si ditescit,
 
Amor nummi non flaccescit:
 
Si avarus es, & diues;
 
Inter curas, pauperviues.
 
Stryt het niet heel teghen reden?
 
Hoe meer goedt, hoe min te vreden:
 
Maer den rycken Gierigaert
 
Voor een ander t'goet verspaert.
 
Syt gierich ghy, en ryck daer by?
 
Ghy leeft in sorgh, en slaverny.

Leert hier, Weereldtsche Ziel, niet de partye van den rijcken Gierighaert spelen; want rijck, en gierigh sijn is arm, en sot sijn, arm, om dat den rijcken Gierigaert niet te vreden is; sot, om dat hy gheen verstant heeft, en niet en weet, dat den rijckdom van Godt ghegeven wordt om met behoorlijck ghebruyck sijn selven, en een ander daer van te dienen: want wat is winst sonder dienst; ghy tracht naer winst tot uwen dienst, ergo de winst moet u dienen; maer sijt ghy met den gierigen duyvel beseten? hebt ghy goets genoegh, sijt gy wel versien van alle siecken, sonder nochtans te vreden te sijn, en u deught te doen; ghy sijt arm, en sot: u sorghvuldigheyt groyt met u goet, daer het goet u de sorghvuldigheyt moest af-nemen, quia cessante fine cessant media: want ghy sijt sorghvuldigh om goets genoegh te krijgen, ergo als ghy goets genoegh hebt bekomen, soo moet u sorgvuldigheydt achter blijven; moet ghy dan het goet met sorghvuldigheyt besitten? dat goet is te seer belast, en beswaert; de sorghvuldigheyt beswaert het goet soo, dat het goet u geen goet, maer leet doet; het is een gemeyn spreeckwoort sult ghy segghen:

Non minor est virtus, quam quaerere, parta tueri;

 
Het is konst goet te vergaeren,
 
Het is konst goet te verspaeren,
 
Het is konst goet te bewaeren;
 
Om daer naer wel af te vaeren.

Ghy seght wel, is't dat gy daer naer wel af vaert, maer ghy vaert daer qualijck af, als ghy dat verspaert, en bewaert tot u graf; als een ander naer u door u goet gheniet, dat ghy met arbeydt hebt ghehaelt, met sorgh hebt bewaert, met armoede hebt ghespaert, en met droefheydt moet verlaeten; ergo ghy vaert van u goedt qualijck, gy en krijght daer niet anders van, als een droefheyt, om dat ghy van het goet, en het goet van u moet qualijck vaeren, en in quistighe handen van vrienden moet komen, die het goet tot hun qualijck vaeren uyt hun handen sullen laten varen. Siet ghy nu wel, hoe u sorghvuldigheyt sal geacht worden, als alle u goet van een ander sal ghevist, en verquist worden? kleyn sorghvuldigheyt is luyigheyt, middelbaer, oft matelijcke sorghvuldigheyt is voorsichtigheyt, maer al te groote sorghvuldigheydt is een ijdel, en sotte vrees. Met dees ijdel, en sotte vrees is den rijcken Gierighaert bevangen, al is hy van alle canten met groot goet behangen, dat hy van Godt en de fortuen heeft ghenoegh naer staet ontfanghen: want hy vreest, hoe hy meer goedt heeft, hoe hy meer goet sal te kort komen, en hy laet hem voorstaen, dat hy meer van doen heeft, als

hy heeft. Daer-en-boven al krijght hy winst op winst, conquesten op conquesten, goet op goet, evenwel hy en acht geen goet, hy en is niet gecontenteert, hy en laeyt daer gheen speck by; maer hy blijft al even maeger, al even gierigh, en al even begeerigh. Hierom ick en can den rijcke Gierighaerts niet beter vergelijcken, als by de seven magher Ossen die Pharao in sijnen + droom gesien heeft: want dese seven mager Ossen hebben seven vette Ossen op-geslickt, evenwel sy sijn soo maeger gebleven, als sy te voren waeren; soo gaet het oock met de rijcke Gierigaerts, sy sijn, en sy blijven maeger, sy lijden gewillige armoede om dat sy sonder verdiensten al willens gebreck lijden uyt enckel giericheyt, sy leven armelijck, al hebben sy goets genoegh, om eerlijck, en maetelijck te gebruycken tot gerief en ghemack van hun eyghen selven, en om dat mildelijck mede te deylen aen de arme menschen. Maer laet ons eens sien, waerom sy selfs hun goedt niet en ghebruycken, oft niet uyt-deylen aen d'arme menschen: het is om dat sy hun selven laeten voorstaen, dat sy luttel hebben om te gebruycken, en selfs arm sijn; hierom sy en mogen, oft moeten, soo sy meynen, hun luttel goet niet uyt-deylen tot secours van de arme menschen en dat selfs missen; maer waerom laeten de rijcke Gierighaerts hun voor-staen, dat sy luttel goedt hebben, en selfs arm sijn? al is't dat sy aen alle kanten landen, en panden ghenoegh

hebben, de comptoiren vol gelt, de boecken vol goede schulden, de kassen vol kleederen, de solders vol terf, en graen, de kuypen vol vleesch, en boter, de kelders vol wijn, en bier, en het huys vol meubelen, al hebben sy duysende renten, al hebben sy wissels, en facteurs op vele plaetsen, al destineren sy coopvaerdy-schepen op alle gewesten, en custen van de werelt; waerom laten sy hun dan noch voorstaen, dat sy luttel goet hebben, en arm sijn? om dat sy al hun goet niet en achten, dat sy nu besitten: Hierom sy trachten noch al meer, en meer te besitten j want sy achten alleen het goet, niet dat sy nu besitten, maer dat sy noch trachten te besitten. Dit ghetuyght + de H. Schriftuer, en sy thoont u in David, dat de menschen het tijdelijck goet niet en achten, dat sy hebben. David, gelijck ghy dickwils hebt gehoort, had gestreden met groot perijckel van sijn leven tegen de Philistinen, die hy overwonnen, en gedoodt heeft: tot recompens van sijn groote cloeckmoedigheydt, en grooten dienst heeft David volghens de belofte van Saul sijn oudste Dochter Michol ghepretendeert voor sijn Vrouw; Saul heeft sijn gelofte niet gequeten, maer David uyt-ghestreken; David heeft dit voor een groot affront op-ghenomen; hierom hy beklaeght hem by Isboseth den sone van Saul, en hy protesteert, dat hy noyt meer vriendtschap met hem sal houden, ten sy hem Michol wort gelevert, redde vxorem meam Mic-

hol. Isboseth heeft soo veel te wege ghebrocht, dat David ten lesten Michol krijght voor sijn Vrouw: hy had nu sijn gewenschte Michol. Was hem dat genoegh? neen voorwaer, hy climt eens en hy wandelt op de hooghste galderij van sijn Paleys, hy loert van sijn Balcon met sijn lichtveerdighe ooghen, en hy laet die spelen op de naeckte Betsabea, sy waste haer lichaem, en hy besmeurde sijn siel, sy sat in't water, en hy stont in't vier; met een woordt, het dertel, en vliegende gesicht verweckt de begeerte, de begeerte het consent, het consent het overspel, het overspel den doodt-slagh. Wel David waer is nu u Michol, die ghy soo groot hebt geacht, eer sy u gegeven was, die ghy soo gront-hertigh hebt bemindt, die ghy soo sterck hebt versoght, die ghy met perijckel van u leven hebt verdient, en die ghy met gewelt hebt gekregen? gy vergeet haer, en ghy vergeet u met een ander. Waerom dat? om dat ghy haer niet meer en acht, nu ghy haer hebt gekregen. Het is soo; David thoont hier dat de menschen het goet niet en achten, dat sy hebben, maer dat sy alleen achten, en trachten naer het goedt, dat sy niet en hebben. Hier uyt volght nu, dat den rijcken Gierighaert arm is, is't dat hy niet te vreden en is, maer al meer, en meer begeert, al hoe wel hy niet van sijn goet en verteert. Het blijckt uyt de H. Schriftuer, datmen het tijdelijck goet, datmen nu heeft, en besit, niet en besiet, oft luttel acht, om dat-men al

naer meer tracht, en al meer verwacht; onsen Saelighmaker had den H. Petrus het hooft van + sijne Kerck gemaeckt; tu es Petrus, & super hanc Petram aedificabo Ecclesiam meam. Wat konde hy meer wenschen? hy was gestelt het Opperhooft van alle menschen: hy hoort een luttel + tijdts daer naer onsen Salighmaker klagen over eenen Ionghman, die by hem gecomen was om te weten, wat hy moest doen, om saeligh te worden; onsen Saelichmaker had hem geinstruëert dat hy voor eerst de Geboden moest onderhouden, hy heeft hem oock geraden, dat hy sijn goet soude verkoopen, en het geldt uyt-reycken aen de arme menschen; als den Ionghman dees les hadde gehoort, hy was gestoort, hy crauwde sijn hooft, den goeden raet en beviel hem niet goet, hy en wilde van geen geldt scheyden; hierom den taevaert is sonder spreken, en troosteloos wegh ghegaen: Den rijcken Ionghman vertrocken sijnde, soo keert hem onsen Saelich-maker tot sijn Apostelen, en hy spreeckt hun aen: siet eens wat schaedelijcke, en stercke treck-plaester den rijckdom is: desen Jonghman is soo verblindt door den glans van het gelt, dat hy liever heeft sijn saeligheyt, als sijnen rijckdom te missen; ick en can hem tot my niet trecken, om dat hy sijn affectie van het goet niet en can trecken, en om dat het gelt kan stercker tegen trecken;

 
Groot gheweldt,
 
Doet het gheldt.

Petrus vat dit woordt op, hy spreeckt vrijpostich, en assurrant, ecce nos reliquimus omnia, & secuti sumus te: quid ergo erit nobis? siet Heer, seght Petrus, wy hebben ons gelt, en al ons goet verlaten, en wy sijn u gevolght, wat sult gy ons daer voor geven? wel Petre wat wilt ghy u noch meer gegheven hebben, en hebt ghy noch niet ghenoech? hebt hy soo haest vergeten, dat onsen Saelich-maecker u een luttel tijdts te voren het opper-gouvernement van sijn Kerck heeft gegeven? daer-en-boven peyst eens dat ghy op den Bergh Thabor, eer ghy noch dees groote commande, en eerlijcke macht had gekreghen, met u volle contentement hebt geroepen: Domine + bonum est, nos hic esse, si vis, faciamus hic tria Tabernacula: Heer het is ons goet hier te sijn, is't dat gy wilt, laet ons hier dry hutten maken: ick heb nu ghenoech, ick en begheer, ick en wensch niet meer. Wel Petre seght my eens waert ghy doen te vreden, ghelijck ghy selfs bekendt? waerom en sijt ghy nu niet te vreden, als gy het gouvernement van de heele heylige Kerck noch hebt gekregen? hy sou ons antwoorden: op den berch Thabor heb ick ghekregen een straeltjen oft staeltjen, een voor-proef van de hemelsche wellusten, dat staeltjen was genoech, om my te contenteren, aen dat proefken was ick soo verlackert, en versaedt, dat ick een walgh had van al het tijdelijck goedt; maer hier krijgh ick alleen wat tijdelijck goedt: want Stadt-houder te

sijn van onsen Saelich-maecker en is niet anders, als een verganckelijcke een lastige, en pijnelijcke eer: het en is dan niet vremt dat ick iet meer begeer, het ghene my niet en can schaeden, oft overlaeden, maer versaeden sonder dat te versmaeden: Ick begeer Godt selfs. Wilt ghy wereltsche ziel oock soo spreken, en oock soo begeeren, u spraeck, en u begheerte is goet; maer wilt gy niet te vreden sijn met u tijdelijck goet, en al meer, en meer goet begeeren, ghy sult u selven quellen met noodeloose sorgh, soo dat ghy het eeuwich goet u niet en sult connen besorgen: hier uyt blijckt nu, dat den rijcken Gierighaert het ghelt, en goedt niet en acht, oft niet en acht genoechsaem te sijn, dat hy nu heeft. Acht hy het gelt, en goet niet, oft niet genoechsaem te sijn, dat hy nu heeft; soo en derft hy daer niet aen komen om te gebruycken, oft uyt te deylen; en soo tracht hy om al meer, en meer goedt daer by te krijgen. Hier toe geeft hem een scherpe, en stercke spoor de sotte, en ijdel vrees van gebreck te konnen lijden; van dese gasten spreckt Dauid; Illic trepidaverunt timore, vbi non erat timor; sy + vreesen, daer sy niet te vreesen hebben, ergo sy hebben een sotte, en ijdel vrees. Om dit noch meer te bevestighen, soo brengh ick u te voorschijn den rampsaeligen Judas, siet eens wat hy heeft gedaen, al was hy Rent-meester, oft Cassier al had hy de handelingh van het gelt, en de andere Apostelen niet, hy en was even-wel noch

niet te vreden, sijn geltgiericheyt groeyt al meer en meer aen, soo dat hy sijnen Heer, en Meester + den grootsten schat van hemel, en aerde voor 30. silvere Penninghen verkoopt; hem docht dat hy eenen grooten schadt, en meer als ghenoech sou hebben, als hy die dertich penningen in den sack sou hebben; hy achte die kleyn somme gheldts meer, als sijnen Heer; maer soo haest als hy dat gelt ontfangen, en in sijn beurs op-gesteken had, hy en acht dat niet, en om dat die penninghen meer sijn borst als sijn beurs beswaeren, soo ontlast hy sijn beurs, sonder sijn borst te ontlasten, en hy worpt die vruchteloose penninghen inden + Tempel voor de voeten van de goddeloose Priesters; maer om dat sijn sondige borst al even seer beswaert bleef, heeft hy sijn lichaem aen eenen boom gehangen, en sijn siel aen den duyvel ten besten gegeven; soo gaet het oock met den rijcken Gierighaert, hy loopt, hy sweet, hy slaeft om gelt, en goet te conquesteren, en als hy dat heeft hy en acht dat niet, het helpt hem soo veel als een boon in den brouw-ketel, hy tracht al naer meer, en meer. Hier uyt maeck ick nu een besluyt: ergo den rijcken Gierighaert is arm. Wel ghy sult segghen, hoe can dat bestaen, dat imant arm is, die rijck is? om dit te gelooven, gy moet weten, dat de armoede geleghen is niet in luttel goet te hebben, maer in ghebreck te lijden: dat is seker, en dat gaet vast: want veele menschen sijn met luttel goet te vreden, en geraken eerlijc

door de wereldt: maer den rijcken Gierighaert lijdt ghebreck van alle sijn goet, ergo hy is arm; dat de armoede gelegen is niet in luttel goedt te hebben, maer in ghebreck te lijden, dat is seker, en dat gaet oock vast: want vele menschen hebben luttel goedt, even-wel sy en houden hun niet voor arme menschen; sy sijn wel te vreden, sy en willen niemant moeyelijck sijn, sy en murmureren niet: ergo de armoede is alleen gelegen in gebreck te lijden. Dat den rijcken Gierigaert gebreck lijdt, is soo seker als het dagh is, soo de Son schijnt: want hy en ghebruyckt sijn goedt niet, en hy en heeft daer niet meer van als het ijdel gesicht, maer het gesicht en kan hem niet rijck maken. Want by-aldien dat het ghesicht alleen sonder het gebruyck iemant conde rijck maken, hier uyt sou volghen dat eenen blinden mensch niet en kan rijck sijn, al had hy konincx goedt, om dat hy geen gesicht van sijn goedt en kan hebben; maer dit is een valsch, en slecht besluyt: wel is het dan ghenoech aen den rijcken Gierighaert om rijck te sijn, sijn gelt te sien sonder daer van gedient te worden? soo en moet hy soo niet loopen, niet sweeten, niet slaeven om gelt, en goet by een te schraeffelen, diën arbeyt kan hem eenen Schilder voor luttel ghelt af nemen: want hy can hem op een panneel milioenen goude ducaten schilderen; daer sal hy ghenoech te sien hebben, en is het by hem alleen met sien te doen, soo sal hy rijck ghenoech sijn,

is't dat hy die rijcke schilderij door den dagh al dickwils besiet? ick segh dan plat uyt, en ick sal het houden staen, dat-men eyghentlijck dan het gelt, en goet heeft, alsmen dat maetelijck, en wel gebruyckt op sijnen tijt, en datmen het gelt, en goedt eyghentlijck niet en heeft, alsmen dat niet en wilt, noch en derft gebruycken. Dit sal ick tastelijck betoonen met een gelijckenis: genomen daer is eenen rijcken Gierighaert, die op sijnen tijdt in't koutsten van den winter gheen vier wilt ghestockt hebben, al hoe wel hy knippertant van koude: niet-te-min hy heeft met hout, en kolen sijn kelders, en solders ghenoech voorsien; maer om dat den hout-tas niet en sou verminderen, soo en wilt hy geen hout verbrant hebben: dit soo sijnde, ick segh dat diën rijcken Gierighaert arm is, en dat hy geen hout en heeft: want dat hout blijvende altijt in den kelder en helpt hem niet meer, als oft het noch in't bosch stont onghekocht en wasten; nu het ongekocht hout dat noch wast, en hebt ghy niet; ergo het hout dat ghy in de koude hout liggen uyt gierigheyt in uwen kelder, en hebt gy niet; want dan hebt ghy eygentlijck dat hout, als ghy dat op sijnen tijdt tot u ghemack, en gerief ghebruyckt. Oversulckx ick blijf segghen, dat-men dan het ghelt, en goedt eygentlijck heeft, alsmen dat maetelijck, op sijnen tijdt, en naer staet ghebruyckt, oft mildelijck uyt deylt aen de arme menschen: want ghelt, en goedt te konnen ge-

bruycken, en dat niet derven, oft willen ghebruycken, als den noodt dat verheyscht, dat is soo veel, als gheen gelt, en geen goedt hebben. Ick segh maetelijck gebruycken: want tusschen gebruycken, en ghebruycken is groot verschil: want die onmaetelijck, en in te grooten pracht hun geldt, en goet ghebruycken, verquisten dat meer, en misbruycken dat meer, als sy gebruycken. Maer laet ons de prachtighe en quistighe menschen voor desen keer daer laeten, en weder om keeren tot den rjcken Gierigaert, die geeft ons werckx ghenoech. Seght my eens oft diën mensch niet wreet, en sot sou sijn, die in soet, en suyver water swemt, en evenwel stickt van dorst, om het waeter te spaeren? soo wreet, en soo sot is den rijcken Gierighaert oock wreet segh ick, en dat teghen sijn selven; quia corrumpit substantiam propter accidens;

 
Want om't verganck'lijck goedt,
 
Verteirt hy vleesch, en bloedt.

Hy doet oock sottelijck en hy moet voor eenen gierighen sot bespot worden: want hy doet ghelijck iemandt die vijf, oft ses paer schoenen heeft, en even-wel met bloote voeten loopt; hy bewaert sijn schoenen, en hy quetst, en verslijt sijne voeten: jae hy is dan miserabelder als de beesten selfs: want de peerden, en ossen gebruycken de vruchten vande velden, die sy gemest, en geploeght hebben, de peerden, en ossen eten van het hoy, dat sy ghetrocken, en in't schuer ghe-

brocht hebben: maer den rijcken Gierighaert en heeft geen geniet van sijn goet, soo dat ik wel magh segghen, dat hy meer gebreck lijdt terwijl hy leeft, als eenen armen mensch lijden can, die weynich heeft. Dat is waerachtich: want hy besit, oft om beter te segghen, hy besiet sijn goedt sonder sijn goet, dat is, sonder sijn selven, oft den armen daer van goet te doen: maer dat noch het sotste is van al; sijn giericheyt wast met sijn goet en met sijne jaeren gelijck den Poëet seght:

Crescit amor nummi, quantum ipsa pecunia crescit.

 
Al gaet den Gierighaert naer't graf,
 
Syn gierigheydt en gaet niet af:
 
Syn gierigheydt wast met het goedt,
 
En hy blyft eenen armen bloedt.

Jae hoe hy min van doen heeft, om dat hy out is, en niet lanck kan leven, hoe hy meer besorght is, om meer te hebben, meer te spaeren, en min te verdoen: hy is doof, als hy dat spreeck-woordt hoort; Parvo itineri non est opus magno viatico: om eenen kleynen wegh te doen, en heeft-men niet veel reys-ghelt van doen: voor kleyn reys, kleynen heysch. Even-wel hy is soo besorght, en soo gierigh, dat het schijnt, dat hy een Rib uyt sijn lijf treckt, als hy eenen stuyver uyt sijnen sack trect om uyt te geven, en sijn selven te houden in't leven. Maer wilt ghy wijsselijck doen, ghy moet den rijcken Gierigaert niet nae doen;

ghebruyckt maetelijck u gelt, en goet ten minsten in uwen ouderdom; wel wilt ghy noyt geniet, en solaes van uwen arbeyt hebben? kendt gy dit spreeck-woort wel? die de spit heeft gedraeyt, verdient het gebraet wel eens te proeven, die den wijngaert heeft geplant mach wel druyven plucken; doet dat, en ghy sult wijsselijck doen; maer ghy en moet niet alleen u ghelt, en goedt maetelijck gebruycken, maer oock mildelijck uyt-deylen aen de behoefitghe menschen: want als gy u gelt en goet maetelijck gebruyct, dan sijt gy wijs, om dat ghy u lichaem dienst, en gemack doet; maer als gy u gelt, en goet mildelijck uyt-deylt aen de behoeftige menschen, dan sijt ghy noch wijser, om dat gy bermhertich sijt, en u ziel rijck maeckt: maer het valt den rijcken Gierighaert soo lastich een cleyn aelmoes te geven: want die sijn selven niet en wilt helpen, en sal niet haestich sijn om een ander te helpen; Qui sibi nequam, cui bonus? Ick blijf dan by mijn besluyt: want goet en stopt geen gierigheyt; jae elcke winst brenght haer giericheyt mede:

 
Si pecunia non crescit,
 
A varitia quiescit;
 
Sed avarus si ditescit,
 
Amor nummi non flaccescit.
 
Strydt het niet wel teghen reden?
 
Hoe meer goedt, hoe min te vreden:
 
Hoe den Gierighaert meer kryght,
 
Hoe hy meer naer ryckdom hyght.

Vorige Volgende