De Noordsche weereld

Vertoond in twee nieuwe, aenmercklijcke, derwaerts gedaene reysen: d'eene, van de heer Martiniere, door Noorweegen, Lapland, Boranday, Siberien, Samojessie, Ys-land, Groenland en Nova-Zembla

[p. 105]

XL. Hoofd-stuck.
De Deenen verneemen twee andere Zemblaners. Maecken een Aenslagh op haer, en bekoomen haer beyde. Hoedaenigh hare kleedingh gesteld was. Gestalte des Mans. Sijn Geweer. Gedaente der Vrouw. Haere Cieraden. Werden nae 't Schip by d' andere gebragt. Waeren oock opgepronckt gelijck de voorige. Stinckende adem. Willen geen Deensche Spijsen proeven. Haer Gaern en Naelden. Seldsaeme gangh der Vrouwspersoonen.

⁺ WEynigh min als aght-en-veertigh uyren hadden wy dus Waght gehouden, sonder yets te verneemen, wanneer onse Schild-waghten ons bekend maeckten, datse twee Zemblaners saegen; welcke van een kleynen Heuvel af quaemen, en nae de Zee toe gingen. Stracks deeden wy aenstellingh, om haer te mogen bekoomen; met soo veel voordeel en list als wy konden. Ses der onse bleven in 't Hol, waer in wy ons dus langh hadden onthouden. Vijf andere en ick gingen wat verder in een ander Hol. Binnen de helft van 't vierde deel eener uyr quaemense tusschen onse Aghterlagen, sonder datse yets van ons gewaer wierden. ⁺ Eenen van onsen hoop gaf 't Teecken, door 't los schieten van sijn Vyer-roer; eensdeels om d'andere te waerschouwen; andersdeels om de Zemblaners verbaesd te maecken, en haer te doen omsien nae de plaets daer dit voor haer gantsch vreemd gerught van daen quam.

⁺ Desen onsen Aenslagh geluckte ons seer wel, en na wensch. Terwijlse noch met schrick bevangen waeren, liepen beyde de hoopen uyt haer' Aghterlaegen, en omringhden haer soodaenigh, datse ons niet konden ontslippen, Dus kreegen wy haer in onse maght.

⁺ Haere Kleederen waren gemaeckt van de gedaghte Pinguin, of Vogelvellen, de Vederen daer aen sittende. Dit haer Gewaed bestond uyt een enge Broeck, komende niet verder als tot aen de Knie. Een Rock van even deselve Stof; waer van de Mouwen sich niet verder uytstreckten als tot aen d'Ellebogen; 't overige van d'Armen was bloot. De gedaghte haeren Rock was t'saemgevoeghd alleen met eene Naed; voor en aghter

+ Twee andere Zemblaners in 't oog gekregen.

+ Aenslagh op haer gemaeckt.

+ Beyde gevangen bekomen.

+ Hoedanigh de gestalte harer klederen was.

[p. 106]

smal toeloopende, op de manier van een Staert. De Mutsen op haere Hoofden hadden de gedaente van een Suycker-brood. Haere Laersen waeren van de Huyd, of 't Le'er, eens Zeekalfs; rood-bruyn van verwe, 't Hayr buytenwaerts gekeerd. Alhoewelse op eenerley manier waeren gekleed, soo konden wy echter onderscheyden, dat d'een' een Man, d'ander een Vrouw was.

⁺ De Man scheen ontrent vier-en-twintigh jaeren oud te zijn. Was breed van Aengesight, gelijck dien, die wy te vooren hadden bekomen; bruyn van verwe, gelijck de half-versenghde Indianen; met een dicke, ingeboogene Neus. d'oogen waeren kleyn, sich streckende nae de Slapen des Hoofds. Hy had noch Hayr noch Baerd. Op sijnen rugg' sagmen een Koocker vol Pijlen hangen. Op de schouder droegh hy met d'eene hand een Bijl, gemaeckt van 't Been eener Visch; in d'andere hand sijnen Boogh. [Sie Figuer IV. n. 3.].

⁺ De Vrouw was ontrent twintigh Jaren oud. Haer gantsche Hayr was gewonden tot twee Tuyten; welcke op de Schouderen af hingen. Langhs haere Kin hadse eenige blauwe streepen; desgelijcks drie of vier der selver voor 't Voorhoofd. Aen d'Ooren en onder de Neus waeren gaten gemaeckt, in welcke blauwe Steentjens hingen, aen kleyne Ringhskens, bereyd van subtyle, of dunne, Vischgraeden. De Steenkens aen d'ooren waeren soo dick als Haselnooten; die in de Neus gelijck Erweten. Om deese haere kostlijcke Kleynodien te bewaeren, voerdese een werp-spies in de hand. [Sie Fig. IV. n. 4.].

Wy stelden soo veel vlijt en list als wy konden in 't werck, om haer te beweegen, datse ons haere Wooningen toonden; doch sy waeren hier toe geenssins te krijgen. ⁺ Wy namen haer derhalven meê nae ons Schip, en braghten haer by d'andere twee, welcke wy in de Canoe hadden bekoomen. Wy bemerckten, datse malkander terstond kenden; of schoon haere Kleedingh verschillend was. Want de geene, die wy eerst hadden gevangen, waeren niet aengedaen met Vogel, maer met Zee-kalveren-vellen, 't Hayr, of 't ruyge, buytenwaerts gekeerd. d'Over-rocken waeren gemaeckt van twee Huyden, t'saemgenaeyd, met de Staerten daer aen; welcke tot op de Heupen af-hingen; d'een voor d'ander aghter. Haere

+ Gestalte van de Man.

+ Van de Vrouw, en hare leelijcke Cieraden.

+ Werden na 't Schip gevoerd, by d'andere bekomene Zemblaners.

[p. 107]

Broecken waeren seer engh. ⁺ d'oudste was ontrent vijftigh Jaeren; met een ronde, Castanien-bruyne Baerd; doch sonder Hayr op 't Hoofd. Sijne Vrouw had d'Ouderdom van ontrent dertigh Jaeren. d'Ooren en Neus waeren met gaten voorsien (gelijck andere haers gelijcke Stands-persoonen), en behangen met blauwe Steenkens, 't welck haere Pendanten zijn. 't Hayr was desgelijcks in twee Tuyten gevloghten, over de Schouderen af-hangende. Over de Kin en voor 't Voorhoofd wasse vercierd met blauwe streepen. Kortlijck, daer was geen onderscheyd tusschen d'eerste en de tweede bekoomene Vrouw. d'eene was soo rijck en leelijck als d'andere. Beyde waerense kleyn en dick, gelijck de Samojeden, Laplanders, Borandianers en Siberiers.

⁺ Haere Stem was scharp en helder. Afschouwlijck stonck haeren Adem; 't welck wy haer' Eetens-gewoonte toeschreeven; als die al hare Spijsen nuttigen sonder Sout. Eenige doopen haere Visch in 't Vet, of de Traen, van Wal en andere Visschen. Haeren Dranck is niet anders als Water. ⁺ Noyt konden wy haer beweegen, datse een stuck Broods souden aengeroerd, of de minste beet van ons gesouten Vleesch, of gesoutene Visch, geproefd hebben. Even soo weynigh wildense een dronck Bier neemen; maer wel een lepel Brandewijn. Voor den roock des Tabacks haddense een afgrijsen.

⁺ Al haer Nayssel was vervaerdigd met draeden van Visschenvellen (anders gebruyckense oock wel de Senuwen van kleyne dierkens); en de Naelden, daerse dit werck meê verrighteden, waeren van kleyne Visch-graden. De Spitsen aen haere Werp-pijlen, en voorts in 't gemeen al haere Werck-tuygen, bestaen uyt de grooter Beenderen, of Graten, der Visschen.

't Hout aen haere Werp-Spiessen en Boogen was seer swaer; rood-bruyn van verwe. Doch haere Pijlen waeren veel lighter, en van wit Hout. Met deselve wistense seer geschickt en vaerdigh te schieten. ⁺ Tot de beschrijvingh van de volmaecktheyd deeser Vrouwen behoord noch dit, datse beyde waggelende gingen, gelijck d'Endvogelen.

+ Welckers gestalte desgelijcks werd beschreven.

+ Stinkenden adem.

+ Willen geenerley Deensche spijs proeven.

+ Haer Gaern en Naelden.

+ Seldsaeme gangh der Vrouwen.