De Noordsche weereld

Vertoond in twee nieuwe, aenmercklijcke, derwaerts gedaene reysen: d'eene, van de heer Martiniere, door Noorweegen, Lapland, Boranday, Siberien, Samojessie, Ys-land, Groenland en Nova-Zembla

XXXIV. Hoofd-stuck.
Besluyt der Deenen, om door Samojeden nae haer Schip te reysen. Vertreck van Papinogorod. 't Ripheische Geberght. Woestheyd van 't Land Samojeda. De Bergh Stolpohen. Handel met de Samojeden: Die haer geen Zobelen wilden geven, voor datse droncken waeren gemaeckt. De Son van haer aengebeeden voor haeren God. Hare gestalte. Kleedingh der Mannen. Sneeuw-schaetsen. Mantelen. Gewaed der Vrouwen.

⁺ NAe dat wy hier hadden gekoght 't geen wy begeerden, (bestaende in een groot getal Wolfs-vellen; witte en swarte Vossen, Lijnxen, Hermelijnen, Eeckhoornen en Zobel-vaghten) soo beloeden wy daer meê, t'samen met 't geen wy te Potzora hadden gehandeld, een geheele Sleede, en behielden noch al vry veel by ons, 't welck'er niet in kon. ⁺ Vermits wy nu noch een goed deel Taback, en ontrent vijfduysend Ducaten hadden over behouden, soo beslooten onse Commis en Factoor, noch Vellen daer voor op te doen; en derhalven door Samojeden nae ons Schip te willen reysen. Ten desen eynde koghtense van onse Waerd de Gouverneur te Papinogorod soo veel Brandewijn en andere Voorraed, als wy voor twaelf daegen tijds van noden hadden. Oock huerdense Ren-dieren van hem, om ons te voeren.

⁺ Dit alles klaer gemaeckt, en 't geld hem geteld zijnde, moesten wy noch eens, ontrent thien uyren langh, ruyterlijck met

+ Veele Vellen gekogt.

+ Voorneemen, om door Samojedo na 't Schip te reysen.

+ Vertreck van Papinogorod.

[p. 85]

hem om-drincken; waer op wy weer aght uyren nae malkander sliepen. Doe nu onse Sleeden vaerdigh, onse Goederen en Voorraed t'saemgepackt, en in eene der selver gedaen waren, gingen wy oock selfs in d'andere sitten; naemen afscheyd van den Gouverneur, en reeden heenen.

⁺ Wy waeren ontrent seventhien of aghtthien uyren op wegh (ondertusschen Vellen koopende), en quaemen daer nae aen 't Ripheisch Geberght; waer voorby wy, met onse koomst in Samojede, ses uyren langh reden.

⁺ Dit Samojede (Samojessie, Samojesia) is een woest Land, vol Genever, Pijn en Dennen-boomen. Oock is'er overvloed van Mos, van Sneeuw, van Wolven, Beeren en Vosschen; al t'saemen wit. Yeder oogenblick bejegenden ons deselve, en veroorsaeckten ons geen geringe vrees.

⁺ Aen de voet of grond des Berghs, genoemd Stolpohen, van waer de Rivier Barzagune (Bersagatz) ontspringhd, saegen wy aght of negen Huysen. Wy begaven ons derwaerts, en voederden onse Ren-dieren; ⁺ of liever, lieten haer haere kost op 't Mos soecken. Stracks begonden wy met de Bewooners derselve te handelen, verruylende onse Brandewijn tegens haere Wolfs en Vossen-vaghten, welcke wit en swart waeren; desgelijcks tegens haere Bever en Otter-vellen. ⁺ Sy hadden twee Zimmer Zobelen, doch wilden deselve geenssins aen ons overlaeten, hoe seer oock onse Borandinische Weghwijser sigh bemoeyde, om haer hier toe te bepraeten; met verseeckeringh, datse sigh gantschlijck niet te bekommeren hadden; vermits wy Kooplieden waeren, die nae ons Schip, en nergens anders heenen trocken, soo dat wy buyten gevaer waeren van besoght te sullen worden. Evenwel wildense hier nae gantschlijck niet luysteren, tot dat wy haer dronken hadden gemaeckt. Doe gavense ons deselve gewilligh over. Dus hadden de dampen des Brandewijns meer maght over haer, als al de welspreeckenheyd van onsen Borandayer.

⁺ Vermits 't nu avond was geworden, soo vervoeghden wy ons in eene haerer Hutten. Hier lagen groote en kleyne; Wijf en Man; Kinderen, Kneghten en Beesten, al t'saemen by en onder malkander. Vijf of ses uyren hier nae wierd ick wacker, ter oorsaeck van 't gerught, 't welck de Huyswaerd

+ 't Ripheisch Geberght.

+ Woestheyd van Samojede.

+ De Bergh Stolpohen.

+ Handel met de Samojeden,

+ Die haer geen Zobelen wilden verruylen, voor datse droncken waeren.

+ Slapen hier al onder een.

[p. 86]

maeckte in 't opwecken van sijn gantsche Huysgesin. Soo haest dese opgestaen waeren, gingense al t'saemen ter deur uyt.

⁺ 'k Was nieuwsgierigh, om te sien watse deeden. Nam derhalven aght op haer; en wierd eyndlijck gewaer, datse aen d'andere sijde van 't Huys op haere knyen neer vielen; haere handen uytstreckten, en door allerley gebeerden toonden, datse de Son aenbaden; welckese voor haren God houden.

⁺ De Samojeden zijn dicker en korter als de Laplanders en Borandianers. Sy zijn grooter van Hoofd; breeder van Aengesight; groover en platter van Neus. Hebben kort, of wel gantsch geen Hayr. Van Natueren sijnse gantsch dom; en van een Aerd-aghtigen Aert. ⁺ De Mannen dragen op 't Hoofd ronde Mutsen, soodaenigh gekrold, als ofse van Lammeren-vellen waeren gemaeckt. De Broeck en lange Rock sijn van Beeren-huyden, welcke haer tot op de knyen koomen. Onder de Buyck bindense sich met een gordel, hebbende de breedte eener hand. Hare Hoosen en Schoenen sijn van 't selve Le'er; 't Hayr, of 't ruyge, buytenwaerts gekeerd. Onder deese haere Schoenen dragense seecker slagh van Schaetsen, bereyd uyt Boombasten; ⁺ hebbende de gedaente van een Schuytje. Al t'saemen hebbense, wanneerse uytgaen, deese Schaetsen onder haere voeten gebonden; en weeten deselve soodaenigh te gebruycken, datse daer meê met een ongelooflijcke geswindheyd over de Sneeuw heenen glyden; welcke in deese Geberghten seer dick op malkander leght. ⁺ In plaets van een Mantel slaense een swart Beesten-vel om 't Lijf, met de vier Pooten daer aen, welcke afhangen. Deese cierlijcke Mantel koomd haer meer op de lincker schouder als op de reghter. Op deselve hebbense haere Pylkoocker gebonden. [Sie Fig. III. n. 1.].

⁺ De Vrouwen deeses Lands sijn noch veel leelijcker als de Mannen; doch seer arbeydsaem. Vlytigh bemoeyense sich, om haere Kinderen te leeren Jaegen: Want hier van moetense gesaementlijck leven, wijlse geen ander middel tot haer nooddruft hebben. ⁺ Haere Kledingh is even als die van de Mannen; behalven alleen dat haere Rocken wat langer zijn. Oock draegense geen Mantels op haere Schouderen. 't Hoofd is met een selve Muts gedeckt. Haer Hayr is tot eene Tuyt gevloghten; aen 't eynd t'saem-gebonden met een Band van Boombasten; haer

+ Bidden de Son aen,

+ Gestalte der Samojeden.

+ Kleedingh der Mannen.

+ Sneeuw-schaetsen.

+ Mantels.

+ Leelijcke Vrouwen.

+ Haer Gewaed, en geoeffendheyd in de Jaght.

[p. 87]

haer tot op den rugg' afhangende. Met haere Bogen en Pylen gaense ter Jaght, gelijck haere Mannen doen; en sijn daer in niet minder geoeffend als sy. [Sie Fig. III. n. 2.].