De Noordsche weereld

Vertoond in twee nieuwe, aenmercklijcke, derwaerts gedaene reysen: d'eene, van de heer Martiniere, door Noorweegen, Lapland, Boranday, Siberien, Samojessie, Ys-land, Groenland en Nova-Zembla

[p. 52]

XXIII. Hoofd-stuck.
Gunstsoeckingh by de Toversche Inwooners, om onse Reysigers de Wind niet te verhinderen. Afvaert van Varanger. 't Eyland Wardhusz. Koomen in de volle Zee. Geduerige Dagh. Krijgen Spitsbergen in 't gesight. Groot gevaer door stercke Ysgangh. Geraecken op de Kust van Boranday. Krijgen hare twee voor verlooren gehoudene Geselschaps-scheepen in 't Oogh.

⁺ DOe wy te Varanger aenquamen, was onse Schipper met de verbeeteringh van 't Schip bynae, en de volgende dagh voorts ten vollen gereed; soo dat nu 't gebroockene en ontstelde in een goede stand was herbraght; derhalven hy de Goederen weer aen boord deed voeren. Terwijl wy hier stil laegen, onthaelden wy d'Inwooners deeser plaets met Brandewijn en Taback; op datse onse Afreys niet ophouden, of ons in de goede Wind verhinderlijck zijn mogten. Gelijckse dan oock ons gantschlijck niet tegens waren; maer veel meer ontstond den vijfden dagh daer nae, sijnde den ses-en-twintighsten der Bloeymaend, een seer aengenaeme en bequame Wind, om ons in de Zee te brengen, als tot een vergeldingh onser aen haer betoonde vriendschap. Wy naemen dit voordeel waer; trocken d'Anckers op, en waeren 'savonds ten seven uyren alreeds onder Seyl.

⁺ [Daermen de Duyvel en sijne Werktuygen soo seer ontsiet; soo veel geloof geeft; soo heylloos der selver gunst soeckt; soo blydelijck deselve aenneemd, en sich daer van diend, is 't wonder, dat God de boose Geest daer al meerder vryheyd vergund; een grooter kraght gedooght te toonen, als wel anderwegen? Gelijk hy dan meest en alderkragtigst werckt in en ontrent de kinderen des Ongeloofs en Bygeloofs; waer van wy in verscheydene onser Werken wydlopig en voorbeeldlijk hebben gehandeld].

⁺ Vermits nu de Wind sterker wierd, wierpen wy (om te vermyden de Steen-klippen, leggende midden in onse wegh in d'opene Zee) 't Ancker uyt dight by 't Land, tegens over 't Eyland Wardhusz. d'Amptman, of Commis, op 't Kasteel, ons gewaer werdende, en wetende wie wy waren, quam met sijne Chaloup aen ons Boord. Als wy hem nu hoflijck, en soo goed als wy konden, hadden onthaeld, nam hy na eenige uyren sijn afscheyd, en keerde weer nae sijne plaets.

⁺ De volgende dagh, welcke was de seven-en-twintighste der gedaghte Bloeymaend, liet sich de Son ontrent ten een uyr na Middernaght met hare stralen sien. Doe ligteden wy 't Ancker

+ Gunst soeckers by de Toversche Inwoners; en waer om.

+ Aenmerckingh

+ Afvaert van Varanger.

+ 't Eyland Wardhusz.

[p. 53]

weer, vermits wy de vrye Zee niet verr' van ons af hadden; om te sien, of wy met de hulp van een goede koelte de selve misschien souden mogen winnen. Wy stelden onse streek Noord-Noord-Oost aen, met volle Seylen; en 't ging ons na onsen wensch.

⁺ Wy waeren noch geen drie Etmalen (of driemael vier- en-twintigh uyren) voortgevaren, wanneer ons de Naght geheel verliet; en de Son ons geduerigh in 't gesight bleef; 't sy aghter , of voor, of ter sijden ons.

⁺ Den laetsten der gemelde Maend sagen wy van verre de Bergen, na welcke 't Gewest, daerse op staen, Spitsbergen werd geheten; doch vermits wy van een seer hard-waejende Noorde-wind wierden verhinderd; en wy de Zee oock niet gevoeglijk houden konden, soo moesten wy deselve Noor-Noord-Oost-waerts van ons af laten leggen, en onsen loop Oost-Suyd-Oost nemen; of wy misschien aenlanden, en ons in seeckerheyd setten moghten.

⁺ Drie dagen en nagten waren wy in geen kleyn gevaer, en leden seer groote overlast van 't Ys; 't welck, door de hevige beweging des Storms gebroken en van malkander gescheurd zijnde, met groote stucken ons te gemoet quam dryven: Stotende daerenboven met sulk een geweld tegens 't Agterdeel en de syden onses Schips, dat wy yeder oogenblik niet anders meenden, of 't selve sou in veele stucken gebroocken hebben.

⁺ Den vierden der Somermaend, met een goede Ooste wind, ontdekten sich eenige hooge Bergen; derwaerts wy onsen loop rigteden, om ons, soo 't mogelijk was, te begeven onder de beschermingh eens Voorgebergts, 't welck wy gewaer wierden. Doch vermits de Noorde-wind weer seer sterck begon te waejen, soo wierden wy gedwongen, op nieuws na de Kust van Boranday te seylen; welcke wy binnen weynige uyren bereyckten. Hier gingen wy leggen in een Haven, die wy ter dier plaets vonden; zijnde seer bequaem, om ons voor de wind te beschutten; en daer wy twaelf of derthien vadem Waters peylden.

⁺ Nauwlijcks hadden wy d'Anckers uytgeworpen, als wy ontrent een Musquet schoot weghs van ons af twee Schepen in 't gesicht kregen, en terstond gewaer wierden, dat het die van ons Geselschap waren; welke in de voorhenen gedagte Storm by de Noord-Caep van ons afgeraeckt zijnde, ons in den waen hadden

+ Langhduerende dag.

+ Krijgen Spitsbergen in 't oogh.

+ Groot gevaer door stercke Ysgangh.

+ Komen op de Kust van Boranday.

+ Krijgen hare tot noch toe voor verlooren gehoudene

[p. 54]

gebragt, dat wy haer noyt weer sien souden. Seer verheugd waren wy, dat wy in onse meeningh hadden gedwaeld; en gaven haer de Leus met drie Salvo-schooten. Staecken oock onse groote Vlagg' uyt op 't agterdeel des Schips.

⁺ Sy hadden van ons even soodanigh een vermoeden gehad, als wy van haer; meenende, dat de Storm, die ons van malkander had doen scheyden, onsen ondergangh had veroorsaeckt. Doch alsse op de gehoorde wijs tijding van onse welvaert hadden bekoomen, toondense sich niet minder verheugd; en begroeteden ons niet alleen met haer Geschut, maer staecken oock hare Vlaggen en Cieraeden op. Wy deeden desgelijcks; en waren beydersijds seer begeerigh, onse Chaloupen in Zee neer te laten, om malkander aen Boord te koomen, en tsaemen te spreecken: Maer de wind was te sterck. Derhalven moesten wy wagten, tot dat deselve wat sou gaen leggen; 't welck geschiedede nae verloop van vier-en-twintigh uyren.

+ Geselschaps-scheepen weer in 't gesight.