De Noordsche weereld

Vertoond in twee nieuwe, aenmercklijcke, derwaerts gedaene reysen: d'eene, van de heer Martiniere, door Noorweegen, Lapland, Boranday, Siberien, Samojessie, Ys-land, Groenland en Nova-Zembla

XIV. Hoofd-stuck.
Handel van Vellen, tegens Lijnwaed en Taback. Verdere Toght, dieper Landwaerts in, op Sleden, voortgetrocken van Ren-dieren. Goede voorsorge tegens de koude. Seldsaemheyd ontrent de Ren-dieren. Boven maeten snelle voortgangh der Sleden. Komen aen een groot Land-Vleck; en hoese daer ontfangen wierden. Goede Boter en Kaes, gemaeckt van de Melck der Ren-Dieren, welcke Vrouwlijck zijn. Haer uytsteeckende geswindheyd.

⁺ DOe wy 's anderen daeghs 's Morgens opgestaen waren, versoghten wy te weeten, of onsen Huys-waerd niet yets te verruylen had, tegens ons Lijnwaed en Taback: Hy

+ Handel van Vellen tegens Lijnwaed en Taback.

[p. 31]

antwoordede, dat hy had Vellen van Wolven, witte Eeckhoornen, en diergelijcke: Dat oock zijne Nabueren noch meer der selver hadden; welckese, gelijck hy geloofde, geerne tegens onse Waren souden willen vermangelen. Wijl wy nu deselve begeerden te sien, soo bragtense die tot ons; en te gelijck vier Packen Klederen, gemaeckt van Ren-dieren Le'er, om ons voor de koude te bewaren. Eenige deser dingen gavense ons voor Taback, en eenige voor Lijnwaed.

⁺ Vermits nu hier niet meer te handelen was, versogten wy van den Waerd, dat hy ons van Ren-dieren wou versien, om ons dieper in 't Land te voeren. Nauwlijcks hadden wy hem onse begeerte voor gedragen, of hy trad voor de deur; nam sijnen Hoorn, en blies daer op. Terstond quamen veerthien of vijfthien deser Dieren by hem; waer uyt hy 'er ses verkoos; deselve toerustede, en voor ses Sleeden spande, welcke gemaeckt waren gelijck een kleyne Schuyt; rustende op vier kleyne Balken, en vast geheght aen een stuck Houts, twee voeten langer als de Sleede.

⁺ In eene der selve deeden wy onsen Voorraed: En na dat wy twee onser Wegh-wijsers met Taback te vreden gesteld hadden, lieten wy haer weer na Huys keeren, behoudende maer alleen den derden by ons, om ons te geleyden; vermits hy was geweest in 't andere Lapland, behorende onder de Heerschappy des Groot-Vorsts van Muscovien; hebbende goede kennis van de Spraeck deses Volcks; gelijck oock van 't gantsche Land, en de Tael der Killoppen.

⁺ Als wy nu ons yeder bysonder in een Sleede hadden geset, aengedaen met de Laplandsche Kleding, welcke wy van d'Inwooners hadden ingeruyld, wierd onser elck met een witte Beeren-huyd bedeckt. Alsse ons oock aen onse Wagen hadden vast gemaeckt met een brede Riem van de Huyd eens Ren-diers, soo gavense ons, Hoofd voor Hoofd, twee Glasen Brandewijn in 't lijf, en een korte stock, onder aen met Yser beslagen, in de hand, om ons daer aen vast te houden, en daer meê te verhoeden, dat wy niet om verr' geworpen wierden by yeder Steen of Tronck eens Booms, aen welcke wy moghten aenstoten.

⁺ Als wy nu aldus tot de Reys toegerust en vaerdigh wa-

+ Verdere Toght dieper Landwaerts in; op Sleeden,

+ Voort getrocken van Rendieren.

+ Goede voorsorge tegens de Koude.

+ Seldsaemheyd ontrent de Ren-dieren.

[p. 32]

ren, murmelde onse Huys-waerd, dien de gedaghte Ren-dieren toe-behoorden, yeder der selver eenige woorden in 't Oor; seggende haer (immers gelijck wy 't daer voor hielden), hoe verr' sy ons te voeren hadden. Terstond dedense soodanige sprongen, dat wy ons inbeeldeden, soo veel Duyvelen, als 'er Ren-Dieren waren, ⁺ voor onse Sleeden te hebben. Op dese wijs sneldense met ons over Bergh, over Dal; sonder dat wy haer eenigsins door slagen noopten. Dit duerde soo tot ontrent seven uyren in den Avond; ter welcker tijdt sy ons bragten by een groot Land-Vleck, gelegen tusschen de Geberghten; dight by een groot Meir.

⁺ Doe wy by 't vierde Huys waren gekomen, stondense plotslijck stil; stampende al t'samen met haer eene voet tegens d'aerde, even als ofse haer' aenkoomst bekend wilden maken. De Huys-heer dit geruysch vernomen hebbende, quam terstond met sijne Knegten by ons. Eenen onder haer had een Kan, van Genever-bessen-hout gemaeckt, vol Brandewijn; waer uyt hy yeder van ons een kleyne Schael, oock van Hout, toereykte, om te drincken; en ons alsoo te verquicken, eer wy uyt de Sleeden traden; wijl hy van onsen Weg-wijser had vernomen, dat wy ons in geen kleyne Verwarringh bevonden, vermits wy niet gewoon waren, op soo een geswinde en geweldige wijs voort-gevoert te worden.

⁺ Dese Ren-dieren, beyde van 't Manlijck en Vrouwlijck Geslaght, hebben Hoornen, een weynigh korter als die van een Hart; krommer, rauwer, en niet soo veel getackt. De verwe is even soodanigh als die van onse Harten. De Klauwen zijn gekloofd, en soo groot als die van een taemlijcken Os. Sy werden geweyd op Mos, waer van 't Land hier over al vol is.

⁺ De Wijfjens worden gemolken gelijck onse Koejen. Van de Melck bereyden d'Inwooners reght-goede Boter en Kaes. Dese Ren-dieren maeckense vast aen twee Stangen, welcke met Riemen van deser Dieren Huyden aen de Sleeden zijn gehegt: Ontrent op deselve wijs, als de Paerden voor onse Carossen zijn gespannen. Met welcke Riemen sy de gedaghte Sleeden ongelooflijck snel voort-trecken, en, de reghte Wegh uyt, na de bestemde Plaets brengen; sonder datmen eenige moeyte

+ Boven maten snelle voortgang.

+ Komen aen een groot Vleck; en hoese daer ontfangen wierden.

+ Boter en Kaes gemaeckt

+ Van Melck der Ren-Dieren.

[p. 33]

behoeft te doen, om haer te regeeren of te bestieren. [Sie hier van d' Afbeeldingh Fig. I. No. 4.]