De Noordsche weereld

Vertoond in twee nieuwe, aenmercklijcke, derwaerts gedaene reysen: d'eene, van de heer Martiniere, door Noorweegen, Lapland, Boranday, Siberien, Samojessie, Ys-land, Groenland en Nova-Zembla

Toe-doeningh.

⁺ De Wind-verkoopingh der Toversche Lappen is wel van veele, en selfs aensienlijcke Mannen beschreven geworden; maer oock van een groot deel, soo gemeene, als verstandige en wel-geoeffende Lieden, niet alleen in twijffel getrocken, maer oock voor een enckel verdightsel gehouden. Ondertusschen, wijl wy hier weer een varssche Getuyge hebben, die ons daer van beright en verseeckerd, niet uyt hooren seggen, maer uyt eygener Ondervindingh, als die alles gehoord, gesien, en gevoeld heeft, soo konnen wy niet laeten, een volkoomen Historisch geloof aen deese saeck te geven: Te meer, wijl noch ongelooflijck noch onmogelijck is, dat de Satan sulcks sou konnen verrighten; als die niet swaer kan vallen, wanneer de Heere onse Godt hem sulcks toelaet, de Lught ontrent een Schip soodaenigh, meer of min hevigh, te bewegen, dat 't selve daer door snel en meer snel werd voort gedreven: ⁺ Even door deselve beweegingh of een saghte of een harde Wind, of een geweldige Storm veroorsaeckende. Van deese Wind-verkoopingh der Toversche Fin-Lappen, hebben wy noch andere Berighten en Voorbeelden by gebraght in 't derde Deel onser Groote Historische Rariteyt-kamer, van pag. 304. tot 316.; daer wy oock spreecken van, en ondersoeck doen op 't Onweer-maecken van Donder, Regen, en Hagel der Toveraers en Toveressen. Ondertusschen begaense een seer schrickelijcke Sonde, een verfoeylijcke Grouwel voor den Heere onsen God, die van deese Satans-Slaven Wind koopen, en alsoo reghtdraeds nae den Duyvel gaen, om hulp in haere verlegenheyd te bekoomen. ⁺ Van de seer vreeslijcke Noorweegsche Draey-kolck, die alle groote en kleyne Schepen, voorts allerley dingen, in deese Kronckel-wervel koomende te geraecken, den tijd van ses uyren langh inslockt, sonder datmen weet, waer yets daer van blijft; daer na in ses andere uyren alles weer uytwerpt: Waerom sulcks geschied; en d'oorsaeken deeses Draey-kolks: 't Grouwlijck geschal, 't welk daer ontrent werd gehoord: De Figuerlijcke Afbeeldingh van d'inwendige gelegenheyd deeses Water-wervels; met aenwijsingh, waer de meenighte des ingeswolgen Waters, en d'ingeslockte dingen blyven, hebben wy

+ Aenmercking op 't voorgaende verhael van de Windverkoping der Toversche Lappen.

+ En aenwijsing, waer wy breder berigten van dese saeck hebben gegeven.

+ Vreeslijcke Noorweegsche Draey-kolck; die d'eene ses uyren alles wat daer in koomd inslockt; d'andere ses uyren weer uyt werpt.

[p. 22]

verhandeld en voor-gesteld in 't tweede Deel onser Curieuse Aenmerckingen der bysonderste Oost- en West-Indische verwonderens-waerdige dingen, van pag. 1113. tot 1119. Oock geven wy eenigh beright van Noorwegen en de Noordsche Landen, nevens sommige seldsaemheden der selve, in 't selve tweede Deel, pag. 650. en anderwegen. Desgelijcks van d'Americaensche Toveraers en seldsaeme Onweermaeckers, vierde Deel, pag. 1350. De Geographische en Historische Beschrijving aller Noordsche Landen, kan men vinden in onse vertaelde en doorgaens vermeerderde Weereld-beschrijvingh van Sanson d' Abbeville.