Het boeck der Psalmen. Wt de Hebreische sprake in Nederduitschen dichte

[p. *]

Den lxxviij. Psalm.

De Prophete vermanende het volck Israels om God te loven, stelt hun de leeringe sijns woirts ende syner wercken voir oogen, verclarende Godes vaderlijcke liefde ende wonderbare lanckmoedicheyt, doir de welcke hy gestreden heeft tegen de ondanckbaerheyt des volcks (eens van hem verkoren) ende synen dienst in Ierusalem opgerichtet, mitgaders het Coninckrijcke Davids doir het welcke het eewige Coninckrijcke Christi wort afgebeeldet.

1

Een berichtsliedt Asaphs.

[1]

2

⁺ KOmt voirts mijn volck, komt mijne leer aenhooren,
Wilt vlijtelijck toeneygen uwe ooren,
End recht verstaen de spraeck van mijnen monde:

+ Mijn volck laet dy mijne leere ter ooren gaen, neyget uwe ooren tot de woirden mynes monts.

2

⁺ Want ick v hier wat treffelicx verconde,
Ick wil voirwaer van saecken doen vermaen,
Die mercklijck sijn van oude tijden aen.

+ Ick sal mijnen mont in spreeckwoirden op-doen, ick sal treffelijcke redenen uyt slaen van outs her.

[2]

3

⁺ Die wy gehoort self hebben end vernomen,
End sijn tot ons van onse vaders comen:

+ Welcke wy gehoort hebben ende welbekent, ende onse voirvaderen hebbense ons verhaelt.

4

⁺ Die willen wy hun kindren oock verclaren
Op dat sy voorts haer afkomst openbaren,
Des Heeren lof, sijn macht groot ende sterck,
Sijn heerlijckheyt, sijn menich wonderwerck.

+ Wy en sullen het niet verbergen, voir haere kinderen die den nacomstigen geslachte vertellen sullen de lofsangen des HEEREN ende sijne sterckheyt ende sijne wonderdaden die hy gedaen heeft.

[p. *]

[3]

5

⁺ God heeft een recht in Iacob voirgeschreven,
End eene Wet in Israel gegeven,
Welck hy seer scherp den oudren heeft bevolen,
Hun kindren voorts te houden onverholen:

+ Want hy heeft een getuygenisse in Iacob opgerichtet, ende eene wet in Israel ingesett, welcke hy onsen voirvaderen beuolen heeft, dat sijse haren kinderen souden te kennen geven.

6

⁺ Op dat sy werd van tvolgende geslacht
Geleert: end voorts van kint tot kint gebracht.

+ Op dattet oock het nauolgende geslachte namelijck de kinderen die van hun geboren souden worden, weten mochten, ende [veirdigh] staen van haren kinderen [het selve] te vertellen

[4]

7

⁺ Dat sy op God wel vastelijck vertrouden,
End nemmermeer sijn werck vergeten souden,
Maer sijn gebot met vlijticheyt naetrachten.

+ Ende dat sy op God hare vertrouwen souden stellen, ende niet vergeten de wercken Godes, maer sijne geboden onderhouden.

8

⁺ End niet den aert van hare vaders slachten,
Die krijglen hoop, die thert noyt buygen wou,
Noch inden grondt den Heere sijn getrou,
(1) ***

+ Ende niet en werdden gelijck hare voirvaderen een krijgel ende wederspannich geslacht: een geslacht dat sijn hert niet recht en voegde, ende wiens geest Gode niet getrouwe en was.

[5]

9

⁺ Tgewapent volck, der cloeck' Ephraimiten,
Dat met den boig, so rustig conde schieten,
Heeft sick ter vlucht seer schendelick begeven,
Sijnd' inden strijdt te rugge stracx gedreven:

+ De kinderen Ephraim, die welgewapent met den boge schoten, sijn [te rugge] gekeert, ten dage des strijdes.

10

⁺ Mits het Gods bont noyt hadde recht geacht,
Noch sijne Wet van herten nagetracht.

+ Sy en hadden het verbont Godes niet onderhouden, ende weygerden haer in sijne wet te wandelen.

[6]

11

⁺ Ia thadd' also sijn wercken gants vergeten,
Als of het noyt int minst yet had geweten,
Van tgeen hun God korts hadde doen aentoogen.

+ Maer hadden sijne daden vergeten, ende sijne wonderwercken die hy hun hadde laten sien.

12

⁺ Want hy onlancx voir harer vaders oogen,
In Soans velt end gantz Egypten deur,
Hadd' uytgericht der wonderwercken keur.

+ In tegenwoirdigheyt haerder vaderen, hadde hy wonder gedaen, in het lant van Egypten, op het velt van Soan.

[7]

13

⁺ Hy had de zee doen onnatuerlijck scheyden,
Om haer droogs voets int midden doir te leyden,
End overhoop getast de watercolcken.

+ Hy hadde de zee gekloven, ende haddese daer doir doen gaen, ende hadde de wateren doen staen gelijck eenen tas.

14

⁺ Hy hadse sdaechs geleyt doir eener wolcken,
End snachts doir tlicht van vier hel ende claer,
Dat voir hun tradt end lichtes' al te gaer.

+ Ende haddese des daeges geleydet doir eener wolcke, ende den gantsen nacht doir eenen glants viers.

[p. *]

[8]

15

⁺ Hy hadde voorts, niet siend op haer mistrouwen,
Int woeste landt, steenrotzen doirgehouwen,
End theyr gelaeft uyt grondeloose vlieten,

+ Hy hadde de steenrotsen inder woestijne doirgehouwen, ende haddese gedrencket uyt diepe afgronden.

16

⁺ Mits hy uyt steen de stroomen dede schieten
Van boven af, end dreef het water soet,
Als een Revier in grooten overvloet.
(2) ***

+ Mits hy de waterstroomen uyt der klippen dede afkomen, ende dede de wateren nederdalen als Revieren.

[9]

17

⁺ Dies niettemin sy voeren voorts in sonden,
Mits sy van nieuws, den hoogsten God bestonden
Int woeste velt, te tergen end te stooren.

+ Nochtans so sijn sy noch voort gegaen int sondigen tegen hem, mits verbitterende den allerhoogsten inde woestijne.

18

⁺ End derden hem in haer hert wel bekooren,
Om t'eysschen spijs, op dat slechts haren lust
geboetet werd end haren brant geblust.

+ Ende hebben God in hare herten versocht, mits eyschende spijse, nae haerer zielen [lust]

[10]

19

⁺ Midts sy van God al morrende dus seyden,
Kond' ons de Heer wel eenen disch bereyden
In dees woestijn?20⁺ Die stroomen ende beken,
Uyt rotsen heeft doen met gewelt op breken:
Soud' hy sijn volck in dit landt woest end bloot
Wel connen voorts versien van vleesch end broot?

+ Ende hebben gesproken tegen God, seggende: soude God wel kunnen eenen disch bereyden inder woestijne?

+ Sie, hy heeft de steenrotse geslagen, ende daer sijn wateren uytgevloten, ende beken oueruloedig uytgebroken, soude hy oock wel broot kunnen geuen, soude hy sijnen volcke [wel] vleesch toebereyden?

[11]

21

⁺ Dit hoorde God, end werde seer vergrammet:
So dat daer vier in Iacob quam gevlammet.

+ Daeromme heeft het de HEERE gehoort, ende is vertoirniget geworden, ende het vier is in Iacob ontsteken geworden, ende [sijne] toirnigheyt is tegen Israel opgeresen.

22

⁺ Gods toirne wert in Israel ontsteken,
Om dat sy dus moetwillich afgeweken,
Op Godes woirt niet hadden vast gebout,
Noch sijner hulp end heylsaem cracht vertrout.

+ Om dat sy Gode niet geloofden ende op sijnen heyl niet en vertrouden.

[12]

23

⁺ Hoewel al eer sy desen moetwil dreven,
Hy sijn bevel den wolcken had gegeven,
End opgedaen uyt cracht van sijnen segen,
Des hemels deur, daer uyt hy hun gaf regen

+ Hoe wel hy den wolcken van bouen beuel gedaen hadde ende de deuren der hemelen geopent.

24

⁺ Van Manna soet, voir spijs in haren noot,
Verleenend hun tot voetsel hemels broot.

+ Ende hadde ouer hun Manna doen regenen, om te eten, ende hadde hun hemelsche terwe gegeuen.

[p. *]

 

(3) ***

[13]

25

⁺ Een sterflijck mensch had Englenbroot genoten,
Iae wert van God met spijs schier overgoten,
End liet hem noch de walge daer van steken.

+ [So dat] een mensche at het broot der machtighe [engelen] [ende] hy hadde hun spijse gesonden tot versadens toe.

26

⁺ God dan om sulcx met recht aen hun te wreken,
Heeft inde locht den Oostenwint met cracht,
Mitgaders oock den suyden opgebracht.

+ [Daeromme] heeft hy den Oostenwint inden hemel op doen rijsen, ende heeft den Zuyden wint doir sijne kracht her uytgevoert.

[14]

27

⁺ Daer sachmen stracx met storm end windich weder,
Vleesch regnen dicht, end stofswijs vallen neder.
Een groote kudd' van voglen quam te lande
So dick op een, als tsandt dat ligt aent strande.

+ Ende heeft over hun vleesch doen regenen, als stof, ende vogelen met vederen [So dick] als het sant der zee.

28

⁺ End viel om leeg, twee dagen spaed ende vroeg,
Al om end om daer tvolck den leger sloeg.

+ Ende heeftse doen vallen int midden des legers des selven [volcks] rontomme sijne woningen.

[15]

29

⁺ Daer vielen sy heethongrich toe, end aten
Tot kroppens schier, den buyck sat bouen maten:
Maer of sy schoon den wensch al hadden cregen

+ Dies hebben sy gegeten ende sijn seer sat geworden, so dat hy hun haren lust te voren bracht.

30

⁺ So bleef nochtans den lust niet onder wegen:
End hadden vast de spijs in haren mont,

+ Doch sy en sijn dies niet afgeweken van haerer begeirlickheyt, [ende] noch was haer eten in haeren mont,

31

⁺ Als Godes toirn op thooft hun reede stont.

+ Als Godes toirne tegen hun oprese, ende doode hare vetste, ende sloegh de uytgelesene in Israel ter neder.

[16]

Hy sloegse doot, end brocht haer frischten omme,
So dat daer bleef die uytgelesen blomme
Van Israel end hare jong gesellen.

32

⁺ Noch wilden sy daerom tgeloof niet stellen
Op haeren God, end op sijn wonderwerck,
Maer sondigden daerna noch even sterck.
(4) ***

+ Met dit alles hebben sy noch euenwel gesondiget, ende en hebben sijnen wonderdaden niet gelooft.

[17]

33

⁺ Dies hy vergramt, bracht met verscheyde plagen,
Seer schielijck om, haer schoone jonge dagen.

+ Dies heeft hy hare dagen in snelheyt te niete gebrocht, ende hare jaeren met schielickheyt.

34

⁺ Tis waer doe sy begonden te vermercken
Dat hyse doodd' om haer godloose wercken,
So hebben sy ten letsten sick bekeert,

+ Doe hyse nu doot sloeg, so vraegden sy [eerst] nae hem, ende keerden haer omme ende sochtten God wel vroegh.

[p. *]

 

End God wel vroeg met haer gebet vereert.

[18]

35

⁺ Want met de straf so werde tvolck indachtig
Dat haere rotz end cracht was God almachtig,
End dat daerom den God seer hoog verheven,
Was die hun kond' alleen verlossing geven.

+ Ende gedachten dat God haere steenrotze ende dat God de allerhoogste hare verlosser was.

36

⁺ Doch twas maer slechs gehuychelt met den mont,
Want haere tong beloig thert inden gront.

+ Doch sy toonden hem schoon gelaet, met haren monde, ende logen hem met harer tongen.

[19]

37

⁺ Tgemoet was noyt oprecht voir God den Heere,
Noch sy, getrou in sijn verbondt end leere,

+ Ende haer hert en was niet oprecht met hem, ende sy en waren niet getrou in sijn verbont.

38

⁺ End niettemin, so hy was vol genaden,
Vergaf hy hun goetwillich haer misdaden,
End lietse noyt geheel vergaen: maer brack
Sijn gramschap so, dat sy noyt heel ontstack.

+ Niettemin hy die barmhertig is, vergaf de ongerechtigheyt, ende en verdarfse niet maer keerde menichmael sijnen toirne te rugge, ende en liet alle sijne gramschap niet oprijsen.

[20]

39

⁺ Want hem gedacht dat sy niet anders waren,
Dan sterfflijck vleesch vergaend' in korte jaren:
End eenen wint die doirwaeyt, sonder keeren.

+ Ende hem gedacht, dat sy vleesch waren ende eenen henenvarenden wint, die niet weder en keert.

40

⁺ Hoe dickmael heeft dat volck den moet des Heeren,
Van nieus getergt? sijn stercke macht beproeft,
In dat woest landt end sijnen geest bedroeft?
(5) ***

+ Hoe menigmael hebben sy hem verbittert inde woestijne! [ende] hem bedroeft inde wildernisse!

[21]

41

⁺ Ia telckemael sijn sy weedrom gekeeret,
Tot haren aerdt: End hebben God onteeret,
Sijn macht versocht, end binnen seker maten
God Israels den heylgen willen vaten.

+ Ia [telckes] sijn zy wedergekeert, ende hebben God versocht, ende den heyligen Israels [willen] ompalen.

42

⁺ End dachten niet aen sijner handen cracht
Doe hys' onlancx verlost' uyt svyants macht.

+ Sy en hebben sijner handt niet gedachtig geweest [noch] des daegs doe hyse verlossede vanden verdrucker.

[22]

43

⁺ Doe hy seer claer liet in Egypten mercken
Op Soans velt, sijn groote wonderwercken.

+ Doe hy in Egipten sijne teeckenen stellede, ende sijne wonderen op het velt Soan.

44

⁺ Daer hy in bloet de stroomen had verwandelt
End voorts alom met beken so gehandelt
Dat twater werdt verkeert in vuylen stanck,
Op dat noch mensch noch veeh soud hebben dranc.

+ Ende hare vloeden ende stroomen in bloet veranderde: op dat sy niet drincken en souden.

[23]

45

⁺ Hy sandt een heyr van allerhande vliegen,

+ Hy schickede onder hun eenen swerm vliegen, diese op aten, ende vorschen diese vol stancx maeckten.

[p. *]

 

Die atens' op, tot kinders inde wiegen:

 

End liets' alom van pad end vorsch bekruypen

 

Met vuylen stanck.

46

⁺ Den kevers ende ruypen,
Gaf hy de vrucht met alle tzaet des landts:
De sprinckhaen att het sweet des ackermans

+ Ende hy gaf hare vrucht den keueren ende haren arbeyt den sprinckhanen.

[24]

47

⁺ Met hagelsteen sloeg hy den wijnstock neder:
Den vijgeboom verdarf hy met onweder:

+ Hy versloeg haren wijnstock met hagel, ende haren vijgmoerbesie boomen met onweder.

48

⁺ Tvee werd alom met kudden neergeslagen
Van hagelstorm end stercke dondervlagen.

+ Ende gaf haer veeh den hagelsteen ouer, ende hare kudden den brandtstralen.

49

⁺ Hy koeld' aen hun den brandt van sijnen moet,
Dies' overviel als grimmich end verwoet:

+ Hy schickte onder hun den brant sijnes torens, grimmicheyt ende verbolgentheyt ende benautheyt mits uytseyndende Engelen der boose [straffen.]

[25]

Want hy beval den Englen sijner wraken,
Sy souden sick flocx tegen hun opmaken,

50

⁺ Om sijnen toirn een open baen te klaeren,
Als die gantz niet en wild haer leven sparen:
Dies sloeg hy oock van al haer veeh het best,
Met sware sterft end doodelijcke pest.
(6) ***

+ Hy heeft sijnen toirne eenen padt ghebaent, ende en heeft haere ziele vanden doot niet onttrocken: ende heeft haer veeh der pestilentie overgelevert.

[26]

51

⁺ Ia d'eerstgeboirt in all' Egiptisch eruen,
Moest doir de handt des slaenden Engels sterven,
De frissche ieugt van Chams geslacht end hutten,
En kond den doot van haeren hals niet schutten.

+ Ende heeft alle eerst geborene in Egipten geslagen, ende de eerstelingen der crachten, onder de hutten Chams.

52

⁺ Hy bracht daer uyt sijn volck gerust end vry
Gelijck een kud tot inde Woesteny.

+ Ende heeft sijn volck als schapen daer uytgevoert, ende heeftse inde woestijne geleydet als een kudde.

[27]

53

⁺ Daer hyse leydd' al seker onverschricket,
Also de zee den vyant had versticket.

+ Ende heeftse sekerlijck geleydet, so datse niet en vreesden, mits de zee hare vyanden overdecket hadde.

54

⁺ End brachts' aldus bewaert tot inde palen
Sijns heyligdoms, daer, neffens groene dalen
Rijst eenen berg, dien sijne rechterhandt,
Verworven heeft voir sijn vercoren landt.

+ Ende hy brachtse tot aende pael sijns heylidoms [te weten] desen berg, dien sijne rechterhant vercregen heeft.

[28]

55

⁺ Daer hy voir hun de heydens heeft verdreven,

+ Ende heeft de Heydenen voir hun verdreuen, ende heeftse tot een erflot doen vallen, ende heeft de stammen Israels in hare tenten doen woinen.

[p. *]

 

End hun het landt tot eygen erf gegeven.

 

Alwaer den stam der Israelsche sonen

 

Mocht sekerlick doir sijn genade wonen.

56

⁺ Noch tergden sy den allerhoogsten God,
End hielden noyt sijn oorcond noch gebodt.

+ Ende [noch] hebben sy God den allerhoogsten versocht ende verbittert, ende en hebben sijne getuygenissen niet onderhouden.

[29]

57

⁺ Maer aerden vast naer hare boose vaders,
End weken af, als ongetrow verraders.
Verkeert end slim gelijck als loose bogen.

+ Maer sijn te rugge getreden ende hebben troulooselijck gehandelt, so wel als hare vaderen, sy hebben haer omgekeert, als een loose boghe.

58

⁺ Sy hebben God met ydelheyt end logen
Van menig beeldt end menig hoog autaer,
Tot yvricheyt geterget iegens haer.
(7) ***

+ Ende hebben hem met haere hooghe plaetsen geterget, ende hebben hem met hare gesnedene beelden tot jeloersheyt verwecket.

[30]

59

⁺ Want doe hy merckt' een sulck ontrouwe wesen,
Is hem met recht sijn toirnicheyt geresen:
End heeft het volck van Israel versteken,

+ God heeft het gehoort ende is hooghlijck vertoirnicht geworden, ende heeft Israel seer verstooten.

60

⁺ Ia is van daer wt Siloh stracx geweken:
Wt Silos hutt' daer hy tot aen dien dach,
By t'menschen volck steevast te woonen plach.

+ Ende heeft de woininge van Siloh verlaten, de tente daer hy onder de menschen woinde.

[31]

61

⁺ Sijn bondtkist wert vervuert in vremde landen,
Sijn eerlickheyt quam in des vyandts handen.

+ Ende heeft sijne sterckte in gevanckenis overgegeven, ende sijne cierlickheyt in des vyandts handt.

62

⁺ Hy overgaf sijn volck in scherpe sweirden,
End liet aen hun den vyandt uyt onweirden,
Vast richten aen een schrickelijcke moort.
Want God de Heer was op sijn erf gestoort.

+ Ende heeft sijn volck den sweirde overgelevert, ende is hooglick vertoirnicht geweest tegen sijne erfenisse.

[32]

63

⁺ Haer frische jeugt wert met den vier verslonden,
Haer maegden reyn, mits blijuend ongebonden
En hebben vreugt noch bruylofts feest gedreven.

+ Het vier heeft haere uytgelesene jongelingen verslonden, ende haer maegden en sijn met gheen bruyloftsliedt besongen geweest.

64

⁺ Haer Priesters sijn doot onder tsweirt gebleven,
Ia self een man en werde van sijn vrou,
Schier niet beweent, mits den gemeenen rou.

+ Haere priesters sijn doir het sweirdt gevallen, ende hare weduwen en hebbense niet beweent

[33]

65

⁺ Maer als een helt die van den wijn ontslapen

+ Doch de HEERE is ontwaeckt, als eenen die geslapen hadde, als een strerck helt die vanden wijn [ontslapende] overluyt schreyt

[p. *]

 

Ontwaeckt end tiert, end schielijck grijpt de wapen:

 

Also is God uyt sijnen slaep ontsprongen,

 

End heeft wel haest sijn vyanden bedwongen.

66

⁺ Die hy self ginck van achter rugge slaen,
End dede hun een eewge smaetheyt aen.
(8) ***

+ Ende heeft sijne wederpartijen van achter geslagen, ende heeft hun een eewige schantvlecke aengedaen.

[34]

67

⁺ Doch heeft niet meer op Ioseph willen achten,
Noch sick verlust aen Ephraims geslachten:

+ Maer, hy heeft de hutte Iosephs verstooten, ende en heeft de stamme Ephraims niet gekoren.

68

⁺ Maer heeft den stam van Iuda uytverkoren,
Om onder hun sijn wooninge t'oirboren:
End Sions berg de heylge Conincx stadt,
Heeft God de Heer besonder lief gehadt.

+ Maer heeft den stam Iehudah gekoren, den berg Sion, welcken hy lief heeft.

[35]

69

⁺ Aldaer heeft hy sijn heyligdom gestichtet,
Als een Palays dat seer hoog opgerichtet
Staet onbeweegt op sijnen gront geslegen,
Als s'eirtrijcx cloot die sick niet sal bewegen.

+ Ende heeft sijn heyligdom opgebouwet, als hooge paleysen, als den aertbodem, dien hy in eewigheyt gegrondfestet heeft.

70

⁺ Al waer hy voorts wt een schaepskoeye slecht,
Koos David jonck, end maect hem sijnen knecht.

+ Ende heeft David sijnen dienaer verkoren, ende heeft hem van de koyen der schapen opgenomen.

[36]

71

⁺ Daer hy int velt ginck sijne schapen leyden,
Nam God hem op, om Iacobs volck te weyden
End sHeeren erf uyt Israel gesproten.

+ Hy heeft hem van achter de melckschapen gehaelt, om Iacob sijn volck ende Israel sijne erve te weyden.

72

⁺ Dien volgens oock heeft David onverdroten
Nae sijn vroim hert des Heeren volck geweydt,
End wijselijck als met der handt geleydt.

+ Oock heeft hyse geweydet nae de eenvoudigheyt sijns herten, ende heeftse beleydet doir de wijse beleydinge sijner handen.