Het schilder-boeck
(1969)–Karel van Mander–
Auteursrechtelijk beschermdVan Tantalus.Tantalus was Coningh van Phrygien, en den soon van Iuppiter, en de Nymphe Plota, oft Pluto. Zezes seght, dat zijn Vader was Imolus, Coningh van Lydien. Tantalus was oock den Grootvader van Agamemnon, en Menelaus: hoe hy den Goden zijnen soon Pelops gekoockt voordiende ter Tafel, volght in't seste Boeck. Hier moghen wy verhalen, hoe hy daerom wasGa naar voetnoot* veroordeelt, in de Helle te zijn gequelt, met gheduerich hongher en dorst te hebben, siende voor hem uytnemende lecker spijsen op de Tafel: maer een van de Raserijen beletse hem aen te tasten, gelijck Virgilius in't seste der AEneidos verhaelt: maer Homerus in't elfste der Odysseen, seght niet, dat hem de Raserijen beletten, maer dat hy met eeuwighen dorst ghequelt, in't water staet tot den kin, en als hy buyght om drincken, soo wijcket van hem, ghelijck oock doen appelen, die hy meent te grijpen. Oock soude, nae eenigher segghen, hem Iuppiter verdrucken, en den rugghe belasten met de rootse oft t'gheberghte Sipylus. Ander segghen, dat hy in de Locht is gehanghen met een Rootse, die hem over t'hooft hangt, en telcken als hy meent te drincken, gheeftse hem eenen grooten slagh op zijnen kop. Van sulck ghevoelen is oock Cicero. En Euripides in zijnen Orestes seght, dat Tantalus niet staende can blijven in eenige plaetse, door vreese van desen verhaelden steen: en dat hy dit moet lijden, om d'onmatighe dertelheyt zijner tongen en ongebreydelden clap, dewijl hy sterflijck wesende, hem de eere was ghegont, te eten aen de tafel der Goden, en in de selve schotel te tasten, hadde hy al t'onvoorsichtigh met snappen uytghevaren. Onsen Poeet seght oock, dat het was om zijn quade schadige tonghe, om dat hy der Goden verborghentheden den Menschen hadde gheopenbaert. Eenighe meenen, dat hy also te lijden hadde, om dat (doe hem was toeghelaten aen der Goden tafel t'eten) hy ghestolen hadde Nectar, en Ambrosiam, om zijn sterflijcke medegesellen te gheven, wien het niet en was gheoorloft t'eten. Ander, gelijck een der Wtleggers des Poeets Pindari seght, dat het was, om dat hy hadde ghestolen, oft laten stelen eenen Hondt, die hem te bewaren was gegheven, en was eenen Wachthondt van Iuppiters Tempel in Candien, en alsser Iuppiter door Mercurium om sondt, seyde, dat hy hem niet en hadde. Nu dit overgeslagen, en watter meer van te verhalen is, so is by Tantalus te ver- | |
[Folio 34v]
| |
staen een wijs Man, oft Tantalus was een soon Iuppiters gheheeten, om datGa naar voetnoot* hy veel wetenschap en kennisse hadde van Godlijcke en natuerlijcke dingen. Men seght, dat hy eenmael den Goden in zijn huys te gast hadde, en gaf hun zijnen soon Pelops te eten, waer van Ceres at de slincke schouwer, dat welcke beteyckent de tegenspoeden en benoutheden, die den luyden met eeren, en wijse te lijden hebben, terwijlen sy heylighe en Godlijcke dingen nae trachten, om welcke men alle aerdtsche dingen overgheeft, t'zy kindt, oft wat natuerlijck is. Desen Tantalus was uytnemende rijck, en nochtans soo vlijtich te kennen de Godlijcke dingen, dat hy alle sorghe der tijdlijcke en vleeschelijcke lusten besijden stelde: waerom eenige seyden, dat hy verdroncken midden d'overvloedicheyt des Rijckdoms, sagh boven zijn hooft een steenclip, die hem belettede de selve te ghenutten. Hy dede zijn medeghesellen eten en drincken de spijse en dranck der Goden, Ambrosia en Nectar, dat is, hy maeckte denGa naar voetnoot* Menschen deelachtich de Hemelsche wijsheyt, die hy vercreghen hadde. De steenclippe, die hem over t'hooft hingh, was den stadighen arbeydt en vlijt, die hy tot sulcke wijsheyt te leeren dede, als dinghen die hem van alle wellusten deden onthouden. Daer isser, die dese Fabel trecken teghen de gierighe, segende: men heet de rijcke Menschen Iuppiters kinderen, om hun vermoghen,Ga naar voetnoot* en datse zijn veroordeelt tot den eeuwigen dorst, om datse, wat rijckdom sy hebben, nemmermeer en zijn versaedt, dewijle veel altijts meer begeeren. En bysonder is by desen Tantalus te ghelijcken den ghenen, die overvloedigh hebbende, niet en darf ghenieten nae zijnen nootdruft. De meeste Raserije van al, die hem alsulck is belettende, is zijn sorghvuldighe vreckheyt, oft dwase sparicheyt, waerom Horatius seght tot eenen gierighen op desen sin:
Den Tantalus, verbrandt van dorst, hem nae de vliet
Om drincken haest met vlijt, doch sy te rugghe vliedt,
En van sijn lippen wijckt: wat lacht ghy gheck? t'verhalen
Raeckt u, hoewel ghy hoort een anders naem verhalen.
|