Het schilder-boeck
(1969)–Karel van Mander–
Auteursrechtelijk beschermdVan Pluto.D'afcomst van Pluto hebben wy voor henen verhaelt, en wat den naemGa naar voetnoot* Pluto beduydt, is te weten, dat Plutos op Griecx is geseyt Rijckdommen: want hy wort ghehouden voor den Godt der Rijckdommen: doch by eenighe | |
[Folio 32r]
| |
ghemeent, dat het is van wegen de veelheyt der dooden, dat hy daer van rijck is. De Latijnen heeten hem Dis, oft Dispater, oock om de voorgaende meeninghe. Quintilianus meent, dat hy Godt des rijckoms is geheeten, om dat hy het tegendeel soude wesen, te weten, als geenen rijckdom hebbende, om dat het de doode al naegelaten hebben: want men hiel hem te wesen oock den Godt der dooden. Men schreef hem te hebben sleutelen, om dat de dooden niet wederGa naar voetnoot* mochten comen. Hy wort gehouden voor de hooftstoffe oft Element der aerden, daer alle rijckdommen uyt comen. Coningh oft Godt soude hy zijn gheheeten, om dat hy d'eerste was, die de lichamen der dooden eerlijck en met begangnis begon te begraven. Pausanias schrijft, dat hy was uytghebeeldt, datGa naar voetnoot* hy ghedraghen was van Vrede zijn voester: het welck te kennen gheeft, dat Vrede een oorsaeckster oft voester is des Rijckdoms, te weten, door neeringe, die in tijt des vreeds spoedigh en bloeyende is. Orpheus noemt Pluto te wesen de deucht en cracht der aerden, en somtijts d'aerde self. Cicero in't 2e. Boeck van de Natuere der Goden seght oock: Alle de cracht en natuere der aerden is toegheeygent den Vader Dis, die de Griecken noemen Pluto, om dat alle dinghen comen van der aerden, en weder in aerde verkeeren. Nu aengaende deGa naar voetnoot* Poeetsche Helle, die en is niet anders, als alderley zonden, en de ongevallicheden en rampen, die den roeckeloosen ondeugende Menschen door quade wercken overcomen en treffen, en de knagende wroegende Conscientie diese pijnight en veroordeelt: oock d'onrust en moeyte, die d'onversadige gierige Menschen en dergelijcke hebben, en hun selven aendoen, ghelijck de namen der Peerden Plutonis mede brengen, waer van elder, te weten, in d'ontschakinge van Proserpina, sal voegen ghesproken te worden. |