Bucolica en Georgica, dat is, Ossen-stal en Landt-werck
(1597)–Karel van Mander–
Auteursrechtvrij
[pagina 32]
| |
Inhoudt.Twee knechten jongh Silenum vreuchdich dwingen
Tot sanck, daer dronck' hy neder lach ghevelt: Des van aenvangh des Weerelts hy vertelt, Maer t'savonts eyndt oock als den dach sijn singen. | |
[pagina 33]
| |
Den Poeet Silenus.
Ons sangs Godin Thali' onachte niet
Te singhen eerst des Spracusers liet,
Noch schaemd' haer niet te woonen bin den Woude.
Doe singhen ick Coningher krijghen woude,
Cynthius my reck-oorde en sprack: veel bet
Hoeft Herder ghy Tityr, de Schapen vet
Te voeden, jae te singhen oock der Boeren
Ghedichten, welck ghy beter cont uytvoeren.
Nae dien ghenoech begeeren sullen dy
Te loven hoogh, en daer te stichten by,
O Vare, noch van krijghen droef ghedichten,
T'sal op sijn Boersch nu singhen wat en dichten:
Doch doe ick't niet on Apollons bevel,
Soo wie bevaen met liefd' dit leest, sal wel
Bekenen saen dat ons neer Tamarissen
V prijsen hoogh, en alle wildernissen
V singhen lof, O Vare! want gheen blat
Pheb' en behaeght, ghelijck als t'ghene dat
Van Varo naem en opschrift is verhalend,
Pierides zijt t'mijnder hulp' afdalend.
Twee kinders jong, d'een Chromis en daer toe
Mnasylus, dees Silenum saghen hoe
Hy lach en sliep daer in sijn woonste kuylich,
Sijn aders hem verheven, waren puylich,
G'lijcks' altijdts zijn van ghister Iaccho: maer
Wat wijdt van hem sijn crans van blomen daer
Ghevallen lach van't hooft, en op een seker
| |
[pagina 34]
| |
Plaets hingh daer oock den swaren offer-beker
By t'sleten oor. Nu had al over langh
Den ouden dicks met toeseg van ghesangh
Hun beyder hoep gevoedt, maer doch bedrogen.
Dus uyt ghenoecht' sy t'samen hem toevloghen,
En bonden vast met banden van den crans
De handen oock de voeten deses Mans,
Maer waren bleeck met vreesen al beladen.
Nu siende dit de schoonst' een der Nayaden
Aegle, die quam versellen hun: alree
Hy wacker, sy sijn voorhooft en sijn twee
Hooftslapen al met bloeghe roo moerbesen
Beschildert heeft: Den dronckaert nu dit wesen
En soet bedroch belachende, spracks' aen:
Kinders, waerom hebt ghy my dus ghevaen?
Ontbindt my doch, my t'hebben int ghesichte
Is u genoech, weet wat ghy voor ghedichte
Begheert: want dicht te loon en crijghdy maer,
Yet anders crijght schoon Aegle noch voor haer.
Doe werdt terstont sijn best' hy daer te singen,
Doe eenen hoop van Faunen mocht ghy springen
En dansen sien met vreuchden onghestilt,
In t'groene veldt oock al t'ghedierte wilt:
Van Eycken stijf de toppen hoogh verheven
Men al verbaest oock schudden sach en beven:
Noyt door t'ghesangh van haren Phebus was
Soo seer verblijdt de clip van den Parnas,
Door Orpheo Rhodop', Ismarus mede,
Verwondert soo, als door Sileen dees stede.
Want siet, hy songh hoe int groot ijdel ronde
Eerst alle dingh ghesaeyt te zijn ontstonde,
Elck Element, Aerd' Water, Locht verheven
En t'suyver Vyer, hoe alle dingh becleven
Van eersten aen uyt d'Elementen quam:
De Weerelt waer sy haer gheslacht af nam,
Hoe d'aerd' eerst sacht heeft hardicheyt genoten
| |
[pagina 35]
| |
En hoe in haer Nerea wierdt besloten,
Iae hoe allencx oock alle dingh eenpaer
Ghedaente creegh: hoe d'Aerd' oock wonderbaer
Toesach wan sy't nieu Sonschijn heeft vernomen,
En hoe dat oock van hooghe Wolcken comen
De Regkens af: hoe wilde Bosschen op
Ghesteghen zijn: en hoe lancx menich top
Der Berghen woest onkenbaer ginghen swieren
Dwalich verstroyt de wilde seldtsaem Dieren,
Iae t'steenghewerp van Pyrrh', en sonder ergh,
Saturni Rijck, den voghel van den Bergh
Caucaes,Ga naar margenoot#de dieft' van Promethe' bedreven:
Hier voeghd' hy by noch in wat Ga naar margenoot‡borne bleven
Was Hyl', en waer door tschippers luyd geschal
Oock Hyla, Hyl', al t'strand gaf wederschal:
oock hy Pasiph' in liefd' ten witten Stiere
Dus heeft vertroost, o Maeght seer goedertiere!
T'waer wel u g'luck en hadder noyt tot noch
Gheen kudd' ghezijn: maer ghy rampsalig', och
Wat rasery bevinck u dus met crachten?
De dochters dry van Pretus voormaels plachten
Met loeyen valsch al t'veldt vervullen, maer
Nochtans niet een van dees en volghde naer
Sulck paren vuyl, al vreesde sy wel crijghen
Op sachten hals den ploech, en met stil swijghen
Al dicks ghetast heeft aen haer voorhooft glat,
Of sy noch niet en was ghehoornt wat.
Maer o ghy Maeght, ellendich en rampsalich,
Nu loopt ghy daer op hooghe Bergen' dwalich,
En hy ligt sacht nu met sneeu witte huyt
Van over zijds op tijdeloosen bleeck cruyt,
En eerrickt vast ondr' Eycken-schaeu'ws beschudden
Of eenig' hy navolgt in groote kudden.
Nu Nymphen ghy Dicteesche Nymphen, 't gat
Der Bosschen sluyt, ter avontuere dat
De stappen wy met ooghen sullen sporen
| |
[pagina 36]
| |
Van desen Stier die erghens loopt verloren:
T'can ooc wel zijn t' groen gras dat lockt hem aen,
En volgt ooc med' als d'Ossen t'huyswaert gaen,
Som Koeyen nae, die hem nu best bevallen,
En raeckt gheleydt soo in Cortynsche stallen:
Daer nae hy singht van't Meysken dat vertoeft
Ga naar margenoot#Verwondert seer van t'guld' Hespery oeft
Doch Phaëtons ghesusters hy ghenieten
Doet bitter schorss' om t'lijf, en oock opschieten
(Lancx vlieten groen bemoscht) in elsen lanck
Nae desen noch hy doe van Gallo sanck,
Hoe dat hy lancx de vliet Permessi Ga naar margenoot#dwaelde,
Van waer hem een der neghen Susters haelde,
En leyd' hem op Aoni bergh: en hoe
Gants Phebi Choor opstaend' hem eerde doe:
Iae Linus oock den Herder, (die men hebben
Sacht om sijn hayr, gheblomt' en bitter eppen
Cruyt tot cieraet:) hoe hy met dit beleeft
En Godlijck veers hem aenghesproken heeft.
Dees pijpen siet, de Muses groot van weerden
V gheven, wilts' in danck van hen aenveerden:
Ga naar margenoot#Hier mede plach den
ouden Ascreijt
Al spelend' doen van Berghen t'sijner tijt
Nae hem verleydt, ten dale neder reyen
Den esschen herd: en oock met dees schalmeyen
Ghy spelen sult van t' Grynei lust Woudt
V afcomst' al, op dat Apoll' en houd.
Gheen bosschen el soo hoogh in weerden prysich.
Sal segghen ick wat hy van Scylla Nysich
Verteld'? of ooc van die schoon maeght berucht,
Dat sy beschuymt met witte liefschen sucht
Rondtom begordt in bassend' fet ghedrochten,
En heeft seer wreedt met haren woest bevochten
Dulichi Ga naar margenoot#schips, en t'boots-volck al verschrickt
Ghedaen eylaes! verscheurt zijn en gheslickt
Afgrondich diep van dulle Zee-honds kelen:
| |
[pagina 37]
| |
En sal my doch te segghen niet vervelen?
Wat hy noch sanck, hoe den Tereus boos
Verandert, oock sijn Mensch ghestalt verloos?
Wat offer-cost? wat gift hem Philomene
Heeft toegemaeckt? Wat vlugh sy nam voorhene
Ter wildernis? en met wat vlercken hoogh
Sy droeflijck eerst haer huysdack overvloogh?
In somm', in sang hy noch heeft gaen vertoonen
Al wat Eurot Ga naar margenoot#uyt Phebi soete toonen
Vernomen heeft, hier voormaels noch wat daer
Den Lauren vry wel g'luckich openbaer
Bevolen was: dit ginghen diepe dalen
Door wederslach te samen al verhalen
Hier boven oock den Hemelschen ghestert,
Soo langh' en veel tot dat den Herders wert
Bevel ghedaen dat s' hun nu moesten stellen
Te drijven t'huys de Schapen, en te tellen,
Door avondt spaed' wiens comst' te sijner tijt
Sijn voortganck heeft, oft schoon Olympo spijt.
Sest' Boer-lieds eynd'.
|
|
