Sinte Franciscus leven
(1954)–Jacob van Maerlant–
Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 243]
| |
[· XIV ·]
Hort hier sine verduldichede
Ende zinen edelen hende mede.
Ga naar margenoot+FRansois, die an de cruce in Kerste
Genaghelt was met groten derste,
Met vleesche ende met geeste gemene,
Hine bernede niet allene
7415[regelnummer]
Met serafs minne in onsen here,
Daer hi begerde met Kerste zere
Al der menighen zalichede.
Bedi waest, dat hi voeren dede
Sijn cranke lijf van steden te steden,
7420[regelnummer]
(Want de naglen so wee deden,
Die hem dor wiesen de voete onsochte,Ga naar margenoot+
Dat hi wandren niet ne mochte,)
Om andren lieden moet te bejagene
Dat cruce ons heren te dragene.
7425[regelnummer]
Ga naar margenoot+Sinen broeders sprac hi dus ane:
‘Laet ons beginnen an te vane
Gode te dienne, want ic segt u,
Lettel ebwi gevroomt tote nu.’
Hi begherde ooc harde zere,
7430[regelnummer]
Hoe hi tsire eerster omoede kere,
Te dienne laserse lieden mede,
Als hi in sijn beghin dede.
Ende zine leden die te gingen,
Wildi ter eerster zalicheit bringen.Ga naar margenoot+
7435[regelnummer]
Bi ons heren helpe hi acht
Te doene dinc van groter cracht,
Ende, al eist dat sijn lijf te geet,
Van geeste es hi staerc ende heet.
Met niewen stride hoopt hi zege
7440[regelnummer]
Van den viant alle weghe,
| |
[pagina 244]
| |
Want no traecheit nochte quale
Ne mach daer niet merren wale,
Daer de nopinghe van minnen
Te meerre dine porret van binnen.
7445[regelnummer]
So grote concordie adde te samen
Sijn geest ende tvleesch sijns lechamen,
So onderhorich, so onderdaen,
Als hi ter helicheit wilde gaen,
Dat vleesch daer jegen niene sciep,Ga naar margenoot+
7450[regelnummer]
Maer pijndem hoe het vor liep.
Ga naar margenoot+Ende, om dat hem an wassen soude
Te meerre loon, recht als God woude,
Ende, om dat in gedogichede
Alle dine vervullet mede,
7455[regelnummer]
Wort hi met ziecheden bevaen
So menigerande sonder waen,
Ende so zwaer, dat cume was let
Van hem daer of ombesmet.
Also dat hi met meniger quale
7460[regelnummer]
Lane ende eenparich also wale
So verre int evel was gegraveert,
Dat sijn vleesch was so verteert,
Als of daerme huut allene
Verheelt ware an de bene.
7465[regelnummer]
Ende, als hi dus in sinen lechame
Adde so zware mesquame,
Sine passie hiet hi niet pine.
Maer hi hietse de suster zine.
¶ Tenen tiden gevel tgone,
7470[regelnummer]
Ga naar margenoot+Dat zwaerliker dan sine gewone
Hem dat evel ane ginc.
· J · sempel broeder dese dincGa naar margenoot+
Ende seide: ‘Broeder, bidt onsen here,
Dat hi bet sochter dijn verdriet kere,
7475[regelnummer]
Want sine hant geefti den slach
Sware dan hi te voren plach.’
| |
[pagina 245]
| |
Als de helege man dit hort
Sprac hi met mesbare dit wort:
‘Kendic niet in dine zede
7480[regelnummer]
Die dor simple renichede,
Dijn geselscap soudic so vlien,
Dattix nemmeer soude plien,
Dattu tvonnesse ons heren
An mi zouts te begripene keren.’
7485[regelnummer]
Ende al was hi al versleten naer
Van qualen, lanc ende zwaer,
Hi warp nochtan hem selven al
Up daerde * om enen groten val
Ende custe daerde * ende sprac met staden:
7490[regelnummer]
‘Here, di zeggic dies genaden
Van algader minen zere,
Ende bidde di, mijn lieve here,
Oft dijn helege wille si,
Dattuus · C · waerf mee geefs mi;
7495[regelnummer]
Want dat salic gherenst scouwen,
Dattu mi ghecels met rouwenGa naar margenoot+
Ende du mijns niet wils sparen;
Want dat dat vuldoen te waren,
Van den helegen wille dijn
7500[regelnummer]
Sal mi troost overvloeiende sijn.’
Den broeders dochte al openbare,
Dat dat een ander Job ware:
So hem de ziecheit mee was inne,
So hem de cracht mee wies van sinne.
7505[regelnummer]
Hi was, die vorwiste lange
Die tijt van sinen henegange;
Ende als sijn letste dach was naer
Seidijt zinen broeders daer,
Dat hi cortelike na dat
7510[regelnummer]
Soude rumen sijn aerdersch vat,
Also hijt selve vorwiste
Bi den vertoge van Jhesus Criste.
| |
[pagina 246]
| |
Ga naar margenoot+ALst was · ij · jaer gegaen,
Na dat hi adde de wonden ontfaen,
7515[regelnummer]
Ga naar margenoot+Na sijn bekeren int twintstichste jaer,
Met meniger ziecheit staerc ende zwaer
Gehouwen was hi in der maniere
Als · i · steen die men deelt in vieren
Ende leggen sal in den muur mede
7520[regelnummer]
Van Jherusalem der stede,
Met meniger tribulacien te blouwen,
Bat hi datmen tonser vrouwen
Te Porciuncula draghen soude;
Want hi den geest daer geven woude
7525[regelnummer]
Ende zijn lijf daer enden sonder waen,
Daer hi de gracie adde ontfaen.
Als hi was al ghinder brocht,
Om dat hi hem hevet bedocht
Te togene, dat hi groot no clene
7530[regelnummer]
Metter werelt adde gemene,
In gone ziecheit, die haer toget
Dat soe al hevel verhoget,
Heefti hem selven al naect
Uptie blote aerde gemaect
7535[regelnummer]
Met enen heten wille ende groot,
Om dat hi naect ende bloot
Jegen den naecten viant vochte,
Die al nochtoe belgen mochte
Als in der letster stonde
7540[regelnummer]
Daer hem up te stervene stonde.
Daer hi dus naect up daerde gheet
Ende of doet sijn zackin cleet,
Hief hi up de oghen mede
Themele waerd na zine zede.
7545[regelnummer]
Altemale was sijn sin
Te hakene der gloriën in.Ga naar margenoot+
Metter luchter hant tien tiden
Decte hi de wonden ter rechter ziden,
| |
[pagina 247]
| |
Om datmense niet soude zien,
7550[regelnummer]
Ende sprac ten broedern mettien:
‘Ic ebbe gedaen, dat was in mi;
God lere u doen, dat uwe si.’
Ga naar margenoot+Sine gesellen, die gemene
Waren in dor groten wene,
7555[regelnummer]
Hem ontfarmede sire pine.
Een · onder de gesellen zine,
Dien hi hiet sinen gardiaen,
Heeft zine begherte verstaen,
Want onse here hem gaf den raet.
7560[regelnummer]
Ga naar margenoot+Metter haest hi up staet,
Roc, corde ende neder cleet
Heefti genomen gereet
Ende gaeft den Gods areminc
Ende seide al dese dinc:
7565[regelnummer]
‘Dit lenic als · enen armen di
Ende ontfanc dit ooc van mi
Dor tgebod der horsamichede.’
De helege man wort vro daer mede
Ende loofde metter harten Gode,
7570[regelnummer]
Want hi met trouwen de gebode
Der armoede, die hi vrouwe kende,
Hadde gehouden toten hende.
Up heefti de hande geheven
Ende heeft Gode lof gegeven,
7575[regelnummer]
Want hi ontladen van al
Tote Cristuse varen sal.
Al dit so dede de goede
Dor de minne der armoede,
Want hi geen cleet ebben ne meende
7580[regelnummer]
Sonder dat hem · i · ander leende,
Want hi in allen dingen zere
Wilde geliken onsen here,
Die arem, drouve ende mesmaectGa naar margenoot+
In de cruce hinc al naect.
| |
[pagina 248]
| |
7585[regelnummer]
HIer omme in sijn eerste begin,
Als sijn bekeren eerst ginc in,
Bleef hi al naect staende mede
Vor den bisscop van der stede,
Ende als hi sterven zoude te waren,
7590[regelnummer]
Wildi naect uter werelt varen.
Die broedre die omtrent hem stonden
Heefti met obediencien gebonden,
Dat, alsine naect ende bloot,Ga naar margenoot+
Dat sine lange naect ende blootGa naar margenoot+
7595[regelnummer]
Lieten lecgen uptie aerde,
Als lange dat · i · sire vaerde
Gemackelike ende sonder ghilen
Den trait ginghe van ere milen.
O wy, te waren, nu scouwet an
7600[regelnummer]
Hier enen dorkerstinen man,
Die den levenden Kerst, onsen here,
In sijn leven gelijcte zere,
Ende stervende den stervenden al bloot
Enten doden geleec hi doot,
7605[regelnummer]
Ga naar margenoot+Ende verdiende openbaerlike
Versiert te sine na zine gelike.
Ga naar margenoot+Doe de wile naken began
Dat sterven zoude de helege man,
Dedi vor hem al comen mede
7610[regelnummer]
De broeders diere waren in de stede,
Ende gaf hem troost herde groot
Daer ter stede van sire doot.
Als · i · vader met muerwen zinne
Troost hise tons heren minne,
7615[regelnummer]
Ende maectem · i · sermoen mede,
Daer hi hem riet gedogelichede
Ende armoede * ende elc gome
Getrouwe tsine der kerke van Rome,
Ende vor alle dandre gebode
7620[regelnummer]
Prijsdi hem dewangehe van Gode.
| |
[pagina 249]
| |
Daer hem de broeders zaten beneven,
Heefti zine hande up geheven,
Arem over arem geslegen,
In cruus wijs, het was sijn plegen,
7625[regelnummer]
Dat hi dat tekin adde vercoren.
Alle die hem waren voren
Entiere gebraken, in sire namen
Diere gecruust was *, zeindise tsamen.
DAer toe sprac hi ter stont:
7630[regelnummer]
‘Kindre, blivet alle gesont
In donsiennesse van onsen here
Ende blijft in hem emmermere.
Ende, want het es vorsproken al,
Dat die coringe naken sal
7635[regelnummer]
Ende vernoy ende verdriet,
Ende het nu es verre niet,
Salich sijn si, die bliven connen
In dat dat si ebben begonnen;
Ic bem die saen te Gode sal,
7640[regelnummer]
Sire gracie bevelic u al.’
Als hi dese tale zoete
Adde geseit met goeder moete,
Hiet de helege Gods man
Den ewangeliebouc bringen dan.
7645[regelnummer]
Entie ewangelie, die Jhan zeget,
Diemen witdonresdage pleget
Te lesene in ons heren kerke,
Lieti daer lesen enen clerke.
Hi selve, so hi best conde,
7650[regelnummer]
Ga naar margenoot+Enen selm lesen begonde;Ga naar margenoot+
Die letste salm eist, die leget
In de vrindages vespre, alsmen seget,
Ende seidene al toten hende vort;
Dus endde de salm, dus endde twort:
7655[regelnummer]
‘Die gherechte ombieden mi,Ga naar margenoot+
Tote datic vandi geloont si.’
| |
[pagina 250]
| |
Ga naar margenoot+Ten letsten, alst al was vuldaen,
Dienst ende dinge, die hem bestaen,
Die helege ziele wort ontbondenGa naar margenoot+
7660[regelnummer]
Van den vleesce in corten stonden
Ende verzwolgen in de diephede
Van der godliker waerhede,Ga naar margenoot+
Ende Fransois, de helege man,
Ruste in onsen here vort an.
7665[regelnummer]
Een broeder, die sijn jongers was,
Sach de ziele, sijt zeker das,
In ere clare sterren gedane
Up · i · wit zwercsin voeren dane
Boven vele waters in den trone
7670[regelnummer]
Recht vort gedragen, scone,
Gelijc als wit ende claer mede
Van der hogher helichede,
Ende vervullet zekerlike
Metter wijsheit van hemelrike,
7675[regelnummer]
Daer de helege man ooc mede
Verdiende te comene in de stede,
Daer pais no lechts nes gene barste,
Ende sonder hende rust met Karste.
HAer minister was ter selver ureGa naar margenoot+
7680[regelnummer]
In dat lant van Labure,
Augustijn hiet hi bi namen,
Gerecht ende helich was hi tsamen,
Ende lach recht doe up zinen hende,
So datmen an hem niet bekende
7685[regelnummer]
Bin langen gene tale te voren.
Daer si algader toe horen
Die ginder omtrent hem staen,
Riep hi dus * ende seide saen:
‘Ombeit, vader, ombeit mi,
7690[regelnummer]
Sie, ic come te hant met di.’
Die broeders addens wonder doe
Ende vraechde, wien hi riep toe?
| |
[pagina 251]
| |
Hi seide *: ‘Ne siedi niet algader
Fransoise, onsen lieven vader,
7695[regelnummer]
Ga naar margenoot+Ware hi nu te hemele tijt?’Ga naar margenoot+
Ende al te hant, ter selver tijt,
Sciet de ziele van hem daer
Ende volchde haren vader naer.
De bisscop mede van Assise
7700[regelnummer]
Was gevaren pelegrijms wise
Tsinte Michiels, te Monte Gargane,
Om den inghel te roupene ane.
Nachts heeft hem geopenbaert
Fransois na sine henevaert
7705[regelnummer]
Ende seide: ‘Ic late de werelt bliven
Ende ga nu te hemele cliven.’
Tilike es up gestaen
De bisscop, ende vertellet zaen,
Ende es tAssisen waert gereden.
7710[regelnummer]
Met groter nerensticheden
Bevraechdijt * ende vant sonder gilen,
Dat recht in der zelver wilen
Fransois sinen hende nam,
Dat hi hem te voren quam.
7715[regelnummer]
Lawerken, die den dach so minnen,
Ende droeven daer sijt donker kinnen,
Uptie wile, dat God woude,
Dat hi ter werelt wisselen soude,
Ende het donker avont was,
7720[regelnummer]
Daer vele lieden mercten das,
Camen met ere groter scare
Up dat huus gevlogen dare
Ende met sonderlangen zange
Voer si daer boven draiende lange,
7725[regelnummer]
Ende gaven daer al openbare
Scone orconde ende clare
Te sire glorien ende te sire eren,
Als diese trooste ten love ons heren.
|
|