Sinte Franciscus leven

[p. 148]

[· VIIJ ·]

Dits van sire zoetichede
Ende hoene beesten minden mede.

⁺GHerechte goedertierhede,
Die na den apostel mede
Goet es in allen gewinne,
Hadde Fransoise herte ende zinne
So vervult ende dor gaen,
Datsi dien man adden gevaen
Ende so vaste in hare gewelt,
Dat hi hare gebode helt.
Dits zoe *, diene met haren gebode
Up waert in onsen here Gode
Met devocien clemmen dede,
Ende met hare ontfaermichede
Gevormede in Jhesus Karste mede,
Ende met haerre groter zoethede
Es soe, diene bughen geboot
Tote sijns evenkerstijns noot,
Ende met ere duegt gemene
Tallen dingen, groot ende clene,
So dat soene geliken dede
Ten state der onnoselhede.
Ende al wartmen geware das
Dat hi zoetelike beroert was
Tallen dingen, groot ende clene,
Sonderlanghe nochtan allene
Als hi de zielen sach, de goede,
Verlost met Jhesus Cristus bloede,
Besmit warden met enigher zonde,
So zere hem dies ontfarmen begonde
Ende bewenedse so muereulike,
Dat hise, na der moeder gelike,

+ 1.

[p. 149]

 

Alle daghe in onsen here

 

Baerde in rouwen ende in zere.

 

Ende dit was de zake mede

4050

⁺Twi hi so grote ere dede

 

Die predeken dat wort ons heren,

 

Dat si tvolc so souden leren,

 

Dat si haren broeder Jhesus

 

Kinder zouden winnen aldus,

4055

Die doot was om onse zonden

 

Entie si bekeren conden

 

Met hare narenstadichede,⁺

 

Dat sise souden berechten mede.

 

Deser ontfaermicheit ambocht

4060

Heefti vastelike vortbrocht,

 

Dat het ware in de Gods hande

 

Bequamer * dan ne gene offerande;

 

Ende meest daetment dor de bate

 

Van vulmaecter caritaten,

4065

Datmen dit toochde so wale

 

Meer met exemple dan metter tale,

 

Meer met beden, van tranen nat,

 

Dan met roupene dit of dat.

 

⁺HI seide, men soude bewenen zware

4070

Den ongevallighen predicare,⁺

 

Als van allen duechden vervlouct,

 

Die in predicaden zouct

 

Niet der zielen zalichede,

 

Maer om prijs te winne daer mede;

4075

Jof die breict met quaden dingen

 

Die wareit van sire leringen.

 

Hi seide dat beter dan dese ware

 

· J · simpel broeder, · i · ommare,

 

Ende · i · ongeraect in der tongen,

4080

Die met exemple ouden ende jongen

 

Conste bestieren ende leren

 

Waer si bi hem mochten bekeren.

+ Fol. 23'a

+ E

+ 2.

+ K

[p. 150]

 

Dat word, dat ons scrifture toget,

 

(Donec sterilis peperit plurimos)⁺

 

Die spreict: ‘De gone die es verdroget

4085

Dat hi vele kinder brochte’,

 

Ombant hi dus na sijn gedochte:

 

Hi sprac: ‘De droge dats daerme broeder,

 

Die in de kerke, dats onse moeder,

 

Geen ambocht hevet te winne kinder.

4090

Alst comt ten jonxten dage ghinder

 

Sal hi vele kindren bringen,

 

Die hi met hemeliken bedingen

 

Heeft bekeert tonsen here;

 

⁺Die sal hem God geven tsire ere.

4095

Entie hevet vele kinder

 

Sal daer sijn getellet minder,

 

Want die ydele predicare,

 

Die hem maect in sermoen mare

 

Ende nu in roeme levet,

4100

Als diere vele gewonnen hevet,

 

Sal daer wel bekennen dan

 

Dat hi niet hevet daer an.’

 

⁺Ende want hi der zielen zalichede

 

Begherde met groter goedertierhede,

4105

Ende hi nerenstelike dat zochte,

 

Seide hi dat hem dach dochte,⁺

 

Als of hi in zine zinnen

 

Metter zoetster roke binnen

 

Gevult ware, ende gesalvet ooc

4110

Metter zoetster spise, die oit man rooc,

 

ALs hi zire broeders horde mare

 

Achter werelden harentare,

 

Datsi met levene ende met leren

 

Menigen daden bekeren.

4115

Als hi dit hevet verheest,

 

Wart hi vro in zinen geest,

 

Ende benedyede de broeders zere,

+ E

+ Fol. 23'b

+ 3.

+ E

[p. 151]

 

Die in gewerke ofte in lere

 

Den zondare daden bekeren

4120

Toter hoger minne ons heren.

 

Was iemen, diet religioen

 

Besmette in enich quaet doen,

 

Dien gaf hi enen zwaren bant

 

Van sentencien te hant.

4125

‘Van die’, zeid hi, ‘here van love,

 

Ende van al den hemelscen hove,

 

Ende van mi, arem ende clene,

 

Wardsi verdoomt gemene,

 

Die in exemplen of in spreken

4130

Quetsen of te sticken breken,

 

Dattu biden broeders mijn,

 

Die in dit helege leven sijn,

 

Heves gemaect ende berecht

 

Ende alle dage noch maex echt.’

4135

Menich waerf wat hi mede⁺

 

Gequetst met groter zerichede,

 

Als iemen cleenre mesvel,

 

Datti bedarf dat dochte wel,

 

⁺Ne hadden niet gestaerct zere

4140

Selve troost van onsen here.

 

EEns gevel hem, alsict las,

 

Dat hi zere tompaise was

 

Van quaden exemplen, die hi verheeste.

 

Met herde zere gepijnden geeste

4145

Dat hi den ontfaermigen vader⁺

 

Vor sine kindren allegader.

 

Dese andworde brochti ten kere

 

Weder dane van onsen here:

 

‘Arm, onwaenlijc mannekijn,

4150

Twi mogestu dus tompaise sijn?

 

Hebbic di uptie ordine mine

 

Dan geset so herde te sine,

 

Dattu niet ne kens bedi

+ E

+ Fol. 24a

+ E

[p. 152]

 

Dat ic meester bescermere si?

4155

Hier toe ebbic geset di dan,

 

Enen eenvoudegen simplen man,

 

Om die dinc die ic in di doe,

 

Datment niene trecke toe

 

Des menscen wijsheit no ten zinne,⁺

4160

Maer datmer mire gratie in kinne.⁺

 

Ic riepse *, ic salse behoeden,

 

Ende ic bem diese sal voeden,

 

Ende als die ene gaen ter neder

 

Salicker andre in bringen weder;

4165

Ende al ne waren si niet te voren,

 

Ic salse doen worden geboren,

 

Ende nemmermeer comen so grote

 

Vernoie no wederstote

 

Up dit arme religioen,

4170

In salre mine ghifte toe doen,

 

Daer soe bi behouden zal

 

Ende staende bliven al.’

 

⁺Achter sprake, de vule mesdaet,

 

Die jegen goederheit gaet,⁺

4175

Ende es der gracien viant,

 

Ontsachi als des serpents tant,

 

Ende ghelijc ere zware plage,

 

Ende seide dat soe vor Gode lage

 

Als tonwaertste, daer men of zeget;

4180

Want de achter sprakere dat pleget,

 

Dat hi der zielen bloet ontfaet,

 

Die hi metter tongen verslaet.

 

TEnen tiden heefti verhort,

 

⁺Dat · i · broeder brochte vort

4185

Van enen andren sulke wort,

 

Daer zine name bi wort te stort.

 

Tsinen vicarise hi hem keert,

 

Dien hi dus wijst ende leert:

 

‘Stant up, stant up zaen ende doe

+ E

+ E

+ 4.

+ E

+ Fol. 24b

[p. 153]

4190

Staerken onder zouc hier toe,

 

Ende oftu dan vints ombesmet

 

Hem, die gewroeget es, tonser wet,

 

Den wroegher castie so sterke,

 

Dat convent algader merke.’

4195

Somwile seidi, alst so came,

 

Dat · i · sijns broeders ere name,

 

Datmen sculdich ware quite

 

Te makene van zinen abite;

 

Ende hine mochte nemmermere

4200

Sine oghen heffen tonsen here,

 

Eer hi na sire macht hem keerde

 

Die ere daer hine of onteerde.

 

‘Also vele es argher de zake

 

Van der quader achter sprake

4205

Dan diefte es in allen kere,

 

Alse de wet van onsen here,

 

Die men mach vervullen mede

 

In te houdene * goedertierhede,

 

Meer ons dwinct in onsen zin

4210

Te zoukene der zielen gewin,

 

Dan tgewin vanden lechame.

 

Hier omme doe niemenen andre scame

 

⁺Wie so was ooc tongemake

 

Na den lechame van eneger zake,

4215

Te hem waert so brochti mede⁺

 

Met groter ontfaermichede.

 

Wat vernoie dat hi sach,

 

Dat an yemene gelach,

 

Dat keerdi met soeter herte

4220

Alte Jhesus Kersts smerte.

 

Sekerlike goedertierhede

 

Was in hem geboren mede,

 

Daer up die zoeteit Gods te desen,

 

Diese twivoudich dede wesen.

4225

Jegen daerme ende dongesonde

+ 5.

+ E

[p. 154]

 

Dochti smelten telker stonde;

 

Ende al ne addi dan wat bieden.

 

Den wille gaf hi al den lieden.

 

⁺TEre stont gesciede dat,

4230

Dat · i · arem alemosene bat

 

Nerenstelike ende openbare,

 

Ende · i · broeder andwordem zware,

 

Ende dat verhorde harde sciere

 

Der armer minre, die goedertiere.

4235

Gonen broeder hi geboot,

 

Dat hi naect ende bloot

 

Vor des arems voete velle,

 

Ende beliede de woorden felle,

 

Ende hi hem ooc up genade

4240

Oflaet ende bedinge dade.⁺

 

Omoedelike dedi dat;

 

Fransois seide al daer ter stat:

 

‘Broeder, alstu den armen zies,

 

Men leigt di voren, zijt zeker dies,

4245

Den spegel Jhesus, zoete baren,⁺

 

Ende sire moeder, die arem waren;

 

In de zieke merke dese dinc:

 

Die ziecheit, die hi ontfinc.’

 

Ende want die arme kerstine man

4250

In alle de arme, die hi sach an,

 

Mercte ons heren figure,

 

Gaf men hem in eniger ure

 

Die nootdurst van zinen live,

 

Gemoetise, waert man of wive,

4255

Hine gaeft allene niet mildelike,

 

Maer hi hiet in der gelike,

 

Dat men soude keren thare,

 

Recht als oft haer eghin ware.

 

Het gesciedde in enen tiden,

4260

Daer hi van Sene zoude liden,

 

Dat hem · i · arem cam int gemoet,

+ Fol. 24'a

+ E

+ E

[p. 155]

 

Ent hem van evele so stoet,

 

Dat hi boven zinen rocke drouch

 

Enen mantel arem genouch.

4265

Met zinen goedertieren ogen

 

Sachi hem armoede dogen.

 

Sinen geselle sprac hi an:

 

‘Wi keren desen armen man

 

Desen mantel, want hi zijn es.

4270

Wi ebbene geleent dor des,

 

Tote dien dat wi armer vonden

 

Dien wine gegeven conden.’

 

Fransoise geselle daer jegen vacht

 

⁺Nerenstelike met sire macht,

4275

Dat hi niet dade eens anders bate

 

So dat hi zijns zelveres vergate.

 

DOe andworde hi ter stat:

 

‘Ic rekent over diefte dat

 

Van den groten alemoesenier

4280

Mi te tiene, gevict niet hier,

 

Dat ic drage an mi, hem,

 

Die armer es dan ic bem.’

 

Des addi ene costume hier af:⁺

 

Waest datmen hem tsire noot iet gaf,

4285

Wat soot was, dit of dat,

 

Dat hi emmer orlof bat,

 

Came hem enich armer beneven,

 

Dat hijt hem vort moeste geven.

 

Hine spaerde groot no clene,

4290

Mantel *, roc no bouc ne gene,⁺

 

Noch des outaers pareement,⁺

 

Addijs macht, hine deelet omtrent,

 

Om dat hi mochte vuldoen daer mede

 

Tambocht der ontfaermichede.

4295

Als hi arme gemoette met laste,

 

Om haer gemac, om hare raste

 

Sette hi zine cranke lede

+ Fol. 24'b

+ K

+ E

+ E

[p. 156]

 

Onder hare bordine mede.

 

⁺Om dat merken zonderlinge

4300

Des beghins in alle dinge,

 

Want hi was vervult mede

 

Met uutvloeiender goedertierhede,

 

Creaturen, hoe clene si waren,

 

Broeder, zuster, alle te waren,

4305

So hietise talre stont,

 

Om dat het hem wel was cont

 

Claerlike in zinen zin,

 

Dat si met hem adden · i · beghin.

 

Maer herteliker adde hi vercoren

4310

Die gone creaturen te voren,

 

Die met hare natuurlichede

 

Jhesus zochte goedertierhede

 

Toochden in hare nature,

 

Ende daerne bi meent de scrifture.

4315

Hier omme gevel hem dat,

 

Dat hi verloste in menige stat

 

Die lammere, datmense soude slaen,

 

Om de gedincnesse, zonder waen,

 

⁺Jhesus, die was zoete lam

4320

Ende dor ons de pine an nam,

 

Enter doot hem leden liet

 

Om der zondaren verdriet.

 

GHeherberghet was hi tenen tiden

 

Tenen cloostre, daer hi soude liden,

4325

Ende hiet te Sinte Vereconden,⁺

 

Daer · i · scaep in der nachts stonden

 

· J · lammekijn daer brochte voort,

 

Dat ene zuege hevet vermoort.

 

Als dat de goedertiere man

4330

Heeft vernomen, cam hem an

 

Ontfaermenesse groot om ditte:

 

Hi dochte om tlam sonder smitte,

 

Ende weende om des lamkins doot

+ 6.

+ Fol. 25a

+ K

[p. 157]

 

Vor alt volc, clene ende groot:

4335

‘O wee mi, broeder lammekijn!

 

Onnozele creaturekijn,

 

Bi di gedinct de mensce mede

 

Jhesus goedertierhede.

 

Vermaledijt si, Godweet!

4340

Die felle zuege, die di beet.

 

Haers vleeschs ne ete niemen dan,

 

No weder beeste, nochte man.’

 

Siet hier wonderlike dinc:

 

Stappans de zuege quelen ghinc;

4345

· iij · daghe gedoochde die keitive

 

Swaer torment van haren live,

 

Daer na de wrake vander doot.

 

Men warpse in · i · fosseit al bloot,

 

Daer soe verdroochde ende verdween:

4350

Van haer ne at dier ne geen.

 

¶ Merc, menscelike mordadichede,

 

Wat pinen di sal volgen mede,

 

Of die wreetheit van enen diere

 

Wart gewroken aldus sciere.

4355

Elc goet mensce merke dan

 

Dontfarmicheit van desen man,

 

Van hoe groter cracht soe si,

 

Ende hoe vul soeteden daer bi,

 

Dat hem der beesten nature

4360

Onderdaen was dus ter cure.

 

⁺¶ Eens gelach ooc sijn wech mede

 

Tote Sene bider stede.

 

Daer heefti in der weiden vonden

 

⁺· J · groot trop scapen tien stonden.

4365

Soetelike, daer hi stoet,

 

Als hi plach, hise alle groet.

 

Hare weide hebsi gelaten

 

Ende liepen te hem ter straten.

 

Die hoofde hieven si up mettien

+ 7.

+ Fol. 25b

[p. 158]

4370

Ende gingen up hem sien.

 

So lieflike sine saluweerden,

 

Dats wonder groot adden die heerden

 

Entie broeders diet vernamen,

 

Scaepe, lammere, rammen tsamen,

4375

Dat zine festeerden also

 

Ende om hem waren so vro.

 

TEre andre tijt daer na

 

Tonser vrouwen te Porciuncula

 

· J · scaep men Fransoise brochte,

4380

Dat hi om de manieren zochte

 

Ende om de grote simpelhede,

 

Die men vint an des scaeps zede,

 

Hevet lieflike ontfaen.

 

Daer hiet hi den scape saen,

4385

Te leerne van ons heren love

 

Ende niemen vergramen in den hove.

 

Dat scaep, recht in der gebare

 

Als of het hem nerenst ware,

 

Hevet hem vaste gekeert

4390

An dat hem Fransois ginder leert.

 

Want als de broedre te core gingen

 

Ende hetse dan horde zingen,

 

Ghinct in de kerke ghereet,

 

Sonder enichs mans geheet,

4395

Ende knielde ende bleette daer⁺

 

Vor onser vrouwen outaer,

 

Die tlam drouch al zonder zonde,

 

Ende groetetse alsoot best conde.

 

Ja, in de messe, dats noch mere,

4400

Als men daer hief onsen here,

 

Ende het de goede pijnde te leerne

 

Dat sacrament ons heren teerne.⁺

 

Tere stont heefti gehat

 

· J · lammekijn ooc in de stat,

4405

In des zoets lams ere,

+ K

+ E

[p. 159]

 

Dat gaf daer de grote here⁺

 

Ene edele vrouwe ende beval,

 

Als hi dane sceden sal,

 

⁺Die Jacoba geheten is

4410

Vrouwe van Septem Soliis.

 

Dat lammekijn, in der gebare

 

Als oft geestelike geleert ware,

 

ALs sijn vrouwe ter kerke ginc,

 

In gane, in stane, dits vreemde dinc.

4415

Hen sciet niet van haerre zide.

 

Als het cam te mattintide

 

Entie vrouwe te lange sliep,

 

Tlammekijn bleette ende riep

 

Ende stacse metten horne mede,

4420

Ende al zine macht het dede,

 

Hoe het dat mochte gewerken,

 

Dat zijn vrouwe ghinge ter kerken.

 

Tlam, dat Fransois adde geleert,

 

Ende hem dus ten meesterscepe keert,

4425

Dat het der vrouwen ter dueget weet,

 

Was vander vrouwen, diere up meet,

 

Wonderlike zere vercoren,

 

Om dit dat ghiere of moget horen.

 

⁺Te Grecium, tere andre tijt,

4430

Was desen here gebenedijt

 

· J · haze gesent, dor sine waerde.

 

Die was vri geset up daerde,

 

Wilde hi, dat hi mochte ontflien.

 

Fransois riepene mettien,

4435

Te hant in sine scoot hi ghinc.

 

Soetelike hine bevinc

 

In also meureulike gebare,⁺

 

Als of hi zijn moeder ware.

 

Saetelike bat hi hem zaen,

4440

Dat hi hem nemmeer liete vaen.

 

Hi zetten neder vri ter stede.

+ K

+ Fol. 25'a

+ 8.

+ E

[p. 160]

 

Als hi menichwaerf dit dede,

 

Om dat hi hene soude vlien,

 

Spranc hi in zinen scoot mettien,

4445

Recht of hi verstonde mede

 

Sire herten goedertierhede,

 

So dattene Fransois dede dragen

 

Sine broeders, die toe zagen,

 

In die woestine daer bi,

4450

Daer hi zeker ware vri.

 

Dies gelijx vel in ene zake:

 

Bi Perreuse, in ene lake,

 

Es · i · eylant, daer wilde in zijn.

 

⁺Daer was gevangen · i · conijn,

4455

Dat Fransoise was gegeven;

 

Het vlo al dat hem was beneven,

 

Maer allene jegen hem

 

Was het goedertiere ende tem.

 

Daer hi hene zoude gaen

4460

Ter woestine van Grecium zaen

 

Biden mere van Reatinen,

 

Brochtem dor de lieve zine

 

· J · visschere gedragen sciere

 

Enen voghel vander riviere.

4465

Dien voghel ontfinc hi ghaerne,

 

Hi nooddene danen te vaerne,

 

Maer hine wilde niewer vlien.

 

Sine ogen hief hi up na dien,

 

Ende bat herde lange daer.

4470

Over ene lange wile daer naer

 

Cam hi them selven in der gebare,

 

Of hi van verren comen ware,

 

Ende sprac den vogle soetelike ane,

 

Dat hi Gode lovede * ende voere dane.

4475

Als die vogel adde zaen

 

Orlof ende benedixie ontfaen,

 

Geliet hi hem zere blide,

+ Fol. 25'b

[p. 161]

 

Ende vlooch wech ter ere zide.⁺

 

Int zelve laec ende daer beneven

4480

Was hem · i · levende visch gegeven,

 

Die groot was *, ende na zine zede

 

So hiet hine broeder mede.

 

Int water ledine neven den boot.

 

Die visch maecte bliscap groot

4485

Ende speelde vor hem in der gebare,

 

Als oft van groter liefte ware.

 

Niet eer hi van den scepe sciet,

 

Eert hem de helege Fransois hiet,

 

Ende hine benedyede mede

4490

Met zire hant al daer ter stede.

 

⁺Tere andre tijt was dese dinc,

 

Dat hi met enen broeder ginc

 

Bi Venegen, in dien marasch,

 

Daer hi zingende ende rasch

4495

Vele vogelen hevet vonden

 

Onder die boomkine tien stonden.

 

DOe dat sach de helege man,

 

Sprac hi sinen geselle dus an:

 

⁺‘Onse zustre, gone vogelkine,

4500

Elc die looft den sceppere zine:

 

Laet ons mids onder hem gaen

 

Ende onsen here zecgen zaen

 

Tsinen love onse getide.’

 

Si ginghen onder de vogele blide,

4505

Die hare stede helden al.

 

Maer om hare grote gescal

 

Ne mochte elc andren horen niet,

 

Waer dat elc sijn veers ooc liet.

 

Fransois, dien men te rechte eert,

4510

Hem te gonen vogelen keert

 

Ende seide: ‘Zuster, laet u zinghen

 

Totien dat wi van onsen dingen

 

Sijn lof hebben vergolden Gode.’

+ E

+ 9.

+ Fol. 26a

[p. 162]

 

Si zwegen mettien gebode

4515

Ontier ende si met gemake

 

Adden vuldaen hare zake,

 

Ende hi hem orlof ooc gaf mede

 

Te zingene na hare zede.

 

Ende alsi orlof adden ontfaen,

4520

Begonsten si weder zingen zaen.

 

Te Porciuncula tonser vrouwen

 

Mochtmen ooc wonder scouwen:

 

Up enen figeboom so plach

 

Bi Fransoise celle up enen dach

4525

Een crekel te sittene ende zingen.

 

Die goede man in clenen dingen

 

Die grootheit in onsen here

 

Plach te wonderne wel zere,

 

Wart dicken gewect tons heren love

4530

Biden crekel van dien hove,

 

So dat hi tenen tiden riep,

 

Entie crekel up zine hant stiep.

 

Hi seide: ‘Crekel, zuster mijn,

 

Sing, love den here dijn

4535

Met dinen zonderlangen dingen.’

 

Alte hant begonsti zingen,

 

Ende hine stonts ooc niet of,

 

Eer hem Fransois gaf orlof,

 

Ende vlooch weder tsire stede.

4540

· viij · daghe bleef hi daer mede

 

Comende, kerende, ende hi zanc

 

Als hi wilde om haren danc.

 

Ten sinen sprac hi hem beneven:

 

⁺‘Hets tijt dat wi orlof gheven

4545

Suster crekele, datsoe wech gange;

 

Soe heeft ons met haren zange

 

Genouch gemerget in desen hove,

 

Ende ons vermaent tons heren love

 

· viij · daghe achter een te samen.’

+ Fol. 26b

[p. 163]

4550

Hi gaf haer orlof in Gods namen,

 

Ende soe maecte haer danen mettien.

 

Nemmeer daer na wort soe gesien,

 

Gelijc als of soe dat soe hiet⁺

 

Ne dorste achter laten niet.

4555

⁺EChter, daer hi te Senes ziec lach,

 

· J · faisaen, up genen dach

 

Dat soe levende was gevaen,

 

Sendem · i · edel here zaen.

 

Teerst dat dat hoen den helegen man

4560

Hoorde ⁑ ende ooc hem sach an,

 

So vriendelike het bi hem was,

 

Dat het niet gedoochde das⁺

 

Ende droegent dane in de wijngaerde,

 

Om dat voere zire vaerde,

4565

Dan keerdet weder metter spoet

 

Als oft oit van hem ware gevoet.

 

Doe waest enen man gedragen,

 

Die Fransois in gonen dagen

 

Dor sine lieve plach te visenteerne.

4570

Daer ontseit spise te verteerne,

 

Want hettene niet ne mochte sien.

 

Men brochte den goeden man mettien

 

Ende, als hetne sach met ogen,

 

So begonst bliscap te togen

4575

In zijn gelaet, in sine gelike,

 

Ende at gherne ende blidelike.

 

¶ Eens quam hi, als hi plach gerne,

 

Ter woestine van Alverne.

 

Daer wilde · i · viertienacht de here⁺

4580

Vasten in Sinte Michiels ere.

 

Menigerande vogele quamen

 

Vliegen om zine celle tsamen

 

Met zange ende met bliden gebare,

 

Als of hem zine comst lief ware,

4585

Ende dochte of tgevogelte woude,

+ E

+ 10.

+ E

+ E

[p. 164]

 

Dat hi ghinder merren soude.

 

Doe hi dit sach doe seide hie

 

Te zinen gezellen: ‘Broeder, ic zie,

 

⁺Dat het si ons heren wille,

4590

Ons te blivene · i · stic hier stille;

 

Want onse zustre de vogele also

 

Om ons gebaren ende zijn vro.’

 

· J · valke, die daer hevet gebroet,

 

Als hi hem daer te blivene doet,

4595

Heeftene met heve vercoren.

 

Want nachts, hier suldi wonder horen,

 

Als gewone was de man

 

Den dienst Gods te nemene an,

 

Wectine te lovene ons heren name.

4600

Dat was Fransoise zere bequame,

 

Om dat die nerenstachtichede,

 

Die de valke om hem dede,

 

Van hem alle traecheit dreef.

 

So dat hi daer · i · deel ziec bleef,

4605

Die valke ooc sinen zanc vertrecte,

 

Dat hine so tileke niene wecte.

 

Recht als hem God leerde de zaken:

 

Want doe alst was ant graken,

 

Luudde hi zire clocken clanc

4610

Ende in enen stilren zanc.

 

Sekerlike het dochte in desen

 

Een vorteken van Gode wesen,

 

Bede, dattie voglen waren vro,

 

Entat de valke sanc also,

4615

Om dat die here vul van gracien

 

Metten vedren van contemplacien

 

Up waert soude sijn verheven,

 

Ende hem de hoocheit soude sijn gegeven,

 

Dat hi soude scouwen ane

4620

Seraphijn, die inghelike gedane.

+ Fol. 26'a

[p. 165]

 

⁺TEnen tiden so lach hi

 

In dermitage Grecii,

 

Entie lieden van den lande

 

Hadden vernoy menigherande.

4625

Want de wulve vander stede

 

Verbeten tvolc ende beesten mede,

 

Entie hagel plach ooc storen

 

Elcs jaers wijngaert ende coren.

 

Als hi desen castien soude,

4630

Die scade adden dus menichfoude,

 

Seidi hem dustanich wort:

 

‘In dere Gods, ons heren, hort,

 

So willic hier borge wesen

 

⁺Dat dese plage vort na desen

4635

Van u sal versceden al,

 

Ende u goet vort dyen sal,

 

Eist dat ghijt wilt geloven mi,

 

Ende elc sijns ontfarmich si,

 

Ende ghi claer te biechten gaet,

4640

Ende vraye penitencie ontfaet.

 

Ooc so seggic u dat mede,

 

Keerdi tuwer quader zede,

 

Het zal keren in corten dagen

 

Ende twivoudeghen dat plagen,

4645

Ende meerre gramscap up u beten.’

 

Van der wile, na dat beheten,

 

Bede plagen ende onweder

 

Vellen altemale neder;

 

No wulf no hagel diene dede

4650

Hem vort gene pijnlichede.

 

Ja, als somwile hagel quam,

 

Die hare gebure vrucht benam,

 

Als hi hem naecte, hier ende daer,⁺

 

Of hi hem keerde anders waer.

4655

Die hagel helt sijn belof,

 

Die wulve ne sciedens niet of,

+ 11.

+ Fol. 26'b

+ E

[p. 166]

 

No sine pijnden vort waert mere

 

Hem te doene in genen kere

 

Jegen die duechdachticheden

4660

Uptie lieden, die hare zeden

 

Ter dueget adden gheset,

 

Als lange alsi ombesmet

 

Hem hilden * ende niet ne lieten

 

Dat si Fransoise behieten.

4665

Soetelike machmen mede

 

Gevoelen smans goedertierhede,

 

Die so zoete was ende so groot,

 

Dat soe der diere wreetheit verboot,

 

Wilde beesten al te hem keerden,

4670

Ende sochte stomme beesten leerde,

 

Die diere, die den man sijn rebel

 

Sident dat hi in sonden vel,

 

Dat hise daer toe bedwanc

 

Te dienne om zinen danc.

4675

Dits de dueget openbare,

 

Die alle dinc maect gevriende an hare,

 

Ende tallen dingen es goet

 

Ende in wien men vinden moet

 

⁺Dat belof van desen levene al,

4680

Ende van dat hier na comen sal.

+ Fol. 27a