Maerlants werk. Juweeltjes van zijn hand

Thus

[Origineel]

Thus, alse Platearius seget
Ende Plinius, es i boem die pleget
Te wassene int lant van Arabi.
Edel, wel riekende so es hi,
Lanc ende ghetelghet seere,
Ghebladet wel na min no mere
Dan alst i perboem ware.
Voer den hoesttijt alle jare
Snidemenne dor sine huut.
Dan loepter erande gumme hud

[Prozavertaling]

len. Ook is het een uitstekend middel tegen droge hoest, pijn op de borst en hoofdpijn die veroorzaakt wordt door een teveel aan hete lichaamsvochten.

Dit laatste middel wordt diasandali genoemd en het wordt ook wel op een andere manier bereid, maar volgens mij werkt het het beste op de hierboven beschreven manier. Wanneer je wilt dat het bovendien dient als slaapmiddel, doe er dan nog mandragorapoeder bij.

De thus is volgens Platearius en Plinius een boom die groeit in Arabië. Het is een edele, geurende boom, hoog en breed getakt en met bladeren die wel wat lijken op de bladeren van de perenboom. Ieder jaar voor de oogsttijd snijdt men in zijn bast en dan loopt er een soort gom uit die verhardt op het hout.

[p. 350]

[Origineel]

Entie verart dan ant hout.
Echt vandes winters ghewout
Ghevallet datment selve doet
Ende dat nes niet also goet,
Want ets root entander wit.
Wit ende ront es best dit
Ende dat saen ontsteket van viere.
Hort van wieroke goede maniere:
Nem twitste wierooc datmen vint
Ende hute wel ghepulvert ghint;
Ende nem niewe was te dien,
Thant ghenomen vanden bien,
Ende botre der mede
Darmen noint sout an ne dede.
Van desen drien darmen af seghet
Besie, dat elc hoep even vele weghet.
Doe dese drie dan in i vat
Ente viere so set dat
Ende minget te gadre somen best can.
Laet coelen vanden viere dan
Ende alse duut danne wilt orbaren,
Set te viere dan te waren
Ende laet ontlaten i lettelkin.
Ende dan so nem i vel scapijn
Ende smeret up die vlees side.
Et es best in allen tiden

[Prozavertaling]

Als men dit in een strenge winter doet, komt er vocht uit dat niet zo'n goede kwaliteit heeft; dat vocht is rood van kleur en het andere is wit. De beste kwaliteit is wit en vloeibaar en die soort ontbrandt snel.

Hoor nu wat je kunt doen met wierook: neem de witste wierook die er bestaat, heel goed verpulverd; doe daarbij nieuwe was, zo van de bijen afkomstig, en boter waarin geen zout is gedaan. Zorg ervoor dat je van alledrie deze ingrediënten gelijke hoeveelheden neemt. Doe dit alles in een pot, zet die op het vuur en meng het zo goed mogelijk door elkaar. Laat het mengsel hierna afkoelen en zet het, wanneer je het wilt gebruiken, weer even op het vuur om het een beetje zacht te maken. Neem vervolgens een stuk schapenvel en smeer het mengsel op de vleeszijde. Dit is beter dan wat dan ook tegen pijn op de borst, want niets anders verzacht die zo goed.

[p. 351]

[Origineel]

Der burst dan el iet wesen mochte,
Want niet maxe so sochte.
Jeghen tantswere ende tranende hoeghen
So can sine macht wel toghen
Een plaster der up ghemaket met wine.
Entie vander reume hevet pine
Houts i stic langhe in sinen mont
Ende hetet der na, hi werdet ghesont.