Merlijn, naer het eenig bekende Steinforter handschrift

Hoe die koninck Artur street tegen ene vreeslike³¹ catte.

Hier secht dit boec: doe waren³² leden
Drie dage, zeide Merlijn ter steden:
‘Here, over gene lac³³ es uwes te doen³⁴
Want daer en es negeen man so koen³⁴,
Die daer dorst wanderen om enen viant,
Die in enen berge woent in dat lant’.
‘Hoe’, zeide die koninck, ‘eest maer één man,
Wat soudewy alle derwaert dan?’ -
‘Neen, here’, zeide doe Merlijn saen,
‘Dat es eene catte, een Duvel, sonder waen,
Die so vreeslyc es tansine mede,
Men sach nie desgelykes in gener stede’.
‘God, Here, genade!’ zeide die koninck³⁵,
‘Wanen³⁶ mach komen alsulken dinc³⁵?’

31 eyne vreslike

32 weren

33 Eng. lak de losane (zie v. 34955)

34 done, kone

34 done, kone

35 koninch, dinch

36 wannen.

35 koninch, dinch

[p. 391]

 

‘Here’, zeide Merlijn, ‘des es vier iaer,

 

Ter Opvaert Onses Heren, wet vorwaer,

34955

Dat een viscer ter Losanen quam

 

Te viscene in den lac, alsic vernam,

 

Ende warp sijn nette in den lac voertmere

 

Ende gelovede den iersten¹ vise Onsen Here.

 

Dien hi daer soude vaen nu mede;

34960

Doe vinc hi enen sconen snoec ter stede

 

Die dertich scellinge² mochte waert wesen:

 

Doe zeide hi: ‘God, dune sals³ niet bebben desen,

 

Maer du sals hebben nu den naesten;

 

Hi warp sijn nette in met haesten,

34965

Ende vinc enen betren⁴ dan dierste⁵ was;

 

Doe zeide hi: noch sal God beiden nadas,

 

Want den derden sal ic hem geven;

 

Echt warp hi sijn nette daer beneven,

 

Ende vinc een clene swart kattekijn;

34970

Doe zeide die viscer: dit (en) mach niet sijn,

 

Dat kattekyn sal ic behouden met,

 

Want entrouwen, God, ic wil gy dat wet,

 

Ic hebbe wel te doene der catten,

 

Ic hebbe thues vele muse ende ratten.

34975

Hi⁶ hielt se so lange, datsi verbeet ter stede

 

Hem ende sijn wijf ende sine kinder mede;

 

Doe liepsi an enen berch in dlant⁷ daer,

 

Daer si⁸ noch sint hevet gewesen daernaer,

 

Ende verbijt⁹ ende dodet, nacht ende dach,

34980

Al datsi daerop ervaren mach;

 

Ende si⁸ es eislyc ende groet mede.

 

Gy sult daer varen, ende vertroesten ter stede

 

Die goede liede¹⁰ ende helpen uter noet’

 

Dit hadde den baronen wonder groet,

34985

Ende zeiden, twaer¹¹ een miracle vorwaer

 

Van Onsen Here, ombedat die viscer daer

 

Niet en dade dat¹² hi gelovede Gode.

 

Doe hiet die koninck, dat men gebode,

 

Dat men trossen soude ende laden,

34990

Ende ten lakewaert varen met staden.

 

Dns voerensi derwaert, ende vonden daer lant

 

Dlant⁷ verwoestet, verre ende naer,

 

Want daer en dorste nieman wonen int¹³

 

Doe voerensi tot an den berch thant;

34995

Daer dade die koninck logieren, ter stede,

 

Ene halve myle na den berch mede;

 

Daer nam die koninck met hem doe

 

Den koninck Lot ende Gawine daertoe,

 

Ende sine broeder ende Merlyne mede;

35000

Si wapenden hem ende reden, ter stede,

 

Opten berch daer die catte was.

 

Doe wijsde hem Merlijn dat hol nadas,

 

Ende zeide doe toten koninck Artuer¹⁴:

 

‘In dat hol es die felle creatuer¹⁴’.

35005

‘Hoe¹⁵ salsi wtkomen’? zeide Artur saen;

 

‘Si sal sciere¹⁶ wt komen gegaen’,

 

Zeide Merlijn, ‘maer hoedet iu naer,

 

Si sal iu vreeslyc oplopen daer’.

 

‘Nu vaert achterwaert’, zeide Artur doe;

35010

Ende si dadent¹⁷, ende Merlijn ginc¹⁸ toe,

 

Ende wispelde sere, secgic iu;

 

Entie catte, die dat hoerde, quam nu

 

Uten hole gescieten¹⁹ na desen;

 

Si meende²⁰, dat²¹ een beeste hadde gewesen;

35015

Si hadde honger ende voer ten koningewaert.

 

Ende alset die koninck sach, hielt hi ter vaert

 

Sijn speer daertegen, ende meende²⁰ se daermede

 

Doersteken; maer si nam dat yser ter stede

 

Ende tracket²² so sere, dat die koninck wel naer

35020

Gevallen was, ende metten²³ wringen daer,

 

Dat die koninc wranc dat speer alsoe,

 

Brac sijn speer af dat yser doe;

 

Doe warpet die koninck uter hant,

 

Ende trac²² sijn swaert ende deckedem te hant

35025

Metten²³ scilde; entie²⁴ catte spranc daernaer

 

Op hem ende meende²⁰ ne verworgen daer;

 

Maer die coninc scoetse²⁵ metten scilde weder,

 

Datsi ter aerden viel²⁶ doe neder

 

Maer si was thant weder op hem gevlogen,

35030

Entie koninck hadde tswaert²⁷ getogen,

 

Ende sloech haer een sticke af in dat hoet²⁸;

 

Maer die hernenpanne en hadde gene noet,

 

Want dat was hart, dat hi des niet

 

Ontginnen en konde, wat gesciet²⁹.

35035

Nochtan viel²⁶ si van den slage neder,

 

Maer si spranc tehant op weder,

 

Ende namne by den scoudren³⁰ na dien dingen,

1 irsten

2 scillinge

3 salt

4 betern

5 de irste

6 dit

7 dat lant

8 dat

9 verbit

8 dat

10 goeden lude

11 dat weer

12 ombedat

7 dat lant

13 in dat

14 Artur, creatur

14 Artur, creatur

15 wo

16 schire

17 deden dat

18 ginch

19 gescheten

20 menden

21 dat dat

20 menden

22 treckedet

23 myt den

22 treckedet

23 myt den

24 unde de

20 menden

25 scotse

26 vel

27 dat sweert

28 hovet

29 wat des geschiet

26 vel

30 scolderen.

[p. 392]

 

Dat die clawen dor den halsberch gingen,

 

Ende intie scouder¹ oec daernaer;

35040

Ende si scoerde² den halsberch daer,

 

Datsi wel driehondert malien mede

 

Uten halsberch scoerde² ter stede,

 

Sodat hem dat rode bloet

 

Wt sinen scouderen ter stede vloet,

35045

Ende dat hy byna gevallen was;

 

Ende hi liep der catten op nadas,

 

Daersi sat haer poten ende lickede mede

 

Van den bloede; doe sine sach ter stede

 

Tot haer³ komen, scoet si hem toe

35050

Ende meendene vor begripen doe;

 

Maer hi warp haer den scilt tegen;

 

Daer hevetsi haer⁴ clawen ingeslegen⁵,

 

Datsi den scilt al te male dorsloech

 

Enten⁶ koninck so na haer droech,

35055

Dat hi byna was daer neder;

 

Maer die koninck hielten⁷ so vaste weder,

 

Datsine hem niet konde ontrecken daer;

 

Ende hi nam sijn swaert daernaer,

 

Ende sloech haer die vorenste voete⁸ af doe

35060

Ende si viel op daerde; doe liep hi toe,

 

Die koninck, ende liet den seilt vallen saen

 

Ende meende die catte echter slaen,

 

Maer si scoet hem int⁹ aensicht daernaer,

 

Ende begreepne metten achtersten voeten¹⁰ daer,

35065

Ende metten tanden, ende beeten doe

 

Dat hem tbloet verspranc alsoe.

 

Doe nam hi tscerpe van siuen swaerde,

 

Ende meendese dorsteken metter vaerde;

 

Ende doesi dat swaert gevoeide saen,

35070

Lietsi haer vallen ende lieten gaen;

 

Maer si bleef metten clawen daer

 

In den halsberge houden naer,

 

Ende thovet hinc doe nederwaert;

 

Doe sloech die koninck mettervaert

35075

Dachterste¹¹ been af ter stede,

 

Entie buec viel¹² ter aerden mede,

 

Ende crect so lude, dat ment van daer

 

Hoerde daer dat heer lach vorwaer,

 

Dat ene halve myle was;

35080

Des menegen sere wonderde, sijt seker das,

 

Die dat in den heer boerden naer,

 

Die meenden, dat die Duvel waer¹³;

 

Doe begansi te wentelen na desen,

 

Ende hadde gerne in haer hol gewesen;

35085

Maer die koninck liep haer tegen doe,

 

Ende si warp haer op met crachte¹⁴ alsoe,

 

Ende woude opten¹⁵ koninck springen;

 

Entie koninck stacse, na dien dingen,

 

Tuscen die dye¹⁶, dat al dor ginc.

35090

Doe quam Merlijn tot hem, na die dinc,

 

Ende dander¹⁷, ende vrageden hoet¹⁸ hem stoet¹⁹?

 

‘Wel, want ic en hebbe gene noet²⁰

 

Van den Duvel, dien ic hebbe doet;

 

Ic en quam nie in meerre noet

35095

Noch in meerre angest mede,

 

Sonder van den gigante²¹ ter stede,

 

Dien ic vor Carmelyde doet sloech;

 

Die dade my oec groet ongevoech,

 

Eer icken dode met gewelt’.

35100

Doe namen²² die heren sinen scilt

 

Ende besagen²³ die voete, die daerinne staken²⁴,

 

Ende in den halsberch, na dien saken,

 

Ende zeiden, si en sagen²⁵ nie desgelike;

 

Doe voeren²⁶ si ten heerwaert²⁷ dapperlike,

35105

Daer men feest hadde om der catten doet.

 

Ende doe die princen sagen²⁵ so groet

 

Die voete, entie clawen so lanc met,

 

Waren²⁸ si alle vertsaget²⁹, dat wet,

 

Van den groten wonder van dien;

35110

Doe leidensi den koninck mettien³⁰

 

In sine tente ende ontwapendene daer

 

Ende besagen²³ dat gebetene naer,

 

Ende dat gekrassede van den clawen met,

 

Dat diepe in dat vel ginc, dat wet;

35115

Doe wiesc³¹ men hem dat herde scone,

 

Ende legde hem sulc dinc daerop, na datgone,

 

Dat bem tfenijn al wttrac³² mede,

 

Ende bine liet sijn ryden niet ter stede,

 

Want des andren dages reet hi te Gaulewaert;

35120

Enten scilt dade hi in der³³ vaert

 

Voeren, daer die voete inne waren;

 

Ende dander³⁴ voete dade hy daernare³⁵

 

In een coffer lecgen daer

 

Ombe te togene, gevielet³⁶, daernaer;

35125

Enten berch, die te voren hiet mede

1 in de sculderen

2 scorde

2 scorde

3 to hem

4 er

5 ingeslagen

6 unde den

7 den scilt

8 vornsten vote

9 in dat

10 voten

11 achtersten

12 vel

13 weer

14 craffte

15 op den

16 dee

17 andertn

18 woet

19 stode

20 node

21 giganten

22 nemen

23 besegen

24 steken

25 segen

26 voren

27 herwers

25 segen

28 weren

29 vortzaget

30 mit den

23 besegen

31 weseh

32 uttreckede

33 de

34 anderen

35 daernaren

36 gevellet.

[p. 393]

 

Die berch van der Losanen, hi heten¹ dede

 

Den berch van der Catten voert;

 

Ende ember² meer sint, na die woert,

 

Wart hi die berch van der Catten geheten³.

35130

Hier swiget dit boec, als wy dat weten,

 

Van der Catten nu voert ter ure,

 

Ende sal secgen van Merline ende van Arture.

1 hieten

2 ember

3 gehieten