Torec

(1875)–Jacob van Maerlant– rechtenstatus


IV. Hoe Torec Melione verwan, ende hoe hi seide w[aer die] cierkel was. Daventure doet u cont, Dat Torec sander dages opstont, Ende nam orlof an hen allen daer, 380[regelnummer] Ende reet om aventure daernaer, Ende quam in een wout gereden; Daer gemoette hi ter steden Enen riddere sward ende groet, Die hem daer sijn spere boet; 385[regelnummer] Ende Torec boet hem weder tsine. Si quamen tegadere met selker pine, Dat si beide bina metallen Waren daer ter eerden gevallen; Ende Torec kerde doe omme sijn part 390[regelnummer] Ende waende noch josteren ter vart, Maer hi hadde den genen verloren: Des hadde hem wonder als te voren, Dat hi hem dus ontfaren was. - ‘Dit was een alf oft sathanas,’ 395[regelnummer] Sprac hi, ‘die mi dus es ontgaen.’ Ic late hier af die tale staen; Men saelt hierna wel secgen u Waeromme hi daer also quam nu. Maer Torec, die des erre was, 400[regelnummer] Reet doe vort al sinen pas, Ende quam gereden omtrent middach, Daer hi ene scone joncfrouwe sach;
[pagina 12]
Ende een riddere lach in haren scoet, Gewapent, die starc sceen ende groet, 405[regelnummer] Ende sliep vaste met goeder moeten. Torec sprac haer an met groten, Ende vrachde hare, wie die ridder es. - ‘In segs u niet, sijt seker des; Vaert uwer straten, dat radic u, 410[regelnummer] Eer hi u te doet slaet nu.’ Torec seide: ‘Ic soude gerne weten, Hoe die riddere ware geheten.’ - ‘In segs u niet, al sonder wanc.’ Mettien die riddere daer met ontspranc 415[regelnummer] Ende seide: ‘Her dorpere, bi mire wet, Dat gi hier dus hebt gelet Ende ut minen slape hebt nu brocht, Dat werd u herde dire vercocht.’ Mettien die riddere opstont, 420[regelnummer] Ende bant sinen helm ter stont, Ende nam sinen scilt ende sijn spere, Ende sat op sijn ors ter were, Ende es op Toreckə/comen daer, Ende stac sijn spere ontwe daer naer. 425[regelnummer] Ende Torec stac op hem daer weder, So dat hi viel ter eerden neder, So dat hi ne horde none sach. Doe Torec sach, dat hi dus lach, Ginc hi van sinen perde daernaer. 430[regelnummer] Doe was die ander becomen daer, Ende quam Torecke jegen gegaen. Doe gingen si daer met swerden slaen Deen den anderen herde onsoeten. Van den hoefde toten voten 435[regelnummer] Waren si bebloet aldaer Vanden wonden, wet vorwaer. Die riddere weerde hem harde wel; Maer tachters werd hem die strijt te fel, Want Torec slogene metten swerde 440[regelnummer] Opt hoeft, dat hi viel ter eerde Oft hi doet hadde gewesen. Doe quam sine amie te desen Ende riep: ‘Ay mi, riddere van prise, Hebt genade van minen amise!’
[pagina 13]
445[regelnummer] Torec seide: ‘Ic geve hier u, Opdat hi selve willet nu.’ Die riddere was blide ende dancten sere, Ende seide doe: ‘Wellive here, Laet mi weten, wie gi sijt, 450[regelnummer] Want noit riddere vor desen tijt Mi gemeestren nine conde.’ Torec seide ter selver stonde: ‘Ic ben’, seit hi, ‘Torec geheten, Ende min vader, wildijt weten, 455[regelnummer] Heet Ydor van Baserrivire.’ - ‘Ic was wel sot,’ seide doe scire, Dat ic mi jegen u vermat. Nu biddic u, here, nu ter stat, Dat gi met mi vart tramere: 460[regelnummer] Ic sal u secgen ende wisen, here, Den tsirkel, dien gi soeken nu, Ende wine oec heeft, dat secgic u.’ Torec seide doe: ‘Live here, Wiset mi daer, des biddic u sere.’ 465[regelnummer] Die riddere sprac: ‘Bi Gode, dat si! Bruant, diene nam, woent hier bi; Maer sijn casteel es so vast, Dat hi om niemanne geeft een bast; Ende oec weet hi wel te secgen van u, 470[regelnummer] Ende dat gi den cirkel soket nu. Ende omdat heeft hi II lione Ende II resen te sinen done, Die sine porte nauwe wachten, Beide bi dage ende bi nachten. 475[regelnummer] Nieman mochte die porte winnen Met gere cracht, dat hire quame binnen; Ende al mochti oec daer binnen comen, Bruant soude hem jegen comen, Ende souden oec bestaen gereet, 480[regelnummer] Wat hi es vresselijc, starc ende wreet. Dus en mochts een niet ontgaen, Hine moeste daer doet bliven saen.’ Torec sprac: ‘God, diet al mach geven,
[pagina 14]
Die late mi noch so lange leven, 485[regelnummer] Dat ic hem moet lonen die overdaden, Die hi hier vore dede an Briaden.’ Doe vrachde Torec na sinen name. - ‘Here, Melions, eest u bequame: De orgelious soe heetmen mi.’ 490[regelnummer] Ende binnen deser tale quamen si Te Melions castele saen, Daer si wel waren ontfaen. Si aten, si dronken ende waren blide, Ende gingen slapen saen betide, 495[regelnummer] Om dat si wilden, sonder waen, Des ander dages vroech opstaen. Doen Torec dages geware werd, Stont hi op ende oec sijn werd, Ende wapenden hen beide wale. 500[regelnummer] Torec nam enen boge ende strale - Want hi wale scieten conste - Op aventure wat hi begonste. Die werd voer met hem udewaerd Ende leidene optie rechte vaerd; 505[regelnummer] Nochtan castijtdine daer af sere, Maer dan bescoet min no mere. Ende doe hi ene mile hadde gevaren Keerde die werd wider, twaren, Ende bevalle Gode daer naer. 510[regelnummer] Doe reet Torec allene daer Soe verre, dat hi gereden quam, Daer hi Bruans montange vernam, Daer sijn starke casteel op stont. Daer ward saen Torecke cont 515[regelnummer] Vor die porte die starke resen. Ende Torec die set in mettesen Ende scoet den enen dor die herte, Dat hi doet viel vander smerte. Dit sach die ander ende quam hem naer; 520[regelnummer] Enen anderen quareel scoet hi daer, Ende scoet den genen in die oge, Dat hi strimelde van dien vloge; Ende sloech Morele, sijn ors, met sporen,
[pagina 15]
Ende stakene in die borst voren 525[regelnummer] Met sinen spere, dat hi ter stat Doet viel. Ende saen na dat Quamen II leuwe op hem alse houden Als oft sine thans verbiten souden. Hi stac den enen int begin 530[regelnummer] Metten spere ter kelen in, Dat hi doet viel ter stede. Doe spranc die ander op hem ter stede Ende trac na hem doe sinen scilt; Ende Torec sijn swaerd verhilt 535[regelnummer] Ende sloech den leu af sine II vote, Dat hi achterwaerd viel onsote. Do ginc Torec van sine wrene Ende slogen daer te stucken clene. Doe sat hi weder op sijn paert 540[regelnummer] Ende reet vaste ter zalen waerd. Daer vant hi Bruande bi enen scake, Die doe sere was tongemake, Doen hi Torecke sach aldaer. Hi versprakene sere daernaer 545[regelnummer] Ende dreichdene doe ende seide Hi souden doen rumen sijn gereide Torec seide: ‘En dreiget niet, Maer wapent u, ende comt ende siet, Oft gi op mi iet winnen moget. 550[regelnummer] Dan docht mi van u ene merre doget, Dan gi mi dreiget ende nine doet.’ Doe sprac Bruant: Her riddere goet, Ic bidde u sere, waerd u bequame, Dat gi mi segt uwen name.’ 555[regelnummer] - ‘Ic hete Torec,’ seidi doe saen, ‘Ende soeke den cirkel, sonder waen, Dien gi mire oudermoder naemt, Ende mire moder te hebbene betaemt.’ Bruant sprac, die riddere fier: 560[regelnummer] ‘So comdi daer omme vechten hier? Des seldi wel sijn gescaed; Maer het es te sere verspaed, Want hets avont embertoe; Maer herberget hier tot margen vroe: 565[regelnummer] Ic sal u ende uwen perde nu
[pagina 16]
Gnoech doen hebben, dat secgic u; Ende laet ons beginnen margen vroech Te vechtene, so hebwi dages gnoech.’ Torec sprac: ‘Gi segt hoveschede: 570[regelnummer] Ic later mi oec genogen mede.’ Dus bleef hi daer om dese sake, Daer hi wel was te gemake. Des ander dages es opgestaen Ende Bruant mede, ende sijn gegaen 575[regelnummer] Hen doen wapenen metter vart, Ende sijn geseten op haer part. Ende Bruant verboet al sinen gesinde, Dats hem nieman onderwinde. Oec soe wilt hi tesen male, 580[regelnummer] Dattie strijt si in die zale. Dus es daer die strijt genomen: Ende elc es daer op anderen comen Metten speren ende metten orssen Soe sere, dat si in diere porssen 585[regelnummer] Beide ter eerden moesten vallen, Want die perde sockerden metallen; Ende oec so quetste hem sere Bruant. Ende Torec trac sijn swaerd te hant Ende es te Bruande gegaen, 590[regelnummer] Ende Bruant es oec op gestaen. Daer ginc deen den anderen toe: Bruant sloech op Torecke soe, Dat hem sijn swaerd daer ontfel. Torec, die dapper was ende snel, 595[regelnummer] Gegreep dat swaerd in die hant Ende gaeft Bruande weder thant, Ende seide: ‘Nu nemt u swaerd Om dat gi tnacht waerd min waerd.’ Dies was Bruant herde blide; 600[regelnummer] Ende gingen van irst vechten tien tide. Dus vochten si tot na noene, Ende Bruant, die riddere coene, Gaf Torecke doe ene grote wonde Met sinen swaerde, dat gevenijnt es. 605[regelnummer] Torec vererde hem sere des, Ende Bruande enen slach doe gaf, Dat hem die rechte hant viel af,
[pagina 17]
Ende horten neder, sonder waen, Ende trac hem den helm af daerna saen. 610[regelnummer] Doe bat Bruant daer genaden Ende seide: ‘Torec, gi moget u scaden; Eest dat mi dat leven nemt, Soe werd u leven hier gehent, Want gevenijnt sijn u wonden 615[regelnummer] Van minen swerde; ende nu ter stonden Sone leeft in die werelt man, Diese u oec genesen can, Ic ne waerd, dat secgic u. Ende wildi mi laten leven nu, 620[regelnummer] Ic sal u wonden wel genezen Ende den cirkel wisen na desen; Ende oec so willic werden u man Ende u dinen vorwerd an, Want ic hebt nu dire becocht 625[regelnummer] Die ondaet, die ic hebbe gewrocht; Want mi es afgeslegen de hant, Daer ic den cirkel mede prant’. Torec seide: ‘Ic late u leven, Wildi mi des gode sekerheit geven’. 630[regelnummer] - ‘Jaic, ende werde thans u man’. Daer custe deen den anderen dan, Ende worden gevriende daer ter stat, Men ontwapense beide na dat. Doen seide Bruant Torecke al 635[regelnummer] Vanden cirkele groet ende smal, Ende hoe dattene sine swegerinne heeft, Die scoenste die in die werelt leeft; ‘Ende een riddere, ende een groet here, Die minde dese joncfrouwe so sere, 640[regelnummer] Dat hi hare gaf na sine doet LX. castele starc ende groet, Entie lande diere toebehoren. Ende dese joncfrouwe heeft oec gesworen, Dat si man ne nemet nembermeer, 645[regelnummer] Hine hebben afgesteken eer Alle die vander tafelronden: Dien wilt si nemen in corten stonden,
[pagina 18]
Ende geven hem den cirkel mede, Ende alle die borge oec ter stede. 650[regelnummer] Ende an hare leget oec u lijf, Want ens in die werelt wijf, Die bat an gevenijnde wonden can’. Torec sprac: ‘Here, bi sinte Jan, In neme oec nembermer negene 655[regelnummer] Ander wijf dan hare allene. Bruant, berecht mi, des biddic u, Waer ic dese moge vinden nu’. Bruant seide: ‘Here, nu hort, Gi seltse vinden ten Castele Fort, 660[regelnummer] Daer woent si binnen, wet vor waer’. - ‘Soe willic nu dan varen daer’, Sprac Torec, ‘ende besien ter uren, Wat mi daer nu mach geburen’. Doe gaf hem Bruant wapine dire, 665[regelnummer] Ende dedene geleiden derward scire VII ridders, al toter stont Dat Torecke was den wech cont. Doen dedise alle keren daer. Do quam hi gereden saen daernaer 670[regelnummer] Ane een wout; daer hoerde hi Enen riddere maken groet gecri. Doe reet hi derward saen ter stede, Ende vant den riddere in groter droef hede. Doe vrachden Torec wat hem ware. 675[regelnummer] Hi seide: ‘Ic ben betoverd sware: Hier sal een riddere comen saen, Die min hovet af sal slaen, Dat donct mi; ende over waer, Ic hebbe die pine daeraf so swaer 680[regelnummer] Als oft ment mi afsloge gereet. Ende dat lidic alle dage, Godweet, Driewerf oft vire.’ Doe vrachde saen Torec: ‘Wat hebdi hem mesdaen?’ - ‘Here, hi teech mi sijn wijf an’. 685[regelnummer] - ‘Ende sidijs sculdech?’ sprac Torec dan. - ‘Bi ridderscape, nenic, here’. Ende binnen desen selven kere
[pagina 19]
Quam die riddere gereden al daer Ende wilde den anderen slaen daer naer; 690[regelnummer] Ende Torec die voer daer jegen. Doe seide die gene: ‘Wies wildi plegen? Lust u te vechtene jegen mi?’ Torec seide doe: ‘Riddere, dat gi Desen riddere nu hier wilt slaen, 695[regelnummer] Die u niet en heeft mesdaen, Daer af soudic gerne maken die soene’. - ‘Her vasseel, wat hebdijs te doene? Wildi dit hier nu berechten? Lustets u, gi moget vechten’. 700[regelnummer] - ‘Jaet,’ sprac Torec, ‘ic wille hier Bescermen alse een riddere fier’. Doe sloech die gene te Torecward, Ende Torec op hem weder ter vard: Metten speren si beide staken 705[regelnummer] Dat si daer te sticken braken. Doe trocken si die swaerde saen Ende gingen grote slage slaen. Daerna geraectene Torec so wel, Dat hi vanden perde vel; 710[regelnummer] Ende Torec ginc af ende viel op hem daer, Ende trac hem den helm af daernaer, Ende wildem thovet afslaen. Doe bat hi genade herde saen. Torec seide: ‘In ontfa u niet, 715[regelnummer] Gine nemt desen riddere sijn verdriet, Dien gi betoverd dus hebt nu’. Doe swoer hijt hem, dat secgic u. Doe namen Torec op aldaer, Ende hi genas den riddere daernaer, 720[regelnummer] Ende Torec deetse versonen beide. Doe wilde elc Torecke gereide Met hem voren daer ter stat. Torec bepensdem doe nadat, Dat hem daer beter ware, 725[regelnummer] Dat hi metten gene vare, Dien hi bescud heeft daer ter stont, Dan daer hi jegen vacht ende heft gewont. Dus nam hi orlof anden genen Ende voer metten anderen henen.
[pagina 20]
730[regelnummer] Doe vrachde Torec hoe hi hite, Dien hi daer vant in verdriete. - ‘Ic hete vanden Briele Cleas. Live here, ‘sprac hi na das, ‘Hoe es u name, dat segt mi nu’. 735[regelnummer] - ‘Ic hete Torec, dat secgic u’. Die ander seide: ‘Torec, Godweet, Gi sijt die beste die ic weet’. Ende recht met deser tale Quamen si gereden vor sine zale, 740[regelnummer] Daer mense wel ontfinc ter stat. Doe men geten hadde na dat Gincmen slapen saen daernaer. Des ander dages vroech, vor waer, So es Torec opgestaen 745[regelnummer] Ende heeft sine wapine angedaen Om wech te ridene daer ter stede; Ende sijn werd gereide hem mede Om te varne met hem gereet: Dat was Torecke herde leet, 750[regelnummer] Doch voer hi met hem ene mile, Ende geleide daer ter selver wile. Doe dedene Torec keren weder. Nu lecgic van hem die tale neder Ende sal van Torecke scriven vort, 755[regelnummer] Des gi noch niet en hebt gehort.	[tekstkritische noot]vs. 445, geve, J. genen; vs. 456, seide, J. seidi; vs. 461, soeken J. soeket. [tekstkritische noot]vs. 496 ander, J. anderen; vs. 509. bevalle, J. becallen. [tekstkritische noot]vs. 612, dat mi, lees: dat gi mi. vs. 638, riddere ende een, J. riddere, een; vs. 645, hebben, J. hebbe. [tekstkritische noot]vs. 667, den, J. die. [tekstkritische noot]vs. 751, geleide, J. geleiden.

Vorige Volgende

IV. Hoe Torec Melione verwan, ende hoe hi seide w[aer die] cierkel was.