Als broer en zuster

[p. 112]

[XXXV]

‘Mag ik je voorstellen? Dit is de bazin. Een monster,’ voegde zij er in het frans aan toe, ‘ze ziet er aardiger uit dan ze is. En dit hier’ (zij wees naar een jonge man die naast haar achter de bar stond) ‘is mijn collega.’

De eigenares van de bar was bezig haar kind te zogen.

‘Hoe oud is het?’ vroeg ik.

‘Twee en een halve maand,’ antwoordde de vrouw trots.

‘Het is een kreng,’ zei mijn zuster. ‘Hij is de vader van het kind’ (zij wees naar de jonge man).

‘Dat is niet waar, geloof ik,’ stamelde de jonge man die blijkbaar wat frans verstond.

Ik ging aan een tafel zitten en bestelde gin. De jongeman serveerde mij.

‘Krijgt je zusje er geen?’ vroeg Mercedes. ‘Je zou me iets kunnen aanbieden, weet je.’

‘Ze is weer dronken,’ zei de vrouw met de baby. ‘U moest haar meenemen, ze is fatsoenlijk en eerlijk als goud. Ze heeft hulp nodig.’

Mercedes leunde met haar ellebogen op de bar, stond op om een paar klanten een glas wijn in te schenken.

[p. 113]

‘Wie schrijf je?’ vroeg zij.

‘Naar huis.’

‘Het is serieus, hè?’

De deur ging open en er kwamen twee hoeren met een man binnen. Mercedes riep: ‘Iets voor jou! Waarom neem je er niet eentje mee naar je kamer?’

‘Foei,’ zei iemand. ‘Waarom drink je zoveel, m'n meisje? Dat moest je niet doen.’ De man zei tegen mij: ‘Ze meent het niet echt, meneer, heus niet. Ze kan zo lief zijn maar ze eet niet genoeg.’

En tegen haar weer: ‘Zal ik wat kaas voor je halen, schat?’

‘Dank je, ik ben je schat niet. Ik heb niets nodig.’

‘Zal ik wat voor je halen?’ bood ik aan.

‘O alsjeblieft, meneer,’ zei de man. ‘Van mij wil ze het niet aannemen. Het is zo dom van haar, ze heeft het nodig.’

‘Houd je bek,’ zei Mercedes, maar ze glimlachte.

‘Stil maar, m'n vogeltje,’ zei de man, ‘wind je niet op.’

Hij kwam aan mijn tafel zitten, en bood me wat te drinken aan. Hij was niet veel groter dan een dwerg en droeg het uniform van een autobewaker; zijn linkerhand was een baby-vuist die hij tegen zijn hart drukte alsof het hem pijn deed. De arm was veel te kort.

[p. 114]

De deur ging weer open. ‘Hier komen weer twee van mijn minnaars,’ zei Mercedes. ‘Eén is mank en scheel, de ander is gek maar erg intelligent.’

De manke loenste haar hartstochtelijk aan en bestelde met bevende stem een cognac.

‘Toe, mijn jongen,’ zei Mercedes hartelijk. ‘Pak er nog een.’

De andere minnaar was grijs en droeg een baret. Hij had een boek onder zijn arm. Hij schudde met een hoffelijke buiging mijn zusters hand en kwam naar mijn tafel.

‘Haar broeder,’ schreeuwde hij. ‘De verlosser! Het is mij een eer kennis met u te maken.’

‘Geef dat boek terug,’ zei Mercedes, ‘geef het terug, je maakt het nog stuk! Hij spreekt goed frans,’ voegde zij er aan toe.

‘Allicht, ik spreek vloeiend frans, meneer, artiest zijnde. Monsieur, je vous salue. Laat ons vrienden zijn.’

‘Goed,’ zei ik.

‘U bent verschrikkelijk onbeleefd, meneer, zo moogt u mijn aanbod niet accepteren. Dat is niet frans. Zeg mijn woorden na: Wij zijn vrienden--ja?’

‘We zijn vrienden.’

‘Dat is beter, veel beter.’

‘Geef mijn boek terug,’ zei Mercedes. ‘Je bent

[p. 115]

een viespeuk.’

‘Ruil het voor een ander boek, mon amour.’

‘Je krijgt geen boeken meer van me.’

‘Voed mijn geest,’ zei de man. ‘Bega geen doodzonde, mijn kind.’

De dwerg fluisterde tegen me: ‘Hij leest te veel,’ en tikte met zijn vinger tegen zijn hoofd.

‘Meneer, u heeft een mooie zuster. Een bloesem, meneer. Een vrouw, meneer, om voor te sterven. Heeft ze u over mij verteld, meneer? Doch nee, waarom zou ze, iemand als ik... Maar wij, meneer’ (en hij wees naar de dwerg die ernstig knikte), ‘zagen u op straat en we zeiden tegen elkaar--’ ‘--dat is haar broer,’ kraaide de dwerg, ‘dat zeiden we. Haar broer werd verwacht en dat moest hem zijn!’

‘U ziet het,’ zei de grijze man. ‘Wij weten dat u gekomen bent om haar te redden.’

‘Is dat nodig?’ vroeg ik.

‘Wat? Niet nodig? Maar mijn beste meneer,’ (de grijze man stootte de tafel om die de dwerg net op tijd opving), ‘u bent toch geen bedrieger? U bent haar broeder en zult haar met u meenemen, nietwaar? Deze bloesem, deze anjelier op een mestvaalt... Broeder van deze vrouw, van deze bloem...’

‘Zeg dat wel,’ zei Mercedes. ‘Geef me nog een

[p. 116]

borrel.’

‘Ja, drink maar, mijn bloem,’ zei de grijze, tot tranen toe bewogen. ‘Bloemen drinken dauw, drink maar! Drink het venijn, mijn zoete bloem. Deze man, deze broer van je zal je met hem meenemen en je zult genezen worden. Want, meneer, zij is zwak maar niet slecht. Geloof me, zij behoort hier niet. Deze mensen--en nu, meneer, spreek ik niet alleen als man, als parijzenaar (ik heb daar lang gewoond) maar ook als schilder en schrijver, als een roepende in de woestijn, als een profeet en mensenkenner: deze vrouw moet gered worden van dit volk... van dit volk dat zwelgt, geilt en schijt zonder te denken, dat al wat nobel is vertrapt en kakt en niet weet dat het kakt. Begrijp, meneer: eens heeft een vrouw zelfmoord gepleegd om mij, een vrouw uit uw land, ja meneer, uit uw eigen groene, verre Holland. Zij stierf om mij, meneer, om haar liefde voor mij. Ze heeft haar echtgenoot geschreven dat ze zou sterven. Hier heb ik haar rouwkaart, uit Holland...’

Hij haalde een portefeuille uit zijn zak en overhandigde mij een zwartomrande kaart, er waren gedroogde bloemen op geplakt, roze bloemblaadjes met ragfijne nerven. Ik las: ‘Onze diepbetreurde moeder, grootmoeder en tante... geboren in Rijswijk (Z.H.)... begraven in Barcelona, Mont-

[p. 117]

juich.’

Ik gaf de kaart door aan de dwerg die diep zuchtte.

‘Nu kunt u het zelf zien, meneer. Dat was het einde, ik heb haar de ellende niet kunnen besparen, ik heb het onheil niet van haar kunnen wegnemen. Ze stierf, maar zij daar’ (en hij wees naar Mercedes) ‘mag niet sterven. Zij is jong en ik houd van haar, ik zou willen dat ze de mijne was. Maar nee, haar broeder is gekomen en zal haar met zich meenemen. Zij is jong en zal het geluk leren kennen.’

‘Zie je wel? Hij is gek,’ zei Mercedes. ‘Hij is goed en intelligent maar volslagen getikt.’ Haar stem klonk klaaglijk.

‘Een klein beetje getikt,’ zei de grijze man. ‘Wat ik verteld heb is gebeurd, weet u.’

‘Ik heb honger,’ klaagde Mercedes. ‘Ik wil eten.’

‘Zij heeft honger,’ zei de grijze man verschrikt.

‘Ze wil geen kaas,’ zei de dwerg droevig en knikte.

‘Heren,’ zei ik, ‘laten we samen wat kaas gaan kopen voor mijn zuster. Ze moet eten.’

De dwerg knikte. Tranen stroomden langs zijn wangen maar hij lachte.

‘U heeft mijn woorden begrepen,’ zei de grijze man. ‘U bent een kerel.’