Wieker Lui

Keersmes

Witte Keersmes gief 'ne greune Paose.

Es dat aaid spreekwoord woer is, daan zouw de Paose zoe greun weure es 't mer einigsins kôs, want de Keersmes leet aon wittigheid niks te winsen euver.

Al 'n week geleije waor 't aon 't snieje gegaange en 't verebèd vaan de ingele waor oetgestruijd op de eerd, dik en dénzig. De winter waor op 'n weerdige maneer ingezat. Me kôs weer ins vaan winter spreke nao al die kwagkeljaore vaan rege en zoe get kaw boeste besj eemp veur bis veur 't kaw te neume.

In de straote hóng, zjus wie in de hoezer, 'n keersstumming. Me kin zoe lestig diffienjere wat dat is, meh al dat leech in de kiekoete, mèt heij en dao get geglinster vaan zèlleverstruisel en naogemaakde snie; 't aontrèkkelikke vaan 'ne sókkerbekkerswinkel mèt aongekleide toerte boe ‘Zalig Kerstfeest’ of ‘Noel’ op steit geduijd, meh gaar gei Mastreechs, mèt z'n sjoklate en sókkere harte veur Nuijjaor; 't lokkende vaan 'nen draankwinkel mèt z'n ‘fine’ dit en dat veur vaan 't aaid nao 't nui in te viere, dat alles gaof diech e fiesgeveul wat nog woort verhuug doer 't gebejjer vaan de klokke, die 't keersgebäöre inlojde euver de stad......

[p. 61]

Pa waor bij de broun paoters goon beechte en wie 'r trèkkaom euver 't Kloester - dat waor ziene weeg, tösse de twie kèrreke door - späölde de karrelejong vaan de Sintervaos. Geveulsmins es 'r waor bleef 'r stoon luustere. Wat kôs 't 'm versjele tot 't sniede! Wie 't 'm te erreg woort waor 'r in e pertaol goon stoon, boe 'r bleef tot 't klokkespeul oetwaor.... Dat brach 'm pas in stumming!

Hoeg oet de loch, tössen al die snievlokke door, kaome de toene gewandeld. Fijn klaanke wie vaan 'n aw speuldoes zóngen 't ‘Stille Nacht’ euver de aw hoezer vaan 't Kloester en zien umgeving. Daan toemelde de vräögde langs de mör vaan de grijs kattedraal en de Sint Jaan nao oondere in 'ne jubelende ‘Gloria’ en Pa fantezeerde ziech bissjöp, prelaote, kanunnikke, keizers en keuninge en trôppe vaan vollek, die euver 't Kloester kaome vaan oonder de Baoge door en de Berregpocrt ingónge vaan de Sintervaos, veur Keersmes te viere bij 't graaf vaan d'n ierste bissjop vaan Mastreech.

De ‘Gloria’ waor verkloonke en,dao, fien wie 'n kräölkesstum, pèrelde 'n aaid Bretons herdersleedsje door de stèlte. Heer kôs 't vaan vreuger; had 't zellef es kraol gezónge en nog waor 't ein vaan de miesgeleefde keersleedsjes bij 'm toes:

Quand le Jésus venait au monde,
Le bon sauveur au barbe blonde.....

Heer zóng 't mèt, stèl veur zien eige en bij 't slot had 'r wel midden op 't plein wèlle goon stoon en hel-op wèlle metzinge:

Iou, iou, iou, sonnent les bignoux
Car le divin maître va renaître,
Iou, iou, iou sonnent les bignoux,
Car le divin maître va revenir chez nous.

[p. 62]

Zoe waor 'r noe. 'r Zouw kinne beuke vaan gepakheid. 't Waor ouch zoe sjoen, zoe al-iewig sjoen! Tot heer dat noe zoe had getroffe! Dat aaid stok Mastreech, bedèk door de snie, wat get apaarts kraog oonder 't leech vaan de lanteries; die twie kèrreke en daan dat klaankespeul, dee karrelejong, dee nog naospäölde in z'n hart! Neuriejend gông 'r nao hoes mèt de melodie vaan de lèste nommer in z'ne kop:

Noël, nëel,

Chantons le Rédempteur!

Jao, laote v'r zxinge! Dat môste alle lui doen mèt de Keersmes! Héér teminste kôs neet aanders en toes wis 'r, tot z't allemaol gere doge en hoorte. En mörregevreug um vief oor Keersmès! 'n Sjoen mès hadde ze gelierd, zèsstummig mèt de jonges debij. En daan oonder de twie stèl mèsse keersleedsjes. Iers e paar mèt de kräölkes en daan môste die weg um veur de herderkesmès weer trök te zien. Wat ze ingestudeerd hadde leet 'r nog ins de revu passere en toen kaom 'r obbins tot de konkluzie tot ze twie - twie ganse- Hollanse nommers kôste en de res allemaol Frans en e paar Duitse. Dat waor wel altied zoe gewees. Vreuger hoorste bijnao gaaroet gein Hollans. De Ièste jaore waor 't get miejer begôs. Heer rappeleèrde ziech oet ziene jongen tied allein:

Staat op herder Coridon
't Is zo klaar gelijk de zon,......

wat heer in Slevrouwekèrrek had gezónge mèt 'nen aandere en daan

De herderkes lagen bij nachte......

Toes zónge ze nog 't haaf Mastreechs-Hollans:

Keersnach is 't kinneke gebore
En 't kreet ziech boont en blauw
En 't had zien hummeke verlore

[p. 63]

 

En 't bubbelde vaan de kaw,

 

Sus, sus klein kindje teer

 

Houd op en schrei niet meer

 

Want 't is voor Onze Lieven Heer

 

Kom morgenavond weer.

 

Gaank nao bove,

 

Hool get kole,

 

Hool get hout,

 

Zjezekinneke heeft zo koud.

Eigenaordig tot zoe wienig Mastreechse keersleedjes waore. 't Veurig jaor had e kräölke eint gezónge, e klei simpel dingske, meh 't had de lui toch gepak. Dao waore t'rs die voonte tot 't neet môs in de kèrrek. Meh boeveur gei Mastreechs en wel Frans en Duits en Hollans? Zouw Slivvenhierke daan neet luustere nao e Mastreechs leedsje? Zouwe veer mesjiens ouch Hollans of get aanders mote spreke mèt Häöm es veer beijde en Häöm get vroge?

Pa had 't fijn gevoonde wie die vertroujde klaanke vaan de eige spraok door de kèrrek kloonke en boven op d'n iksaol hadde ze wel gemèrrek tot 't stèl, doedstèl waor in de kèrrek. De lui voolte: dat waor get vaan hun eige! Eige klaanke in hun eige kèrrek, op 'n eige fies......

Toes waore Tonia en Harie mèt de jonges bezig veur 't kribbeke op te zètte. Jaor op jaor kaom dezellefde stal vaan de zolder aof mèt de beeldsjes. De stal zellef waor oongeveer zoe aaid es Harie. Ziene Grampeer had 'm nog gemaak wie de jong e paar jaor aaid waor. Al dèkser es ins waor 'r opgeknap, waor nui pepier geplak op de loker die de muis d'rin hadde gevrete en boe de verref d'raof waor had Pa mèt e nui streekske weer de aw kleur gebrach. De beeldsjes hadde ze noets

[p. 64]

aanders gekind. Ein erremke vaan 't kinneke hóng get lieger es 't aander. Dat waor mèt liem opnui d'r aon geplak. Wie Fieneke en Jeu 't ins same vashadde en 't alle twie tegeliek op 't stru wouwe lègke waor 't gebroke. De kop vaan de zwarte keuning kôste drejje wieste wouws, want dee zaot mèt e zwegelestekske vas. Dat had 'r te daanke aon Harie, want es kleine jong had 'r apseluut wèlle zien of de keuning ouch vaan binne zwart waor. D'n os misde ein oer, meh dat zaog me neet, dee laog toch achterin. Al zoe dèks had me gezag veur nui beeldsjes te koupe, meh ze waore allemaol aon die gehech en eder jaor bleef 't zoe. Ze hadde ouch altied dezellefde plaots, Slevruike en Sint Zjoezep links en rechs vaan 't kinneke, d'n eine herder dao en déé get mie nao väöre.... de sjäöpkes verspreid door de stal....

Tonia struijde nog get snie op 't mos boven op 't daak en Jeu slingerde nog 'ne kralle-krans in de keersboum, dee in 'nen hook vaan de kamer, achter 't kribbeke, stóng te blinke mèt zie klatergoud en zèlleverstreng en groete, glaze bolle....

Deen aovend góng me vreug nao bèd. In de achterkamer stóng de taofel al gedèk veur mörrege nao de nachmès. Daan zouwe ze same koffiedrinke. Ouch Guus en Zjèf zouwe heij komme. 'n Pan spek mèt eier smaakde daan en Ma had ouch veur stumpkes gezörreg. Die môste bij edere Keersmes zien. Pa kraog die bij de koffie vaan 't zaank koer nao de mès en die tradiessie had 'r, veural wie de kinder groeter woorte, ouch in zien hoeshawwe gebrach....

'ne Witte Keersmes gief 'ne greune Paose!

Dao druimde Ma nog vaan wie de wèkker um veer ore aofleep. Ze zaog 'ne Paose zoe vol zonnesjien en greun tot 't häör hart good doog en in die vräög stóng 'n

[p. 65]

altaor in gouwe leech en häöre jong doog zien ierste mès....

Pa duijde de wèkker 'n groete hand op zie geratel en spróng dadelik 't bèd oet. Heer góng de kinder rope en had wel e bitteke leid veur ze allemaol zoe vreug wakker te kriege, meh ze kaome Loch op tied in de kèrrek, boe Pa d'n trap nao d'n iksaol opkretsde, Harie op de koer góng zitte, Jeu en Pie es mèssendeenders nao de sakristei môste en de res mèt Ma in de femiliebaank plaots voont. Kort daobij zaote de twie aonstaonde sjoenzäöns, boevaan Zjèf bij Guus had komme slaope veur mèt dee op tied te zien.

Mechtig zat obbins d'n ölleger in. Fiesvräög, vreij en blijdsjap jubelden oet z'n toene.... Gods vräögde is gekomme in Gods zoon.... Beijt noe minse, beijt.... 't Keend is rejaol en gief wat 't geve kin.... Beijt veur alles.... veur de hoonderde dinger vaan ederen daag.... en vraog vreij veur uuch zellef en ederen aandere.... D'n inzat waor oet.... nog e stèl veurspeul.... en dao zóng e kräölke, in 't Mastreechs, 't leedsje boe Pa nao verlank, had:

Dao is e Keend gebore

Kyrieleis,

E blömke tössen 't kore
Zoe steit 't gans verlore.

Kyrieleis.¹)

Wee zouw bij 'n rein kinderstum op zoe'ne mörrege neet oonder d'n indrök komme? De kèrrek vaan Wiek luusterde mèt.... mèt al zien lui, die daankentere veur de Keersmes dee ze weer mochte mètmake hun gedaag gónge hawwe wie de mès begôs.

Wie de ierste mèsse oet waore kaome de lui al nao binne veur de herderkesmès. In 't pertaol vaan de kèrrek

1 ‘Veldeke’, nommer 74, December 1938.

[p. 66]

waor 't e gedrings vaan belang en euver en tweer winsde me ziech dao al 'ne Zaolige Keersmes.

Tonia en Lies waoren 't ierste nao hoes gegaange en wie de aandere binnekaome sjijnde op de koffietaofel 't flikkerend leech vaan keerse en vóng 'n gezèllige werremde hun op.

De kedètsjes gónge d'rin wie kook.

Pa kaom eve later. Dee had al koffie gehad mèt de zengers en z'n stumpkes al op. Um 10 ore môs 'r weer in de kèrrek zien veur de hoegmès.

De twie mèssendeenders waore zoe get de ganse mörrege aon de slaag en kaome pas nao de lèste mès nao hoes. Die hadde hun poorsie gehad mèt de kraole.

Dao hóng 'n, fiesstumming in hoes en die zouw blieve, de gansen daag door, tot saovens touw.

Ma keek ins de taofel roond. Ze waor Goddaank weer gans in orde. Dat voolt ze noe wel 't bèste.

Haos waor weer e jaor um. Ze zouwen 't good kinnen aofslete. Vol daank veur wat Slivvenhier hun weer had gegeve, meh ouch mèt 'n vraog veur väöl zege 't vollegend jaor es häören ajdste zie groet gelök hoopde te kriege.

't Sniede nog gestiedig door. Vlokke wie wetsjes lagte ziech neer, dik op-ein.

Meh, laot 't mer snieje! 'ne Witte Keersmes gief 'ne greune Paose!