Wieker Lui

Dreijkeuning

Weer stóng de taofel gedèk in de kamer. Neet zoe fien es mèt de Keersmes, meh toch hóng nog get vaan dat fies in 't hoes. 't Waor dreijkeuninge.

Nuijjaor waor veurbijgegaange mèt z'nen aonluip vaan

[p. 67]

femilie en bekinde en eder had d'n aandere e Zaolig Nuijjaor gewins en Pa had gans apaart - get wat 'r noets doog - e sjpietske gehawwe, wie ze smörregens allemaol bejein waore.

‘Vrouw, kinder en aonstaonde sjoenzäöns,’ had 'r gezag, ‘e nui jaor steit veur us. Wat 't bringe zal, dat wèt allein Slivvenhier. Laote veer hope tot 't good maag zien en laote veer 'm vraoge.... sterrekde veur diech Harie in de lèste maonde veur then wijing.... väöl goods veur uuch, Tonia en Lies en eur aonstaonde maander.... en daan drink iech dit dröpke veural op de gezoondheid vaan Ma.... tot ze in häör rös ouch rös maag vinde en tot ze nog lang bij us maag blieve. Iech bin geine sjpietser.... meh kinder.... iech höb dat noets zoe gezag, es geer 't leve nump, wie veer 't mèt us twieje genomme höbbe.... daan hoop iech, tot geer later d'rop maag trök zien wie veer, heh Ma?’

Tonia waor heen daag mèt häören dokter nao dee zien awwershoes gegaange. 't Had nog aonhawwend gegesnied en heer had 'r gevraog e paar stevige sjeun mèt te numme of stievelkes. Boeveur wis ze toen neet, meh smiddags had beer häör mètgenome, 't land op en de bos in.

Ze hadde geloupe door de snie, euver velder boe de blaankheid laog oetgespreid en geinen trej nog 't vlake had gesjäörd; door de bos, boe de besniede buim es echte keersbuim stónge en allein e spoor vaan 'nen haos klein stippelkes had achtergelaote in al 't witte Boven op de berreg hadde ze stèl gestande in bewoondering veur't land, wat ouch in de winter z'n sjoenheid bezit, meh noe fijnder, röstiger es in de zomer. Dáán is 't voile boerebedrief wèrrekzaam in 't veld en op de häöf en noe, oonder die witte deke, rös alles oet veur 't kommende vreugjaor.

[p. 68]

't Dörrep oonder hun mèt de besniede daker, boe allein de rouk oet de sjouwe get leve aon gaof, had toch zien aofwisseling vaan kleure behawwe. 'n Dóffer gam vaan tinte es in de vol zomerzon. 't Leek wel of alles mie bejeinhoejerde en zóé werremde zeukde in de kaw. Euver de Maos hóng 'ne nievel en sjiemerig stoonte in de winterloch de kanadasse, dao boe ze wiste tot 't Luikerland begôs.... Stèl stoonte ze mèt hun twieje bejein. Twie sterreke jong lui, die 't pure preufde vaan 't landsjap in de fijn vreesloch....

‘Keend, iech höb diech eus lensje wèlle laote zien in zie winterkleid en iech bin blij totste mèt miech gedwaold höbs vaanmiddag. Veer mèt zien twieje zien gegaange boe nog niemand leep. Eus vootstep stoon geprint in de snie en veer laote ze achter, es get wat is gewees en neet mie trökkump.... Nein, niks zègke eve.... Véúr us beet al dat witte gelege, blaank en zuver.... 't Bedèk 'n touwkoms.... Dao dach iech aon vaanmörrege wie d'ne Pa dat zag.... en heij, boven op de winterse berreg vaan mien dörrep vraog iech diech Tonia: dörrefste de touwkoms mèt miech aon?.... Dit jaor nog....?’ Dao pèrelde get in Tonia häör ouge....

‘Jao jong.... en maag 't altied wit blieve wat veur us lik.... en....’ mèt 'n oplevend snuutske.... ‘mage veer ouch in de kaw us blieve werreme aon eus leefde....’

Blij waore ze trökgegaange.... Allein 'ne krej had 'ne kwaak gegeve wie ze ziech puunde in die winterse umgeving.... boe ze gans allein stónge mèt um hun niks es blaanke witheid.

Noe waor 't dreijkeuninge en midden op taofel stóng 'ne groete keuningskook.

Ze zaote allemaol bejein en Pa - es ajdste - môs 'm doorsnije. Veurziechtig perbeerden 'r es 'r 't mets de-

[p. 69]

door duijde of 'r neet op de boen stoedde, want daan zouw de aordigheid d'raof zien, umtot me daan wis boe ze zaot.

Dikke klunsjes sókker laoge op de broune kook. Reziene staoke heij en dao verlokkend de tössendoor.... De bekker had zien bès d'rop gedoon. 't Waor get fijns! 'n Briosj in 't groet.

Pa waor veerdig en Ma spreidde 'n groete servèt euver de kook. Daan naom Pie, umtot 'r de jongste waor, e stök d'roonderoet. Dat waor veur d'n iersten erreme mins dee sanderendaogs aon de deur kaom. Zoe wouw 't aaid gebruuk en dat heel me in iere.... En noe kraog eder - nog altied vaan oonder de servèt - e stökske. 't Woort al ins beloerd of me nörregens de boen zaog zitte, d'n eine beet al ins flink d'raon en d'n aandere act veurziechtig mèt klein bufkes, tot obbins Pa 'ne sjriew gaof umtot 'r op get hels had gebete en inderdaod kôste ze häöm de keuningskroen opzètte... . Sjoender kôs 't neet.... Al gaw had 'r plaogentere Ma es keuningin gekoze.... Harie woort ceremoniemeister en ouch eder vaan de aandere kraog e pöske: Offisjeel woorte Ma en Pa in 'ne zedeleer geïnstalleerd en es keuning en keuningin gehöldig. Noe kaom de stumming d'rin en oet naom vaan de keuning gaof de ceremoniemeister versjeije opdrachte. Tonia zaot al veur de piano en es ierste zóng Pa deen aovend.

‘Iech wól es keuning 't veurbeeld geve,’ zag 'r. Heer zóng ze levelingsleed, 'n aaid Mastreechs stökske:

De winter kump en deft us beve,
De winter kump en dao is noed....

en wie 'r 't slot had gezónge:

Zouw iech miech daan mote sjaome
Tot iech in Mastreech gebore bin....

[p. 70]

begôs 'r obbins:

Op einen dreijkeuningenaovend
Toen sloog 'ne bekker zie wief....

‘Sjeiste oet!’ reep Ma. ‘Foj, is dat ouch al get?’ meh de res had 't leedsje euvergenome en zóng weijer:

Al mèt 'ne spaonse knöppel
Al boven op häör lief.
De vrouw begôs te preutele
En sj... 'ne pot vol k......,
De maan begôs te kijve
En sj... 'ne pot vol sjijve.

Noe kraog eder zien bäört: Dao woorte ernstige en lollige leedsjes gezoonge. Keersmes waor nog neet lang veurbij en de aw kantiekskes kloonken op bij 't stelke wat nog altied opstoont. En in die sfeer besloot Harie d'n aovend mèt 'n Keerslegende, die 'ne vrund vaan 'm had gemaak.

Laank in zienen toog stóng 'r dao en röstig kloonk zien stum, wie vaan 'ne middeliewse vertèller:

Dit is 'n aaid vertèlsel.

Deep laog de nach euver 't Limbörgs land. E blaank wit bekroende de berg en bloonk op in de winterse maonesjien.

't Waor Keersnach, lang, hiel lang geleije.

De boerenhoof ‘Op de Lin’ laog in vreidzaam rös. Vreug waor d'n halfing mèt zien hoeshawwe nao bèd gegaange, want 't zouw smörregens vreug daag zien veur nao de nachmès te goon. Mojer had veur 't slaope goon 'n sjotel broed veerdig gemaak, allemaol stökskes

[p. 71]

roggebroed. Die sjotel môs de jongste boete zètte. Dat waor toen al in Limbörg 'n aaid gebruuk, want dat broed, wat op Keersdaag aon 't vie weurd gegeve, is gezegend door 't Keerskinneke en besjerremp de hoer z'ne stal tege krenkdes.

Meh de jong had 't vergete en obbins sjrôk 'r oet zienen ierste slaop wakker en dach d'raon. Wat noe begôs? 't Broed môs boete stoon! En toen stóng 'r op, hiel stèl, tot niemes 't zouw hure, trok zien brook en ziene keel aon, sloog 'n wölle deke um en bij 't leech vaan de maon sjravelde heer in d'n duuster nao de keuke. Dao staok heer ziech 'n stalluuch aon, naom de sjotel en góng nao de stal. Toen veel 'm in wat Vajer vaanaovend vertèld had: tot in de Keersnach es 't twellef ore waor de sjäöp begoste te rope en al de bieste. Me sjiens zouw heer dat noe hare, want 't môs naoventrint middernach zien. Heij en dao in de stal lufde 'n kooi häöre kop op bij 't sjijnsel vaan de luuch, meh alles bleef weijer röstig. Heer waor niks bang, gaar niks. Ouch neet wie 'r de zwoer sjaw vaan de staldeur opesjuifde en heer boete stóng, riejelend vaan de kaw.

Dao kloonk vaan de kèrrek vaan Beek d'n ierste slaag vaan twellef ore en wiedeweg hoort heer de klok vaan Sjummert. En dao obbins zaog heer achter de sjeur, boven't sjob e leechske blinke. Nuijsjierig góng 'r d'rop aof, bubbelend vaan kaw en azjietaassie. Wat zouw dat zien? Z'n sjotel broed zat 'r neer en op zien tiene leep 'r nao 't leech. En dao, oonder 't sjob, waor 't Keersmes. Heer wis neet tot eder jaor Slevruike en Sint Zjoezep 'n aander streek opzeukde hoe Slivvenhier obbenuits bij de lui kaom wie in de ierste Keersnach en tot dit jaor Limbörg en hunnen hoof waor oetgezeuk veur dit blij gebäöre.

Nog e paar passe en dao zaog 'r 't.

In de aw voorkrib, die Vajer had aofgedaank, laog e

[p. 72]

Kinneke. Slevrulke zaot beijend deneve en Sint Zjoezep laos in 'n aaid, dik book. Heer zaog hunnen eigen os en d'n ezel vaan Zjeng vaan Frens, dee swinters bij hun op stal stóng. En boven 't sjob 'n staar, die häöm de weeg had geweze.

Gans verbouwereerd stóng heer te kieke en toen kraog Sint Zjoezep 'm in de gate. Dee winkden 'm nao binne. Heer wis neet boe 'r de mood vaandan haolde, meh góng en hoort zien eige zègke: ‘Zaolige Keersmes.’ Mèt trok heer de wölle deke vaan zien sjouwers aof en gaof die aon Slevrouw veur 't Kinneke te dèkke, want dat laog te riejele vaan de kaw.

‘Iech zal wel aon de Mam zègke wat iech demèt gedoon höb,’ zag 'r en Slevruike daankden 'm mèt 'ne knik.

‘Boe bistiech vaan, jong?’ vroog Sint Zjoezep.

‘Iech bin de jongste vaan Lemme vaan ..Op de Lin.’

‘Zjus,’ zag Sint Zjoezep en sloog ze book veer ope.

‘Luuster jong, luuster good wet heij gesjreve steit....

Es 't Keerskinneke in Limbörg is zal die nach de jongste jong vean Lemme vaan ‘Op de Lin’ komme en aon 't Keend 'n wölle deke bringe. Heer zal de vajer weure vaan 'n groete femilie, die door gans Limbörg geit woene. Väöl vaan zien naokommelinge zölle trejje in d'n deens vaan God, väöl geistelikke. paoters en zusters. Twie vaan die geistelikke zölle hoeg geplaots weure. Eine wiedeweg, in e land boe missjennrisse zèlle wcrreke veur 't gelouf en eine heij in Limbörg. Dee zal 'n staar in zie waope drage, de staar vaan de Keersnach de steer vaan Slevrouw en beer zal zien sjäöpkes leije es 'ne gooien herder op de zjuste weeg verleech door díé staar. die veural in duuster tije zal sjijne wie e gouwe. hiemels leech en heer zal zien wie 'ne vajer veur zien kinder.

[p. 73]

En dít zal blieve in 't geslach vaan de jongste jong vaan Lemme: de naom Lemme zal bewaord blieve en zienen ajdste jong zal de naom drage vaan Wöllem, umtot heer'n wölle deke heet gegeve acn Slivvenhierke, Dee kaaid in zie kribbeke laog op d'n hoof ‘Op de Lin.’

Sint Zjoezep sloog 't book touw en Slevruike naom 't Kinneke in häören errem en hollep't e kruiske teikene op de veurkop vaan häöm, dee 't dèkde mèt 'n wölle deke.

Dit is 't aaid vertèlsel.

En de jong doog wie 't 'm waor gezag. Zien femilie woort gezegend en gaof väöl vaan häör kinder aon d'n deens vaan Slivvenhier. En noe dreug eine devaan de staar in zie waope en leijt zien kinder op de veilige weeg. 't Kruiske, geteikend op de veurkop vaan zienen euver-euver grampeer, sjrijf heer op de köpkes vaan eus kinder, die dat mage mètdrage es 'n iereteike, deep ingegruffeld, zoe deep, tot ze de leefde veur 't Keend en z'n Hèllig Mojerke werrem in hun hart zölle bewaore, tot zege vaan eus good, sjoen Limbörg.