Liederen van Mechtildis van Lom en andere annuntiaten, voorafgegaan door de Transcedron-kroniek van Barbara de Put

Hoewij vercregen onsen eerwerdigen pater heer Willem Hesius. Capit. VI.

Eer de Susteren van roermonde quaemen hadde Sijn hoochweerden henlŭidenversien van eenen pater, Maer het was een werlijck¹ priester teweten geen relijgiuese, een goedt man leŭende Seer eerlijck nae sijnen staet, Die welcke vercrech Inde hooghe kercke een benefici², alsoo dat wij hier int cloester maer, 3. missen inde weke en hadden, ende hij en cost oock niet preken, wij en hadden hier in .3. Iaeren tijts ouer de drie oft vier sermonen niet gehadt, wij waeren nŭ met ons, 4. Noŭicikens³, ende wij seijden tot ons Moeder waert dat wij anders gheenen dienst en souden hebben dat wij beter inde werelt souden blijven, Sij vertroosten ons dat het niet langhe dŭeren en soŭde want sij en was daer oock niet wel mede geconsoleert⁴, den pater voorschreuen hadde lieŭer het cloester te verlaten als Sijn Benefici

Sijn hoochweerden Arbeiden om ons eenen goeden pater te vercrighen hij schreef daerom naer Mastricht daer eenen weerdighen priester geheeten heer willem heesius⁵ doen woonden, versoeckende van hem dat hi hier te vendelo sijnen dienst in ons kercke soude willen doen, het

⁺ welcke hi niet en wilde consenteren, Sijn hoochweerden om hem hier te crighen seijde dat hij hem mit bichten oft andere afferen des cloesters niet en belasten, ende begeerden dat hij alleen sijnnen dienst in ons kerck wilden doen het welck hij met sulcken condici geren dede, Hij was langhe indese stat van vendeloo cappelaen geweest, ende oock pastoor, heb-

1 Een seculier geestelijke, dus geen regulier of ordegeestelijke.

2 Inkomsten verbonden aan een dienstbetrekking in de grote kerk van Venlo; de bedoelde priester zal dus bijv. ook kapelaan van die kerk geweest zijn.

3 Novicen; deze deden meestal na één jaar de professie, waarbij dus de geloften uitgesproken werden.

4 Zij had er ook geen vrede mee.

5 Willem Hesius was pastoor in Venlo tot 1602, daarna kannunnik van St.-Servaas te Maastricht tot 1605.

+ [fol. 8]

[p. 25]

bende verscheyden pastorien seer loeffelyck bedient, het was eenen Man die ick meen dat heijlich van leŭen was, vervorderende¹ ons conuent Int geestelijck ende tijtelijck bouen maeten Seer,

Hij dienden ons conŭent ontrent, 9. Iaeren, Sonder nochtans den conuent Iet te costen, hij dede Sijns selfs cost besurchgende selŭer al wat hij in Sijn huijs van doen hadde, hij en woŭde vant cloester niet hebben dan alleen een huijsken het cloester toe behoorende daer hij met een Maert² die hem dienden in woenden, Hij quam hier, Int Iaer ons heeren 1605 voor den adŭent terstont daer nae resigneerden³ den voorgenoemden pater Sijn offici ende Soo vercreghen wij dat heer willem geheelijck het offici van pater te Sijn aenŭerden, hij was de principaelste oorsake van onse veranderinge⁴ In dat selŭe Iaer verŭolgende ontrent. 3. weken nae paschen storf onse E moeder Suster Matia buegel, ende op h. Crŭijs dach⁵ inden meij storf noch een oŭdt susterken,

Nae ons moeders doot en waster niemant gewijlt⁶ dan ons oude onder moeder die hiel nŭ het slot alleen teghen⁷, Sijn hoochweerden dede een nieŭ Moeder kiesen, ende beŭal dat de gene die Moeder gecoren was terstont soude gewijlt worden, het welck geschieden op ons Lieŭen heeren hemelŭaart dach der en waeren nŭ maer 7 geprofesside susteren Sij coosen eendrachtig S. Alitgen veraest, tot moeder, Maer Sij en leefden hier nae geen. 5. Iaer, binnen welcken tijt oock gestorŭen is den Eerwerdighen heer ende vader henderikus Cŭickius⁸ Des sonnendachs nae dat ons eerweerdighe Moeder des donderdachs gewijlt was deden de 2. eerste dochters haer proffescie Dit was S. katarina henderix ende S. gŭdŭla brŭinen, Corts

1 Ons klooster bevoordelend en steunend.

2 Een dienstbode.

3 Legde zijn ambt neer.

4 De overgang van de ene orde naar de andere.

5 Kruisdagen: drie boetedagen voorafgaande aan het feest van 's Heren Hemelvaart.

6 Niemand die de sluier droeg; die dus officieel gekleed was als zuster.

7 Verzette zich tegen de wederinvoering van het slot.

8 H. Cuyck stierf 9 oktober 1609 te Roermond.

[p. 26]

daer na worden S. Agnes schenck gewijlt dese hadde te rormŭnde profesci gedaen, Daer nae .8 october dede S. Barbara de pudt professcij ende eenen maent daer nae S. Catarina heisters profescij ende dese 2. worden gewijlt doen waeren der 5. gewijlde Susters

⁺ Int Iaer ons heeren, 1610. den 27. December storf onse eerwerdige Moeder Suster Alitgen veraest, waerom wij seer bedroeft waeren niet wel wetende hoe wij wederom een moeder souden crijghen, om dat de eene te oudt ende de ander te Ionck was, behalŭen 2 Susterkens was alde rest bij de seventich Iaeren, oft onder de 25, Iaeren wij en costen nŭ oock den goeden raet van Sijn hoochwerden niet hebben die nŭ al van te vooren oŭerleden was, Onse eerwerdighe Onder moeder Suster henderick van lom door dien sij al oŭer haer 80. Iaeren was hadde oock dickwils begeert om ontlast te woorden¹, Doen cooren wij Suster Maergriet veraest tot moeder, ende Suster Barbera de pudt weert ondermoeder gecoren, Maer en worden beijegader niet geconfirmeert, om dat men den niewen bisschop was verwachtende

Als nŭ den eerweerdighen heer ende vader heer Iacobus vander borch² In Sijn Bisdom te roermŭnde ontfanghen was quam hij corts daer nae hier binnen vendeloe, Ao. 1611. Den 27. Iŭnij hiel hier sijn eerste ende oock Sijn leste visitatie, hij oordeneerden dat wij int gemeen sonder eijghendoem moesten leŭen³, ende in oprechte gehoorsaemheijt ende veel meer anderen diergelijken punten, tot de welcke den meesten deel niet ghesint en waeren, al waerender. 5. oft 6 die daer wel mede te vreden waeren, Men en achten die niet veel want het waeren slechte⁴ en ongeachte kinderen, Men hiel die voor verraeders, die alle dinghen aen sijn hoochweerden hadden geclapt of aengedraghen Indese vijsitatie confirmeerden hij ons Moeder, Maer

+ [fol. 9]

1 Om van haar ambt ontheven te worden.

2 Jacobus van den Borch of a Castro werd 11 april 1611 gewijd tot bisschop van Roermond. Hij bekleedde dit ambt tot zijn dood op 24 februari 1639.

3 Hij bepaalde, dat wij in gemeenschap van goederen moesten leven, dus zonder partikulier bezit.

4 Eenvoudige.

[p. 27]

bij proŭisi¹ om datse niet gewijlt en was, noch oock en worden, Naede visitatie en en volchden daer niet meer nae wij bleuen bij ons oude gewoonten, Onsen Eerweerdighen pater vermaenden ons dickwijls dat wij de gebooden van Sijn hoochweerden behoorden te volbrenghen, ende dat hij daer in niet en mocht dispenseren², Maer daer en worden niet veel opgeledt,

In dit selŭe Iaer op ons lief vroŭwen Assŭmptio dach³, vermaenden ons onsen eerweerdighen pater Seer hertelyck om te onderhouden het gene dat Sijn hoochweerden geoordineert hadde ons verclaerende dat

⁺ datmen teghen de ghehoorsaemheijt doende dootsonde dede, In welck sermoen. 3. herten soo beroert worden datse van dien dach haer begeerden nae de gehoorsaemheijt gewillichlijck te voeghen, Aerbeijdende daer nae oock Seer neerstelijck om daer toe te moghen komen, dit waeren vande principaelste⁴ waer op die oude susters haer meest betrouden, Sij gaŭen den moet nŭ heel verloren, Surgende datse nŭ al souden moeten doen dat Sijn hoochwerden soude begeren, Sij naemen raet⁵ met malcanderen datse wederom inde oode een hŭisken wouden timmeren om daer te woonen, ende laeten ons hier blijŭen, Maer alsse saeghen dat dit niet doeghen en soude, Soo hernaemen sij eenen moet, ende dreijgden ons datse haer vanden Bisschop wederom onder de generael⁶ wouden geŭen, wij waeren verŭeert om dat sij mede vande oudste waeren, hoe wel wij ons oude Onder moeder die de aider oudste was met ons hadden ende daeren boŭen oock het meeste int getal waeren, wij en hadden noch tans gheen Moeder op ons sijde, Ende daerom met raet van onsen eerwerdighen pater Schreŭen wij eenen Brief aan Sijn hooch weer den dien wij altemaal ondertekenden, hem ootmoedelijck biddende, al waert dat ons

1 Voorlopig, bij wijze van voorziening.

2 Hij mocht niet toestaan, dat ervan afgeweken werd.

3 Maria's Ten Hemel Opneming, 15 augustus.

+ [fol. 10]

4 De voornaamste, die dus niet behoorden tot de ‘slechte’ zusters, die al eerder genoemd zijn. Deze laatsten zullen waarschijnlijk geweest zijn: Sr. Barbara de Put, Sr. Geertrui ter Heerdt en Sr. Agnes Schenck.

5 Beraadslaagden.

6 De generaal-overste der Franciskanen.

[p. 28]

oude susteren sijch onder den generael vande derde oorden woŭden geŭen dat hij ons toch niet en wilde verlaten, want wij onder Sijn Obedienti begeerden te blijŭen, op welcken hij ons antwoorden dat hijt haer niet toelaeten en soŭde