Itinerario, voyage ofte schipvaert naer Oost ofte Portugaels Indien 1579-1592. Deel 4 en 5

[p. XVII]

Voorrede

Reeds 25 jaar geleden heeft wijlen Schout-bij-nacht S.P. L'Honoré Naber een aanvang gemaakt met de bewerking van het Reysgheschrift van Jan Huyghen van Linschoten, voor een nieuwe uitgave door onze vereeniging; hij had het, kort na zijn eervol ontslag uit den Zeedienst, gecopieerd en gedeeltelijk van aanteekeningen voorzien, en was toen voornemens zich naar Portugal te begeven, ten einde in de archieven aldaar te trachten de gegevens te verzamelen die hij noodig achtte voor zijn Inleiding. De wereldoorlog heeft hem belet dit plan ten uitvoer te brengen; zijn werk is blijven liggen, velerlei andere onderwerpen boeiden hem meer en legden beslag op zijn tijd, en zoo is van uitstel afstel gekomen. Onder zijn nagelaten papieren trof ik het afschrift aan geheel zooals hij het in 1914 ter zijde had gelegd; en toen het Bestuur onzer vereeniging blijken gaf prijs te stellen op een heruitgave ook van dit gedeelte van het Itinerario, en mij verzocht deze te verzorgen, heb ik gemeend daaraan te moeten voldoen.

Te eerder kon ik hiertoe besluiten, omdat een nader onderzoek in het Archivo nacional da Torre do Tombo te Lissabon, waar Naber gehoopt had nog vele documenten betreffende de reizen van het Reysgheschrift te vinden, niet langer strikt noodzakelijk was. In 1933 had immers A. Fontoura da Costa zijn ‘A Marinharia dos Descrobrimentos’, in 1935 Armando Cortesão zijn ‘Cartografia e cartógrafos portugueses’ uitgegeven; en zoo degelijk hadden beiden èn de oude zeilaanwijzingen en reisbeschrijvingen, èn de 16de en 17de-eeuwsche Portugeesche kaarten in hun werken behandeld, dat het niet te verwachten was, dat een nieuw onderzoek in de door hen geraadpleegde archieven nog belangrijk nieuws zou opleveren. In plaats van tot de archieven te Lissabon, heb ik mij daarom gewend tot het Nederlandsch Historisch Scheepvaart Museum te Amsterdam, dat mij beide kostbare werken gedurende vele maanden ter beschikking heeft gesteld; dankbaar heb ik hiervan herhaaldelijk gebruik gemaakt.

Hoewel Nabers aanteekeningen mij menigmaal van nut zijn geweest bij de annoteering van den tekst, gevoel ik mij toch niet gerech-

[p. XVIII]

tigd zijn naam op het titelblad te vermelden. Zijn werk was nog op lange na niet gereed voor de pers, en aan een Inleiding was hij zelfs nog niet begonnen; bovendien zou hij die vermoedelijk geheel anders hebben geschreven dan ik dat deed. Ook was na 1914 zijn belangstelling voor het Reysgheschrift aanmerkelijk gedaald; en al was hij overtuigd van het groote nut van Jan Huyghens arbeid voor onze zeevaarders van omstreeks 1600, toch betwijfelde hij of een moderne heruitgave wel in goede aarde zou vallen bij onze leden: de stof leek hem - er gebeurt nl. niets in dit gedeelte van het Itinerario - daartoe te droog, en eerst wanneer den leden niets boeienders was te bieden, mocht naar zijn meening tot een herdruk warden overgegaan. Ik mag dan ook Naber niet gedeeltelijk verantwoordelijk stellen voor het verschijnen van deze deelen, en nog minder voor de wijze van hun bewerking.

Behalve het Reysgheschrift vindt men daarachter ook afgedrukt ‘Een seker Extract ende Sommier van alle de renten ... des Coninghs van Spaengien’, en in de Inleiding bovendien een afzonderlijke paragraaf over de verovering van Lissabon, in 1147, met behulp van Friesche en Vlaamsche kruisvaarders, en hun overdracht van die stad aan den eersten koning van Portugal; op pp. LXIX-LXXI trachtte ik deze toevoegingen te rechtvaardigen.

De Heeren C.R. Boxer, W. Voorbeijtel Cannenburg, Ernst Crone, Mr. H. Hardenberg, Dr. M. de Jong, Wouter Nijhoff Sr., Dr. W.S. Unger en Dr. F.C. Wieder toonden mij hun belangstelling bij mijn arbeid, en gaven mij menigen goeden raad; Mej. Th. van Alfen, en Mej. Dr^a. H. Rauws hielpen mij bij de vertaling van Spaansche en Latijnsche teksten; aan allen betuig ik hierbij mijn welgemeenden dank

J C.M.W.