Itinerario, voyage ofte schipvaert naer Oost ofte Portugaels Indien 1579-1592. Eerste stuk

⁺Dat 8. capittel.
Vande stadt, fortresse ende het eylandt van Diu, in vorige tyden Alambater³⁾ gheheeten.

Die stadt ende 't eyland van Diu leyt verscheyden vande revier Indo 70. mylen op 21. graden, dicht by 't vaste⁺ landt; heeft eertijts toeghecomen den coningh van Cambaya⁴⁾, in wiens landt ende custe die gheleghen is, al waer die Portugesen door ghehenghenisse vanden selfden coningh een fortresse hebben ghebout, ende met lanckheyt van tyden het gheheele eylandt ende stadt in haer ghewelt ghecreghen, ende

+ <40>

3) Wat met ‘Alambater’ bedoeld is, hebben wij niet kunnen opsporen.

+ De Portegesen hebben met consent des coninghs van Cambaia alhier een fortres ghemaect, 'twelck zy nu met ghewelt inhouden.

4) Met dezen koning is bedoeld de heerscher van Goedsjerat. In 1534 deed de koning van Cambaya, toen in oorlog met den Grootmogol, aan de Portugeezen 't voorstel, in Diu een fort op te richten. De Portugeezen gingen hierop in en in 1535 was het fort voltooid. In 1538 werd dit vruchteloos belegerd door den vorst van Cambaya in verbond met de Turken; in 1546 volgde een nieuwe, eveneens vruchtelooze insluiting door den Goedsjeratschen potentaat. (Vgl. Danvers, Portuguese I, 406, ff., 425 ff., 464, 468 ff.)

[p. 44]

seer sterck ghemaect, dat het onwinbaer is, welcke fortresse heeft tweemael beleghert gheweest vande soldaen¹⁾ van Cambaja, ende zijn mede hulpers, eens in 't jaer 1539. ende d'anderde mael in't jaer 1546, ende is altoos vromelick beschermt gheweest van de Portugesen, gelijck haer cronijcken ende memoralen ghenoech ⁺zijn meldende. Dese stadt heeft een seer goede hauen, ende grooten handel, hoe wel het weynigh ofte niet van zijn seluen heeft. Maer om de bequaemheyt, om dat het leyt tusschen Sinde ende Cambaja, welcke landen overvloedigh zijn van alle dinghen, soo is⁺ Diu altoos vol vremde natien, als Turcken, Persianen, Armenien, Arabien ende ander volckeren, ende is de beste ende profytelicksten tol, die de coningh in gheheel Indien heeft, overmidts dat die Banianen²⁾, Gusaratten, Rumos³⁾ ende Persianers, die in Cambaja haer handelinge dryuen, naer die enckte van Mecca ofte 't Roode Meer ghemeenelick in Diu haer lossinghe ende ladinge ⁺hebben, om die wel geleghentheyt, want leyt aende mont ende inganck van Cambaja, ende van Diu wort het gescheept naer Cambaja, ende weder ghebracht naer Diu.

Die stadt van Diu is bewoont vande Portugesen, met die ingheboren ende naturalen onder een, gelijck als Ormus ende alle die steden ende plaetsen vande Portugesen in gheheel Indien ‖ ⁺zijn, doch hebben die fortressen onder haer ghewelt ende gebiet.⁺ Het eylandt is overvloedigh ende vruchtbaer van eetbare waren, victualie ende lijftochten, als van allerhande vee, ossen, koyen, verckens, schapen, hoenderen, botter, melck, ayun, loock, eerten, boonen ende dierghelijcke, isser seer veel ende goet, so dattet in dese Neder-landen niet beter en mach wesen, dan dat dat zuyvel niet so wel ghehavent⁴⁾ en wort; en hebben oock kesen, maer zijn seer droogh ende sout, veel visch, diese souten, ende is by naer ghelijck ghesouten lenge ofte cabelliau, ende oock ander soorten. Maken gheroockt vleesch, dat seer goet is ende langhe mach dueren op eenighe voyagie op die schepen voor victualie. Alle dese lijftochten hebben zy so veel, datse alle d'ander plaetsen met gherieuen ende versien, princepalick Goa ende Cochin, want die en hebben gants geen botter, ayun, loock, eerten, olye noch

1) sultan.

+ Verclaringhe, hoe dat de gheleghentheyt, die dese stadt Diu heeft aen Cambaya, velerhande natien daer op doet handelen.

+ [13b]

2) De welbekende Hindusche kooplieden. Over den oorsprong van den naam, zie Hobson-Jobson, s.v. Banyan.

3) D.i. bewoners van het Turksche rijk, zoo genoemd omdat de Turken de meesters zijn van 't vroegere Oost-Romeinsche rijk.

+ Hoe wel de Portegesen met slandts inwoonderen ghemeen woonen, so behouden de Portegesen het ghebiedt.

+ Beschryvinge van veelderhande vruchtbare nuttigheden deses eylandts.

+ <41>

4) D.i. gezuiverd.

[p. 45]

greynen¹⁾, als boonen, terwe ofte ander saden; zy moeten al van die contreyen comen, als wy ordentlick inde vervolghinghe vande custen ende landen sullen verhalen, wat waren, goederen, coopmanschappen ende lijftochten, vruchten ende ander dinghen dat elck landt, provincie ofte contreye op brenght ende van hem geeft.

Van Diu vervolghende die custe oostwaerts tot 15. ofte 16. mylen beghint den inganck van Cambaja, ende is in 't incomen⁺ ende meest over al byde 18. mylen breedt, ende strect binnewaerts tot ouer die 40. mylen lanc, ende loopt noord-oost ten noorden in, ende in't binnenste ende uyterste vanden inham is die stadt Cambaja, waer van het gheheele landt ende coninghrijck den naem heeft, ende leyt op 23. graden. Alhier hout die coningh ofte soldaen zijn hof ende residentie.

1) Zie p. 21 noot 1.

+ Beschryvinge des reviers gheleghentheyt van Diu tot aen Cambaya.