Met ons allen van het dwaalspoor af!

[p. 97]

XXXVIII
Opmerkelijke uitspraken over prijzen en lonen

Meneer de redacteur,

In uw dagblad van vrijdag 19 januari 1996 werden enkele uitgesproken ideeën gepubliceerd die mijn bijzondere aandacht trokken. Ze waren des te opvallend, omdat ze in dezelfde editie van ‘de Ware Tijd’ stonden en dus onafhankelijk van elkaar ontsproten waren.

Op de frontpagina stond onder de kop ‘Salarisaanpassing ambtenaren tussen 30 en 40%: ‘Hoewel nog niet over percentages gesproken is, zegt C.L.O.-voorzitter Hendrik Sylvester dat de vakcentrale meer op de lijn zit van de Centrale Bank van Suriname (CBvS) voor wat de berekening van het inflatiepercentage betreft. Wordt uitgegaan van de methode van de bank, dan is de voorlopige inflatie voor 1995 37,1%. De salarisaanpassing zal dus in de buurt van dit percentage komen te zitten. Het inflatiepercentage volgens het Algemeen Bureau voor de Statistiek (A.B.S) is 235,9%.’

En in hetzelfde artikel, maar op pagina 9: ‘Derby zei wel voor wat de berekening van het inflatiepercentage betreft achter de methode van het A.B.S te staan. Ook hij vond een algemene loonaanpassing van 236% echter onverantwoord’, enz. Zie verder ter plaatse.

De eerste vraag die bij je opkomt is: ‘Op grond waarvan kiest een vakbondsleider voor het ene en niet voor het andere?’

Op pagina 2 las ik het lijvig artikel van Prof. Dr. B.H. Mhango onder de titel: ‘Gebruik prijsindexcijfer bij inflatiebepaling.’ En ik citeer enkele passages: ‘Inflatie betekent dat het gemiddeld prijsniveau toeneemt, onder de veronderstelling dat de kwaliteit dezelfde blijft. (Omgekeerd wordt onder deflatie verstaan een prijsdaling onder gelijkblijvende kwaliteit).’ En: ‘Met inflatie in een periode wordt bedoeld: de stijging van het gemiddeld prijsniveau in die periode t.o.v. het gemiddeld prijsniveau van de overeenkomstige periode die eraan voorafgaat.’.

Na een lange uitleg over wat eigenlijk het indexcijfer betekent, schijft hij verder: ‘Reeds enkele maanden is er een discussie gaande hoeveel de inflatie in 1995 bedraagt. Er worden hiervoor twee cijfers genoemd: 235% en 35%. Het verschil komt door verschillende berekeningsmethoden.

Het eerste cijfer heeft betrekking op een vergelijking tussen het gemiddeld prijsniveau van 1995 t.o.v. dat van 1994. Het tweede cijfer heeft betrekking op de vergelijking van het prijsniveau van december 1995 t.o.v. dat van december 1994.’

En verder: ‘Conform de boven aangegeven conventie stellen wij hier echter voor om - ter voorkoming van spraakverwarring - het eerste cijfer te reserveren voor jaarinflatie en om aan het tweede cijfer een andere naam te geven (b.v. einde-jaarinflatie), dan wel duidelijk te omschrijven wat men bedoelt.’

[p. 98]

Er volgt weer een lange uitleg n.a.v. de vraag: ‘Wanneer moet men welk cijfer gebruiken?’ Prof. Mhango komt dan tot de volgende conclusie: ‘Men ziet dat het een groot verschil uitmaakt of men voor het bepalen van de prijsstijging de jaarinflatie of de einde-jaarinflatie gebruikt. Aan de andere kant zal het ook een groot verschil uitmaken of men de te analyseren grootheden vergelijkt op basis van hun jaargemiddelde of op basis van hun december-gemiddelde. Men dient dus de keuze van de methode uiterst zorgvuldig te kiezen.’ En mijn laatste citaat:

‘Het is zinvol dat bij deze exercities van tevoren wordt bepaald voor welke methode wordt gekozen en dat niet - afhankelijk van de uitkomst van de berekening - van methode wordt gewisseld. Het gaat er niet om een bepaald hoog of juist laag cijfer te produceren, maar om op een correcte wijze de zaken te benaderen. De ene methode geeft niet steeds een hogere uitkomst dan de andere, zoals blijkt uit onderstaande tabel:

	Jaarinflatie	Einde-jaarinflatie
1994	368%	586%
1995	235%	35%
			Tot zover Prof. Dr. B.H.Mhango.

Ik begrijp hieruit dat de professor ons wil zeggen - en als dit niet zo is, zeg ík het -, dat vakbondsleiders, politici, regeerders en managers van bedrijven niet opportunistisch, al naar gelang het ze uitkomt - en afhankelijk van aan welke kant van de horizontale politieke lijn ze staan: de regering, de oppositie of de buitenparlementaire oppositie -, niet opportunistisch dus moeten kiezen: de ene keer voor het ene en de andere keer voor het andere indexcijfer.

Maar - verwijzend naar mijn eerder ingezonden stuk ‘Waarom mogen de koersen niet omlaag’ d.d. 11 januari 1996 - vind ik toch belangrijk, dat intellectuelen, politici en vooral vakbondsleiders niet moeten willen vergeten, dat de werkende klasse in Suriname nog lang niet heeft teruggekregen wat zij in de afgelopen vijftien jaar en langer heeft moeten opofferen én inleveren, terwijl anderen rijk en rijker werden.

Met dank voor publicatie,

Hoogachtend,

Alphons Levens.

Opmerking van de redactie van ‘de Ware Tijd’:

(In de kop van het artikel, waar de schrijver zijn visie op baseert stond inderdaad de naam van prof. Mhango. Hij verzorgt de rubriek evenwel niet meer. De redactie is nu in handen van de Vereniging van Economisten in Suriname. De Ware Tijd had verzuimd dit bekend te maken.)

Eerder gepubliceerd in ‘de Ware Tijd’ van 27 februari 1996.
De hoofdredacteur was toen de heer Leo Morpurgo.