Ik zal leren totdat ik moe ben

[p. 21]

‘Zo zie je, je hebt presidenten in soorten.’

Het is zaterdagmorgen. Servin mag van zijn moeder naar een internetcafé in de stad. Een cybercafé, zeggen sommige mensen. Maar waarom café en niet winkel of theek? Dat begreep hij niet. Er werd toch geen koffie verkocht? Een oom die het vorig jaar met vakantie uit Nederland hier was, vertelde dat ze daar gewoon drugs verkopen in een koffieshop. Harddrugs! Want koffie is ook een drug. Dus ook weer zoiets. Daar gebruiken ze dan wel het woord shop, maar zonder drugs ervoor. En toch wordt die er openlijk verkocht. Door de regering toegestaan. Als je de dingen niet begrijpt, zegt men, dat je kort van begrip bent. En als de dingen niet te begrijpen zijn en je begrijpt ze ook niet, zegt men, dat je onwijs bent. Wil je ze niet begrijpen, dan ben je onwillig. En met onwillige honden is het kwaad hazen vangen. Op school geleerd. Maar Servin zat nu in de bus. De bus naar de stad, want het cybercafé van Meerzorg bestond al maanden niet meer; misschien zou er wel een nieuwe komen. En dat van Alkmaar was veel te ver richting oost. Hij ging liever richting west. Naar de stad. Dan zag je tenminste nog wat. Of beter gezegd: wat anders.

Op de brug over de Surinamerivier, van Meerzorg naar Beekhuizen, keek hij links en rechts zijn ogen uit. De brug zelf zag je niet. Daarvoor zat je in de buste hoog. De reling kon je niet eens zien. Je zag er alleen maar water. Links en rechts. Alleen maar water. Links keek je de Surinamerivier in richting Domburg, Paranam, Phedra, Victoria, Afobaka, het stuwmeer, richting oorsprong. Dit had hij ook op school geleerd. Rechts zag je de Nieuwe Haven, de Goslar midden in de rivier liggen, al sinds begin Tweede Wereldoorlog, je zag Paramaribo, je keek over Paramaribo heen, richting de monding van de Surinamerivier. Je zag ook Meerzorg op de rechteroever. Als een schiereiland, want hier maakte de

[p. 22]

Surinamerivier eerst een bocht naar west, dan weer een scherpe naar oost. Daardoor stulpt Meerzorg als een schiereiland uit. Moetje zelf zien. Vanuit Servins vliegmachien. Op het hoogste punt van de brug. Dan dalen zij. De bus vol passagiers. Links ziet hij de scheepswerf. Er liggen twee Chinese schepen die pas gebouwd zijn. Men is nog bezig ze van binnen netjes af te werken. Rechts ziet hij alsmaar havencontainers opgestapeld liggen. Servins moeder had zich weleens afgevraagd met welk geld al de goederen die in zoveel containers zaten waren gekocht. Surinamers verdienen toch niet zoveel? ‘Maar enfin,’ had zij dan telkens ook weer gezegd, ‘ik ben maar een onwijze vrouw.’

In de van 't Hogerhuysstraat was het tijdverliezen. De bus stond in een lange file. De bus sliep in die file. Er was geen speciale busstrook, zoals in sommige andere landen waarover Servins oom had verteld. Als hij met een klein veerbootje van Meerzorg naar de Plattebrug was overgestoken, was hij nu al in het centrum van de stad, beredeneerde Servin. Maar ja, sinds enkele jaren geleden zo'n bootje vol passagiers, overvol passagiers, was gezonken en zeven mensen waren verdronken, wil ma de woorden ‘kleine bootjes’ niet meer horen. ‘Ze hadden de grote S.M.S.-veerboot niet uit de vaart moeten nemen,’ had zij vaker gezegd, ‘dat hebben ze op dat kleine Curaçao ook nooit gedaan, ondanks ze twee bruggen over de Emmabaai hebben. Hopelijk komt die veerboot terug.’

In het cybercafé gekomen merkte Servin het meteen. Er werden weer naar hartelust allerlei spelletjes gespeeld. Althans door de jongens. Je hoorde ze oorlogskreten naar elkaar slaken. De jongens. Zij zaten aan diverse computers, verspreid in de zaal en hielden geen rekening met de overige klanten.

‘Eéé, wan man kir' mi!’, riep er een. En hij keek vluchtig om zich heen. Wie zou dat gedaan hebben?

[p. 23]

‘Oôô, na yu, nò?’ Een andere jongen, drie computers verderop, had hij betrapt op in zijn vuistje lachen.

‘Wakti, y'o dede tu!’, riep de eerste naar hem. De andere jongens hadden toen ook even opgekeken en gezien naar wie de eerste had gekeken. Ze richtten zich ook kort tot de tweede: ‘Oôô, na yu, nò!’

‘Wakti. Tek' dya!’ riep een derde.

Dat betekende, dat hij nu raak dacht te schieten.

‘Luk' bun! Dis' na wan sniper,’ riep een vierde.

‘Na wan snesi!’, riep de eerste weer.

Maar terwijl de jongens zo bezig waren elkaar dood te schieten, zaten de meisjes, soms met z'n tweeën of drieën rond een computer te studeren. Zij zochten informatie voor hun vakken geschiedenis, aardrijkskunde of biologie. Zij schenen zich niet te storen aan het lawaai dat de jongens maakten.

Drie computers slechts waren nog vrij. Servin koos er één uit tussen twee groepen meisjes in. Het kon hem niet schelen of de andere jongens hem ‘meid’ of ‘meisje’ zouden noemen. Zijn moeder had hem bij vertrek toegeroepen: ‘Je gaat mijn duur verdiende centen toch niet verspillen aan gamen?’

‘Nee, natuurlijk niet, ma,’ had Servin teruggeroepen, ‘zo dom ben ik niet. Ik help toch zelf die centen verdienen?’

‘Dat is zo, mi boi,’ had zijn moeder gezegd, ‘ik ben trots op je.’

Hij had zich voorgenomen naar meer informatie over presidenten in de wereld te zoeken. In de kranten had hij wel artikelen gelezen onder veelzeggende koppen als: ‘Recordaantal veroordelingen in Argentinië.’ Over bijvoorbeeld de dictator Rafael Videla die tot levenslange gevangenisstraf werd veroordeeld wegens schending van mensenrechten tijdens de militaire dictatuur tussen 1976 en 1983. Maar volgens de krant worden nog 1.600 mensen hiervoor vervolgd.

Hierover wilde Servin meer weten. Hij had namelijk ge-

[p. 24]

lezen dat Nestor Kirchen, president van 2003 tot en met 2007, de weg had vrijgemaakt voor deze rechtsprocessen. Dus dat het daarvóór niet mogelijk was ze te voeren.

‘Zo zie je,’ had Servin gezegd, ‘je hebt presidenten in soorten.’ Hij had gelijk. En als je zelf eens president wilt worden, moet je dit weten. Daarop moet je studeren! ‘Studeert die bestgeslaagde jongen van de zesde klas van die lagere school wel hierop?’, vroeg Servin zich af, ‘hij had toch tegen de journalist gezegd: “Toen ik kleiner was wilde ik president worden, maar nu denk ik voorlopig aan studeren?”’

Toevallig stond deze week in ‘de Ware Tijd’ een opvallende kop boven een artikel en wel: ‘Ik ga leren, totdat ik moe ben’. Dat had een jongen Miquel Gilliot van de Stähelinschool gezegd, nadat hij samen met andere zesdeklassers een bezoek had gebracht aan De Nationale Assemblée. Zij hadden daar even op de stoelen van de parlementariërs, de voorzitter en van de ministers en de vice-president mogen zitten. De krant schreef: ‘Miquel Gilliot - compleet met das - zat op de plek van de president. “Ik wil echt daar zitten en daarom leren totdat ik moe ben. Ik wil niet alleen op die stoel zitten, maar ook echt werken voor mijn land”, zegt het jonge staatshoofd.’ Dat krantenknipsel bewaarde Servin ook. ‘“De Ware Tijd,” vrijdag 25 maart 2011, pagina A9’ had hij erboven geschreven.

‘Maar dít is een leuk bericht,’ riep Servin enthousiast, maar binnensmonds, uit. Binnensmonds, want hij wilde niet dat de oorlogspelende jongens hem hoorden. Die zouden zeker zoiets zeggen als: ‘Wie houdt zich nou op de zaterdagmorgen bezig met berichten?’ Het stond op www.starnieuws.com. Een bericht over twee presidenten uit ons westelijk buurland dat jaren vóór ons onafhankelijk was geworden. In 1966 reeds. Ervoor stond: ‘Guyanese ambassadeur houdt lezing over Cheddi en Janet Jagan.’ Véél informatie stond daarin. Ook goed voor een spreek-

[p. 25]

beurt, dacht Servin meteen. Misschien wisten de kinderen van Guyanese ouders in zijn klas dit niet eens. Die ouders waren lang geleden uit Guyana naar Suriname gevlucht, omdat ene president Forbes Burnham er een schrikbewind voerde en er grotere armoede heerste dan in het Suriname van toen. Servin las:

‘De Guyanese ambassadeur, Merlin Udho, hield woensdagavond een lezing over het leven van wijlen president Cheddi Jagan en diens partner Janet Jagan van Guyana. De Nickeriaanse Guyanezen waren hiervoor uitgenodigd bij het Guyanese consulaat in het district.’ ‘Ooo, het was in Nickerie,’ murmelde Servin en hij las door: ‘Udho benadrukt dat het echtpaar Jagan (nu wijlen) de grondlegger is geweest van de nu stabiele economie van het land.

Udho zegt dat ze het echtpaar als kind heeft meegemaakt en een goede verstandhouding met ze heeft gehad. Ze vertelde een stukje geschiedenis over de legendarische personen. Na de Tweede Wereldoorlog werd de People's Progressive Party (PPP) opgericht door de tandarts Cheddi Jagan. In 1953 was Jagan zes maanden premier, maar moest, toen hij de arbeidswetgeving wilde moderniseren, onder druk van de Britse autoriteiten aftreden. De Britse gouverneur, Sir Alfred Savage, stelde Jagan tot 1957 onder huisarrest. De PPP was bedoeld als multi-etnische partij, maar in 1957 scheidde de Afro-Guyanees Forbes Burnham zich van de PPP af en richtte het People's National Congress (PNC) op.

Echtgenote Janet was een Guyanese politica en schrijfster van Amerikaanse afkomst. Ze was van 1950 tot 1970 algemeen secretaris van de PPP. Van 1957 tot 1964 was ze minister van Arbeid en Gezondheid in de regering van haar man. Sinds 1976 was Jagan parlementslid en in 1997 was ze korte tijd eerste minister, na het overlijden van haar man.

[p. 26]

Van december 1997 tot augustus 1999 was ze president van Guyana. Ze kampte met haar gezondheid en werd opgevolgd door Bharrat Jagdeo. Janet Jagan overleed in maart 2009.

In 1992 werden de eerste vrije en eerlijke parlementsverkiezingen gehouden. Deze werden gewonnen door Cheddi Jagan, de voorzitter van de PPP. Jagan voerde een economisch beleid gebaseerd op vrije markt principes. Jagan overleed in 1997.

In de jaren tachtig van de Twintigste Eeuw werkten veel Guyanezen als gastarbeiders in Suriname, maar in de jaren negentig groeide de economie van Guyana fors en keerden veel Guyanese arbeiders uit Suriname naar hun eigen land terug. Toch zijn heel wat Guyanezen zich blijven vestigen in Suriname. Udho zegt dat ze altijd terug kunnen keren naar hun land. ‘Educatie is gratis in Guyana en de medische zorg kost minder daar. Voel je vrij om je land te bezoeken en diensten van het land te gebruiken,’ aldus Udho.’ Dit schreef Wanita Ramnath van www.starnieuws. com.