Van de Schelde tot de Weichsel. Deel 1: Frankrijk - Zuid-Nederland - Noord-Nederland

Wat brômegge al zoo zê
(Ten minsten zoo as den assessor et an Jôpek vertelden). (Omstreken van Deventer.)

Of 't en klôre kerel was, dèn Brômegge, en of e der môr zoo wat hèn lê te toeuten⁽¹⁷⁾, dôr wi'k néèt umme van de balken vallen⁽¹⁸⁾. Wel e was? 't Was en koeuter⁽¹⁹⁾. Ziin bestevaar mag wel ivers an en egge⁽²⁰⁾ ewònd

(17) Toeuten, praten.

(18) Dôr wi'k enz., daar wil ik niet op zweren.

(19) Koeuter, kleine boer, die er geen paard op nahoudt.

(20) Egge, kant.

[p. 538]

hebben, dôr brôm⁽¹⁾ gröuiden. Môr 't was nog wal enen voelen⁽²⁾. Der wêren lu, zê e, zoo secuur van oeur eigen knappigheid, dat ze en goed kuken met de nekke anzaggen en enen gewiksten⁽³⁾ néèt ens niidsch⁽⁴⁾ op de hoed waren, môr niks néèt en telden as ziin knappigheid. En dat gonk toch néèt an; want dan was de wereld mekare gauw te wiis of. Dat em 'eordenierd wierd, zê e, wiis of gek, dat vuurden e altiid krek zoo uut; want anders was 't jô gien ordenieren. Déè 't zoo hebben wòl, mós 's zèls weten; en dan had e al wel undervunden, had et gekke gecommedier nog op en eersten uutedôn. Mòr ziine Gréète, zê e, wóst et jummer bêter; en dôr waar ook gien dóòn an, of de mótte mós der in kômmen. Nô d' òlde móòder had ze nog wal willen luusteren, môr déè had et van 'en lenten ofëlegd. 't Mensche had der wàt sneeg⁽⁵⁾ hêr können striiken wel-eer-jôren⁽⁶⁾, en 't was lange gien dôije ewest⁽⁷⁾; môr al tóòverdan⁽⁸⁾ was ze stomp onneuzel eworden, en op 't leste hadden z' oeur manges⁽⁹⁾ en eijerdoren elankd⁽¹⁰⁾, met en sléèfken⁽¹¹⁾ de bek in. Môr de stàds vrouwlu hadden ook al zukke obstenôte foefen⁽¹²⁾. Veur en jôr of wat had e ze wal ôver den Brink zéèn kuijeren met blôzebalken an weerskanten, tusschen de schólder en de ellebôge; en nów was e déè zelde dinger weer te möute ekoeumen in de Barmhartege stege. Zuk tuug mogt ook wel zoo zwie⁽¹³⁾ néèt van de weg können as déè ni-jjerwetsche schuten, dôr de damp uut slóòg. Ten minsten, de brugemsrok en de steek van ziin eume had e is op schilderazies evunden, déè veur honderd jör al wel zwat van de rook waren ewest. Nów dacht e, dat getukker⁽¹⁴⁾ van en uur òver de tiid op höltingen⁽¹⁵⁾ en arfhuzen, en dat getêr en gezoepe op en gróòve⁽¹⁶⁾, of as der wat te ôverslôn⁽¹⁷⁾ was, en al zuk slag van òlde wiizen⁽¹⁸⁾ meer, zóllen óók wal vederöp massieren⁽¹⁹⁾. Héè was óók ziin lêven al van honk ewest, Boneparte achternô. Jonges, dèn lesten zöndag hadde 't er zoo van egôn. Môr i hadden der ook rôzend op mótten wêzen op déè kerel, zê e: met schelmeri-jje was e weer in 't land ekòmmen. In Pariis was Brômegge met ziin kamerôds veur de poorte ewest, töt an de wildbane; want zéè, der was ook en wildbane in Pariis. Môr dóò hadde de voerman ezegd, dat ze halfweg waren, en dóô waren ze weerumme ereen. Veder hadde e der zoo gien denken op edôn: zukke knapen op dèn òlder waren ook nog wat vólle jonk. Môr of dàt wôr was, dat onze land nog meer onlasten nô Pariis as nô 'n Haag opbragt, veur pierazie⁽²⁰⁾ en mooi-je snufkes! Dàt hadde e wal is ezéèn, en wêrheufd stund nooit stik ôverënde, en wóò hooger de zunne an de lócht, wóò leger de règenbòge. Da' kweemp zoo te passe bi-j dat ópsturege wêr. En dóò vróòg e, òwwe ook wéèr oorlog zóllen kriigen: der hadden les' 's ôvens zukke blóòdvlakken an de lócht ezêten en zukke hellege⁽²¹⁾ strepen. Of, dat de béèste ook slim⁽²²⁾ zóllen worden? Anders déè tonkblôre

(1) Brôm, braambeziën.

(2) Voelen, slimmen.

(3) Gewikste, een, die bij de hand is, een slimme.

(4) Niidsch, boos.

(5) Sneeg, vlug.

(6) Wel-eer-jôren, in vroegeren tijd.

(7) 't Was enz., er had leven en kracht in gezeten.

(8) Tóòverdan, langzamerhand, mettertijd.

(9) Manges, soms.

(10) 'Elankd, gegeven.

(11) Sléèfken, een stokje, van voren plat.

(12) Foefen, gekke dingen.

(13) Zwie, vlug.

(14) Getukker, gesammel.

(15) Höltingen, vergaderingen van de stemger. in de Marken.

(16) Gróòve, begrafenis.

(17) Overslôn, overleggen, beraadslagen.

(18) Wiizen, gebruiken.

(19) Massieren, marcheeren.

(20) Pierazie, dingen, waarmee men gepierd (gefopt) wordt.

(21) Hellege, vinnige, booze.

(22) Slim, ongesteld.

[p. 539]

móg wat hêr bruun⁽¹⁾; as dat lestens de pinke⁽²⁾ der zoo vinnig op integen hadde ehad, as e um van dèn êk⁽³⁾ in de snoete hadde egoeuten. Domene Sprò hadde ofëgeven, dat der manges wel en rêgenboge ezêten hadde veur de zundvlóòd, en wat óns dòr van duchten. Hum duchten wal, dat de rêgenbôge emaakt was, zoo völle as te beduun, dat der ziin lêven gien zundvlóòd weer kòmmen zól. Nów, ik mag et liin; want as den Snippelink ôverlöp, en me met gien rogge aan de markt kan kômmen, da's, ikke veur miin, al slim⁽⁴⁾ genóg.

T.W. Van Marle.

(1) Bruun, broeien.

(2) Pinke, jonge os.

(3) Ek, (edik) azijn.

(4) Slim, erg.