Van de Schelde tot de Weichsel. Deel 1: Frankrijk - Zuid-Nederland - Noord-Nederland

[p. 424]

'n Spookgeschiedenisse. (Maas en Waal: Alphen.)

Wiej ze⁽¹⁾ de Kromme Hendriekus kunne vergête. 't Is wāōr, 'n héél tedje⁽²⁾ lit-iej-al⁽³⁾ opp't kerrikhof onder 't gruun gras, mar al is iej dörum⁽⁴⁾ uit de ōīgen, toch is iej nog niej uit-et hart. Me dunkt ik zie 'm nog lèvendig⁽⁵⁾ méj z'n krom béén⁽⁶⁾ en z'ne grōīten bult bijj ons ăŏn de toffel⁽⁷⁾ zitten naêijen. Jonge, jonge, 't was 'nen kummelikke⁽⁸⁾ sinjeur. Aĕg-ge z'n scheer⁽⁹⁾ mar efkes⁽¹⁰⁾ viet⁽¹¹⁾ um 'n menneke of 'n păĕrdje te snijjen⁽¹²⁾, dan spulden-iej net op ăs nen bêr. Mar toch hiel ik veul van 'm, al kôs-iej ôk nog zŏ brommen en al was-iej ôk nog zŏ léélik, want och, iej kôs⁽¹³⁾ toch zŏ mōīj vertellen. In géén duuzend uur in d'n umtrek ze de⁽¹⁴⁾ zōī 'nen-āōrige Hendriekus hebben kunnen vijnnen⁽¹⁵⁾. - Veul, héél veul ben ik van z'n sprukskes⁽¹⁶⁾ vergête, mar één heb ik 'r nog onthaauwe, en dă mô 'k oew⁽¹⁷⁾ is⁽¹⁸⁾ efkes vertelle, naêt⁽¹⁹⁾ éénter zōī ăs hij dă din⁽²⁰⁾.

(1) Ze, zou.

(2) Tedje, tijdje.

(3) Lit-iej-al, ligt hij al.

(4) Dörum, daarom.

(5) Lèvendig, levend, duidelijk.

(6) Béén, hănd, bēūm, beenen, handen, boomen.

(7) Toffel, tafel.

(8) Kummelike, lastige.

(9) Schéér, schaar.

(10) Efkes, eventjes.

(11) Viet, naamt.

(12) Snijjen, knippen.

(13) Kôs, kon.

(14) Ze de, zoudt gij.

(15) Vijnnen, vinden.

(16) Sprŭkskes, sprookjes.

(17) Mô 'k oew, moet ik u.

(18) Is, eens.

(19) Nâêt, net, juist.

(20) Din, zin, deed, zei.

(Hendriekus vertelt.)

Op 'ne Zöturdag'n aovend vŭr Pāōschen kwaamp ik van Greffelen ⁽²¹⁾, wāōr 'k hāōst de ăŏling⁽²²⁾ wêk genâêjd ha. 'k Ha ěŭrst goed ăĕpel⁽²³⁾ en pap gegète, en nŏ dă 'k z' ămōīl⁽²⁴⁾ goejen aovend saame gezeed ha, kuierde ik zuutjes ăŏn năŏ 't Hoek-ăĕnd⁽²⁵⁾.

't Was nog al lāōt geworre, want ik hă 'n bôks⁽²⁶⁾ onder hănd en diej môs ĕŏrst af. 'k Gelĕŭf dă 't wel hăŏst half twăĕllif uur was. 'k Ha zŭ 'n kort smorrelke van 'n pijp⁽²⁷⁾ in m'ne mond en sprong op m'n drie béén (Hendr. gebruikte de persplank als steun bij het gaan) zuutjes ăŏn vŭruit.

Toen ik bij Grat den Braauwer⁽²⁸⁾ ăŏn de lijnenbōīm⁽²⁹⁾ was gekomme, zin ik zōī bij m'n âêgen: ‘Witte wâê, 'k zal nouw is over 't kerrikhof gāōn en is gāōn kijken of ik dă spook ók niej ziej, dă' t'r al zŭvēūl gezien hebben.’

Ge begrept wel, dă 'k niks niej geleufde van al de prâôtjes van de miense⁽³⁰⁾, en ik zijj ŏk geen spierke bang en 't was ök géén zierke⁽³¹⁾ vur me um.

Toew gink ik dan van d'n dijk af en toew ik vurbijj 't hekken kwaam van 't kerrikhof, viet ik m'n pet af en toen makten ik 'n kruis. 't Was in 't hölleke⁽³²⁾ van de nacht, want 't sloeg net twăĕllif uure op de toore, recht vur me. Ik hĕŭrde niks. 't Was net zoo stil as 'n möske⁽³³⁾ en ik

(21) Greffelen, eig. Greffelingen, een deel van 't dorp.

(22) Aŏling, heele.

(23) Ăĕpel, aardappelen.

(24) Z' amōīl, ze allemaal.

(25) 't Hoek-ăĕnd, 't Hoekeinde, een deel van 't dorp.

(26) Bôks, broek.

(27) Smorrelke enz., klein eindje pijp.

(28) Grat den Braauwer, Gerardus den brouwer.

(29) Lijnenbōīm, lindeboom.

(30) Miense, menschen.

(31) Géén spierke, zierke, kleinigheid, zoo goed als niets.

(32) Hölleke, holle

(33) Möske, muisje.

[p. 425]

zag ôk nergens niks dan 'n klăĕn lichje dur 't rāōm van de kerrik, en ik zeg oew, dă 'k blijj was, dă 'k dă zaag, want ik vuulde toch wel wă in m'n lijf, dă zin: nouw môs 'r is ééne komme. Mar ik ging mar dēūr en toew ik nâêt ăŏn 't âênd van 't griffelmeerd⁽¹⁾ kerrekhof kwaam, toew wô 'k bij Jâônus Hol over de tuin stappe en zōī wéér năŏ den dijk lōīpe; mar toew zag ik dăŏr op ééns in d'n donkere iets vur me liggen en toew docht ik: ‘God, wă ze dă toch wel zijn.’ Ik viet héél zuutjes m'n pâêt, want ik vuulde, dă m'n hāēr op m'ne kop overăĕnd ginge stāōn. 't Was de duuvel: dă măĕnde⁽²⁾ 'n ik te mienste, want hie ha net pōīten as 'nen bok en hoorens op z'ne kop en 'nen hééle lange start. Mar ge wéét wel, ik heb oew gezeed, dă 'k niej ăĕrg bang zijj, en toew 'k wéér 'n bietje bijj m'n pôtjetieve⁽³⁾ gekomme was, toew makte 'n ik ĕŭrst drie kruizen, en toew ie toew nog niej op de lóóp ging, toew viet 'k men porsplank en toew sloeg ik 'm over z'n ribbekast, en ik zin:

Ben de⁽⁴⁾ van God, dan sprêkt,
En ben de van de duuvel, dan verrêkt⁽⁵⁾.

Böh! böh! zin-it ding, en 't gaf 'ne schrĕŭw, dă ge 't wel op Mortese⁽⁶⁾ hâd kunne heuren.

Ik viel mĕ m'n porsplank en m'nen bult in de brānnittels, en m'n pâêt kon ik nergens niej meer vijnnen. - 't Was 'n kalf, dă vur spook gespuld hâ.

Coenr. J. Mollenberg.

(1) Griffelmeerd, gereformeerd.

(2) Mâênde, meende.

(3) Bijj m'n pôtjetieve (positieven), tot me zelven.

(4) Ben de, zijt gij.

(5) Verrêkt, verwensching.

(6) Mortese, Moordhuizen, een deel van 't dorp.