Van de Schelde tot de Weichsel. Deel 1: Frankrijk - Zuid-Nederland - Noord-Nederland

Twee kindervertelselkes, (Maas en waal: alphen.)

I. Van de raaf en de vos.

In innen hooege bóm zaat in raaf mi in stuk kaes in deren bek. Mester de vos stook zenen snuut umhooeg en zaag de raaf mitter stuk kaes boven in den bóm zitte. De vos wottertandde van begerlikhed en mos iets prakkezeere um het mester te worre. Hi gonk op zin achterste poote zitte en begos tiggen er te praote en zin⁽³⁾: ‘Wenne schonne vogel zedde gij toch; ouw vère blinken es zilver. 't Is zund, dekkoe⁽⁴⁾ in gebrek mot aonwijze: ik hè wel is heure zegge, dè ge ni goed kunt zinge, mar dè kan ik nie geleuve.’

De raaf worde dur dè compelement bekoerd en ie begos zen best te krasse; mar ie ha zennen bek kwèlik ope gedaon, of 't stuk kaes viel op de grond.

De vos greep er nao en aat 'et op. Daor was 't um krek um te doen gewist. Vur dè ie gonk, goof ie de raaf urst in les en zin: ‘As ge 't aovend of morge wer iemes téjegekomt, die net prot en fikfooit es ikke nou, lot oe dan gin honing um de mond smère, want ge zijt er bè, ir ge 't wet.’

Odilia De Leeuw.

(3) Zin, zei.

(4) Dekkoe, datiku.

II. De nijen aloozie.

Kende Ditte nie? 't is inne jong van twèlif jaor. Hij makt nog al vol uit zin neus, want ie is èrig grótsch. Nou ha-ie op inne ker innen aloozie van zin vaoder gekrèjege mi in ègeste ketting er bè. Hij kos zin ège nie genog kure van blijschap over dieën schooenen aloozie, want ie dinnem⁽⁵⁾ dukker uit zin tes trekken ès 't hoefde; hij din 't ok nie um te wejete oe laot dè 't was, want ie kende nog genne menuutwijzer uit innen uurwijzer,

(5) Dinnem, deed hem.

[p. 420]

maor allennig dè 't de miejnse zun zien, dè ie innen aloozie ha en dè ze zun kunne zegge: ‘Wenne grooete kel⁽¹⁾ is dieën Dit al!’

Nou waar 't is op innen ker jaormert in in durp, det er nie wijd aflaag. Zin vaoder most er nao toe um in koe te kooepe, en nou gonk Dit mee. Nou wies ie nie wè-ie⁽²⁾ van blijschap din, en ie docht bij zin ège: hier wejete de miejnsen al, dèk innen aloozie heb, maor op de mert, daor zo vol vremd volk komt, zakkem ók is laote kijke. - De mertdag was aongekomme; ze waren al vroeg in de boks en stonte klaor um te gaon. Dit ha 's aovis van te vurre zinnen aloozie al in 't vessiesteschke gedaon, mor ie kos 't zu stillekes nie doen, of zin vaoder wies 't ok. Die ho 'r⁽³⁾ vol op tejege, dè-ie zinnen aloozie meenoom. ‘Dit!’ zin de vaoder, ‘es ik nou in ou stei⁽⁴⁾ was, dan liet ik den aloozie vandaog mor thuis: ge zijt 'em kwet, er ge er op denkt.’ Dit pruttelde mer tejege zin vaoder in, want es zinnen zin gedaon worde, mos ie mee. Dor worde nie vol mer over gepraot, es op de lange leste zin de vaoder: ‘Ik hew beteds⁽⁵⁾ gewaorschouwd, en eggem⁽⁶⁾ verloren het, dan is 't oe ège schuld.’

‘Gin nooed,’ zin Dit. - ‘Lùnve gaon,’ zin de vaoder.

Alengskis kwamen ze op de mert aon; 't was er zu druk en zu vol volk, dè me host gen hand dur 't gedrang kon stèke. De vaoder drong mor dur 't volk hejene en Dit liep 'em nao es in hunje⁽⁷⁾. Van grotschighed stooek ie de borst veruit, dè min de ketting better zu kunne zien bengele. Overal zaagde miejnse en keinder. Mor onder die keinder waren ók ondeugende schumers. Innen schumert van innen jonge liep Ditten overal nao; de begerrigheid van den jonge koste in zin ooege lèze en ie loerde der op, um Ditte den aloozie stillekis uit 't teschke te trekke. Ton ze aon den drèei van un straot kwame, din ie op ens inne ruk, trok den aloozie uit 't teschke mee en gonk er mee op de looep in in klaen strùtje, lopte nie, dan hedde nie! Dit keéek um nog wel hels nao, mor den vlug waar al te wijd eweg, um 'em nóg in te haole, en ie dùrfde der niks van tigge zin vaoder te zegge, want ie docht bij zin ège: vaoder higget geraoie. Hij knupte zinnen jas toe, want anders zu zin vaoder zien, dè ie zinnen aloozie kwet was.

Hij ha onderwéges nie vol prots mer.

Téjege den aovend kwame ze thuis. Vaoder gonk op innen stoel zitten en zin: ‘'k Ben der heeët af. Oe ie 't mé jou, Dit? Hedde gij nóg kaauw, deg' oewe jas nóg vaest toe het geknupt, krek of 't wel midden in de winter is? Doe oewe jas es ope en kekt es of oewen aloozie nóg gao.

Nou kwaam den aop uit de mouw.

Dit begon te schreuwe es in keuje⁽⁸⁾ en zin: ‘Die hit inne schumert van inne jong uit min teschke gehaold.’

‘Ha!’ zin de vaoder, ‘'t is krek uitgekooeme, es ik oe vurzeed ha. Nou zudde nóg vol jaore kunne wachte, er ge wer innen nije zut krijge.’

Marianneke De Leeuw.

(1) Kel, kerel.

(2) Wè-ie, wat hij.

(3) Ho 'r, had er.

(4) Stei (stee), plaats.

(5) Beteds, bijtijds.

(6) Eggem, als ge hem.

(7) Hunje, hondje.

(8) Keuje, varken.